Τα "αυτονόητα" στην υγεία που δεν είναι καθόλου αυτονόητα και γιατί χρειάστηκε ο Άδωνις Γεωργιάδης για να γίνουν

Στο δημόσιο σύστημα υγείας της χώρας μας, εδώ και δεκαετίες, κυριαρχούσε μια παράδοξη αντίφαση: όλοι συμφωνούσαν ότι το σύστημα χρειάζεται, βελτίωση υποδομών, ψηφιοποίηση, καλύτερη οργάνωση, μείωση αναμονών, ενίσχυση προσωπικού και πρόληψη. Και όμως, τα περισσότερα από αυτά παρέμεναν στα χαρτιά ή σε πιλοτικά προγράμματα που ποτέ δεν κλιμακώνονταν. 

Ξαφνικά, τα τελευταία δύο χρόνια, υπό την ηγεσία του Άδωνι Γεωργιάδη στο Υπουργείο Υγείας, πολλά από τα λεγόμενα «αυτονόητα» άρχισαν να υλοποιούνται με ταχύτητα που προκαλεί εντύπωση και, φυσικά, κριτική από όσους τα υποβαθμίζουν με το κλασικό «σιγά μωρέ, τι έκανε, τα αυτονόητα έκανε».

Η κριτική αυτή, όμως, κρύβει μια βαθύτερη ερώτηση: Αν ήταν τόσο αυτονόητα, γιατί κανείς υπουργός Υγείας επί δεκαετίες δεν τα έκανε ή, καλύτερα, δεν τα έφερε σε πλήρη εφαρμογή; 

Ας δούμε τα βασικά επιτεύγματα της περιόδου Γεωργιάδη και ας αναρωτηθούμε γιατί έμειναν στον «πάγο» τόσα χρόνια. 

Ψηφιακός Φάκελος Υγείας και Ενιαίο Σύστημα Ηλεκτρονικών Ραντεβού 

Η πλατφόρμα finddoctors.gov.gr και η επέκταση του Εθνικού Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας επέτρεψαν στους πολίτες να κλείνουν ραντεβού online με γιατρούς ΕΟΠΥΥ, νοσοκομεία και κέντρα ψυχικής υγείας, μειώνοντας δραστικά τις αναμονές από μήνες σε ημέρες (σε πολλές περιπτώσεις 2-7 ημέρες). Σημαντικό εργαλείο η δωρεάν Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή «1566». Επίσης, η διάθεση φαρμάκων υψηλού κόστους μέσω e-ticket σε φαρμακεία, χωρίς ουρές και ταλαιπωρία. Γιατί δεν έγινε νωρίτερα; 

Η ψηφιακή μετάβαση στην υγεία ξεκίνησε θεωρητικά από το 2010-2015 (με την ΗΔΙΚΑ και ευρωπαϊκά κονδύλια), αλλά παρέμεινε αποσπασματική. 

Έλλειψη πολιτικής βούλησης, γραφειοκρατία, αντίσταση συντεχνιών και κυρίως απουσία κεντρικού συντονισμού κράτησαν το σύστημα σε χειρόγραφες λίστες και τηλεφωνικά ραντεβού επί δεκαετίες. 

Ηλεκτρονική ιχνηλάτηση ασθενών στα ΤΕΠ – Το «βραχιολάκι» 

Ένα σύστημα που παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο την πορεία του ασθενούς από την είσοδο στα Επείγοντα, «χτυπάει» καθυστερήσεις και βοηθά στη μείωση χρόνων παραμονής. Ξεκίνησε πιλοτικά το 2025 και σχεδιάζεται επέκταση με εφαρμογή στο κινητό. Γιατί όχι νωρίτερα; Τα ΤΕΠ αποτελούσαν χρόνια «μαύρη τρύπα» του συστήματος. Παρά τις μελέτες και τις εξαγγελίες, καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε να επενδύσει μαζικά σε τεχνολογία ιχνηλάτησης και οργανωτική αναδιάρθρωση, φοβούμενη  αντιδράσεις ή την πολυπλοκότητα υλοποίησης

Δωρεάν προληπτικές εξετάσεις και διανομή φαρμάκων στο σπίτι 

Προγράμματα για ψηφιακές μαστογραφίες, αιματολογικές εξετάσεις, HPV, τεστ παχέος εντέρου, καρδιογραφήματα κ.λπ., με μαζική ανταπόκριση, καθώς και παράδοση φαρμάκων κατ’ οίκον μέσω ψηφιακών συστημάτων. Γιατί καθυστέρησε; Η πρόληψη ήταν πάντα «η επόμενη προτεραιότητα» ποτέ η τρέχουσα. Οι πόροι πήγαιναν κυρίως σε θεραπείες και όχι σε συστηματική πρόληψη, ενώ η διανομή φαρμάκων παρέμενε συγκεντρωμένη σε νοσοκομεία λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης στα logistics.

Ανακαινίσεις νοσοκομείων – Κέντρα Υγείας και αύξηση Προϋπολογισμού 

Μέσω Ταμείου Ανάκαμψης, κρατικών πόρων και δωρεών, ανακαινίζονται 93 από 126 νοσοκομεία και 158 από 350 Κέντρα Υγείας, με νέο εξοπλισμό. Ο προϋπολογισμός Υγείας αυξήθηκε κατά 1 δισ. ευρώ το 2024 σε σχέση με το 2023, ενώ το 2025 αναμένεται τριπλάσιος από το 2019 (μαζί με ευρωπαϊκούς πόρους). Προσλήψεις χιλιάδων γιατρών και νοσηλευτών. Γιατί δεν έγινε πριν; Η Ελλάδα βγήκε από μνημόνια το 2018 με συρρικνωμένο προϋπολογισμό Υγείας. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις επικεντρώθηκαν στην επιβίωση του συστήματος, όχι στην αναβάθμισή του. Η μαζική αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων (π.χ. Ταμείο Ανάκαμψης) απαιτούσε ταχύτητα και συντονισμό που έλειπαν. 

Η απάντηση στο «γιατί τώρα;» 

• Τα «αυτονόητα» δεν ήταν καθόλου αυτονόητα στην ελληνική πραγματικότητα. Χρειάστηκαν: Πολιτική βούληση να συγκρουστείς με κατεστημένα (συντεχνίες, γραφειοκρατία, ρουτίνα). 
• Συντονισμός μεταξύ Υπουργείων (Υγείας – Ψηφιακής Διακυβέρνησης).
• Μαζική αξιοποίηση δωρεών και ευρωπαϊκών κονδυλίων χωρίς καθυστερήσεις.
• Προσωπική εμπλοκή ενός υπουργού που δεν διστάζει να «κάνει φασαρία» και να πιέζει για αποτελέσματα.

Ο Άδωνις Γεωργιάδης δεν «ανακάλυψε» τις τομές και την ψηφιακή υγεία. Απλώς τόλμησε να τα υλοποιήσει σε κλίμακα, σε χρόνους ρεκόρ, εκεί που άλλοι την άφηναν σε σχέδια επί χάρτου. Και αυτό ακριβώς είναι που ενοχλεί: δείχνει ότι πολλά από τα χρόνια προβλήματα δεν ήταν ανυπέρβλητα τεχνικά ήταν πολιτικά. Όταν λοιπόν ακούμε «σιγά μωρέ, τα αυτονόητα έκανε», η απάντηση είναι απλή: 

Αν ήταν τόσο αυτονόητα, γιατί δεν τα έκανε κανείς; 

Η δημόσια υγεία δεν χρειάζεται μόνο χρήματα και προσωπικό. Χρειάζεται τόλμη, ταχύτητα και υπουργούς με αποτελεσματικότητα και όραμα. Και αυτά, δυστυχώς, δεν είναι και δεν ήταν ποτέ αυτονόητα.