Ελλάδα: Ανάμεσα σε ανάπτυξη και καινοτομία με σκιά την φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό

Μπάμπης Παπασπύρος

Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο καμπής όσον αφορά την οικονομική της ανάπτυξη, την καινοτομία και την ελευθερία της οικονομίας. Βάσει των στοιχείων από διεθνείς οργανισμούς, όπως η Eurostat, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD), το European Innovation Scoreboard και το Index of Economic Freedom, παρατηρούνται σημαντικές προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες για τη χώρα.
Οικονομική Ελευθερία
Σύμφωνα με το Index of Economic Freedom του Heritage Foundation , η Ελλάδα κατατάσσεται σε χαμηλή θέση στην παγκόσμια κατάταξη, όσον αφορά την οικονομική της ελευθερία.

Πιο συγκεκριμένα η Ελλάδα είναι στην 42η θέση στην Ευρώπη και στην 113η παγκοσμίως κάτω από την Κιργιζία
Παρά τις μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν μετά την οικονομική κρίση, παραμένουν προβλήματα όπως η γραφειοκρατία, οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές και οι ακαμψίες στην αγορά εργασίας, τα οποία περιορίζουν την οικονομική ελευθερία και την επιχειρηματικότητα.
Η κυβέρνηση έχει κάνει βήματα για τη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος, όπως η μείωση των φορολογικών συντελεστών και οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, ωστόσο υπάρχουν ακόμα σημαντικές προκλήσεις. Η διευκόλυνση των επενδύσεων και η μείωση των κανονιστικών εμποδίων θα μπορούσαν να συμβάλουν στην περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομίας.
Καινοτομία και Έρευνα
Βάσει των στοιχείων του European Innovation Scoreboard, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 20η θέση της καινοτομίας στην Ευρώπη .

Είναι κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ σε πολλούς δείκτες καινοτομίας, όπως οι επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη (R&D), η συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρήσεων, και η διάδοση των νέων τεχνολογιών. Ενώ υπάρχουν αξιόλογες προσπάθειες στον τομέα της καινοτομίας από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ο συνολικός ρυθμός προόδου είναι αργός.
Παρά την καθυστέρηση σε ορισμένους τομείς, παρατηρείται αύξηση στις νεοφυείς επιχειρήσεις (start-ups), ειδικά στους τομείς της τεχνολογίας και της πράσινης ενέργειας, όπου η Ελλάδα παρουσιάζει δυναμική. Επιπλέον, οι επενδύσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες πηγές για την προώθηση της καινοτομίας έχουν ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα.
Οικονομική Ανάπτυξη και Δείκτες OECD
Τα στοιχεία του OECD δείχνουν ότι η Ελλάδα σημείωσε πρόοδο στην οικονομική ανάκαμψη μετά την κρίση χρέους, με το ΑΕΠ να αυξάνεται σταδιακά. Παράλληλα, οι δείκτες απασχόλησης έχουν βελτιωθεί, αν και η ανεργία παραμένει υψηλή σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ. Το δημόσιο χρέος εξακολουθεί να αποτελεί ένα σημαντικό βάρος για την ελληνική οικονομία, αν και οι πολιτικές δημοσιονομικής πειθαρχίας που έχουν εφαρμοστεί έχουν συμβάλει στη σταθεροποίηση των δημόσιων οικονομικών.
Επίσης, το OECD τονίζει την ανάγκη για περαιτέρω διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ιδίως στον τομέα της αγοράς εργασίας και της βελτίωσης των εκπαιδευτικών συστημάτων, ώστε να συνδεθεί καλύτερα η εκπαίδευση με τις ανάγκες της αγοράς.
Κοινωνική Συνοχή και Ευημερία
Τα στοιχεία της Eurostat καταγράφουν, ωστόσο, ότι η οικονομική κρίση και τα μέτρα λιτότητας είχαν σοβαρές επιπτώσεις στην κοινωνική συνοχή της χώρας. Η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός παραμένουν σε υψηλά επίπεδα , ενώ οι ανισότητες στο εισόδημα είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη. Η Ρουμανία κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό με 19,8%, ακολουθούμενη από τη Βουλγαρία (18,0%) και την Ελλάδα (13,5%)

Παρά την οικονομική ανάπτυξη, οι επιπτώσεις της κρίσης είναι ακόμα εμφανείς στην καθημερινή ζωή πολλών πολιτών.

Συμπέρασμα
Η Ελλάδα συνεχίζει να αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά την οικονομική της ελευθερία, την καινοτομία και την κοινωνική συνοχή. Παρά τις βελτιώσεις στους δείκτες οικονομικής ανάπτυξης, παραμένουν σημαντικά προβλήματα που σχετίζονται με τις δομές της οικονομίας και το επίπεδο καινοτομίας. Οι επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη, η περαιτέρω απελευθέρωση της οικονομίας και η αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων θα είναι κρίσιμα στοιχεία για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας.