Όταν τέσσερις πρώην Αρχηγοί τοποθετούνται για το νομοσχέδιο "Χάρτης Μετάβασης των Ε.Δ στη Νέα Εποχή" η άποψή τους δεν μπορεί να αγνοηθεί

Μπάμπης Παπασπύρος

Οι δημόσιες παρεμβάσεις τεσσάρων Επίτιμων Αρχηγών: του Στρατηγού Φράγκου Φραγκούλη, του Στρατηγού Κωνσταντίνου Ζιαζιά, του Στρατηγού Κωνσταντίνου Φλώρου και του Ναυάρχου Κοσμά Χρηστίδη, σχετικά με το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας "Χάρτης Μετάβασης των Ε.Δ στη Νέα Εποχή", συνιστούν γεγονός εξαιρετικής θεσμικής και πολιτικής βαρύτητας. Δεν πρόκειται για μεμονωμένες αντιδράσεις, ούτε για συνδικαλιστικές κορώνες ή κομματικά αντανακλαστικά. Πρόκειται για φωνές ανθρώπων που υπηρέτησαν στο ανώτατο επίπεδο διοίκησης, έφεραν την ευθύνη της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας και γνωρίζουν εκ των έσω τις ανάγκες, τις αντοχές και τα όρια του στρατεύματος.

Η κοινή συνισταμένη των δηλώσεών τους δεν είναι η άρνηση της μεταρρύθμισης. Αντιθέτως, είναι η έντονη ανησυχία ότι οι προωθούμενες αλλαγές δεν εδράζονται σε ουσιαστική στρατηγική σκέψη, αλλά σε επικοινωνιακή διαχείριση, πρόχειρους πειραματισμούς και μια αντίληψη εξουσίας που αγνοεί τον ανθρώπινο παράγοντα. Όπως υπογραμμίζεται με διαφορετικές διατυπώσεις, το ηθικό, η συνοχή και ο σεβασμός στο προσωπικό δεν είναι δευτερεύοντα μεγέθη, αλλά ο πυρήνας κάθε αξιόμαχου στρατεύματος.

Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η επισήμανση ότι το νομοσχέδιο δεν αντιμετωπίζει τις χρόνιες παθογένειες των Ενόπλων Δυνάμεων: ζητήματα εξέλιξης, αρχαιότητας, αξιοκρατίας, πυραμίδας στελεχών και λειτουργικής κουλτούρας. Αντί να ενισχύεται η επιτελική και υποστηρικτική διάσταση – που αποτελεί προϋπόθεση για ένα σύγχρονο και ευέλικτο στράτευμα, φαίνεται να καλλιεργείται μια κουλτούρα εξουσίας και ελέγχου, η οποία εντείνει το εργασιακό άγχος και αποδυναμώνει τη δέσμευση του προσωπικού.

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το στοιχείο της απαξιωτικής ρητορικής προς τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων. Όταν πρώην Αρχηγοί κάνουν λόγο για «έντονη απαξίωση», «απέχθεια» ή δηλώσεις που χαρακτηρίζουν τα στελέχη ως «καρκίνωμα», το ζήτημα παύει να είναι πολιτικό και καθίσταται βαθύτατα θεσμικό. Η ιστορική ρήση του Θουκυδίδη, ότι «άνδρες πόλις και ου τείχη», δεν είναι απλώς μια φιλολογική αναφορά, είναι θεμέλιο της στρατιωτικής επιστήμης και της εθνικής άμυνας. Χωρίς σεβασμό στον άνθρωπο που φέρει το όπλο, καμία μεταρρύθμιση δεν μπορεί να αποδώσει.

Οι Ένοπλες Δυνάμεις, όπως εύστοχα επισημαίνεται, δεν είναι πεδίο πειραματισμού ούτε όχημα προσωπικής προβολής. Ανήκουν στο Έθνος και οφείλουν να λειτουργούν με συνέχεια, σοβαρότητα και συναίνεση. Οι μεγάλες αλλαγές στην άμυνα δεν επιβάλλονται με αλαζονεία και έπαρση , αλλά οικοδομούνται μέσα από διάλογο, τεκμηρίωση και σεβασμό στην εμπειρία & τις γνώσεις ειδικών του χώρου.

Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι αν οι απόψεις των πρώην Αρχηγών πρέπει να ληφθούν υπόψη. Σε ένα δημοκρατικό κράτος δικαίου, η απάντηση είναι αυτονόητη: πρέπει να ληφθούν εξαιρετικά σοβαρά. Όχι επειδή οι συγκεκριμένοι αξιωματούχοι είναι αλάνθαστοι, αλλά επειδή η εμπειρία, η θεσμική τους διαδρομή και η απουσία κομματικής ή συνδικαλιστικής ιδιοτέλειας προσδίδουν στις παρεμβάσεις τους ειδικό βάρος.

Η θεσμοθέτηση της αποδόμησης των Ενόπλων Δυνάμεων στο πλαίσιο της ψευδεπίγραφης «μεταρρύθμισης», έμπνευσης «εξωσχολικών και γυρολόγων, εμπαθών ανθρώπων και ανθρώπων που γνώρισαν το στράτευμα μέσα από τα κομματικά γραφεία », θα επιφέρει καίρια πλήγματα στις Ένοπλες Δυνάμεις...δήλωσε ο Στρατηγός Ζιαζιάς

Η άμυνα της χώρας δεν αντέχει διχασμούς, πειραματισμούς και τοξικότητα. Αν το νομοσχέδιο φιλοδοξεί πράγματι να διαμορφώσει τις Ένοπλες Δυνάμεις του μέλλοντος, οφείλει πρώτα να αφουγκραστεί εκείνους που κράτησαν το τιμόνι τους στα πιο δύσκολα χρόνια. Διαφορετικά, ο κίνδυνος είναι να επιβεβαιωθεί η προειδοποίηση που ήδη διατυπώθηκε: ότι ένας τοξικός τρόπος ηγεσίας μπορεί να αφήσει το στράτευμα σε χειρότερη κατάσταση από αυτήν που το παρέλαβε.

Υ. Γ

Θα ήταν σοβαρή παράλειψη να μην αναφερθεί το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της ακρόασης φορέων στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, στο πλαίσιο της επεξεργασίας ενός νομοσχεδίου που συγκέντρωσε περισσότερα από 16.000 σχόλια στη δημόσια διαβούλευση, η πλειονότητα των εκπροσώπων που κλήθηκαν να καταθέσουν απόψεις τάχθηκε κατά των επίμαχων άρθρων ή, στην καλύτερη περίπτωση, δήλωσε ότι συμφωνεί μόνο επί της αρχής, συνοδεύοντας τη στάση αυτή με εκτενή και τεκμηριωμένα αιτήματα ουσιαστικών αλλαγών. Το εύρος και η ομοφωνία των επιφυλάξεων που εκφράστηκαν δεν μπορούν να αποδοθούν σε συγκυριακές αντιδράσεις, αλλά συνιστούν σαφή ένδειξη ότι το νομοσχέδιο, στη σημερινή του μορφή, δεν έχει επιτύχει την αναγκαία θεσμική και επιχειρησιακή συναίνεση που απαιτείται για μια τόσο κρίσιμη μεταρρύθμιση στις Ένοπλες Δυνάμεις.