Η Δημόσια υγεία στην ψηφιακή εποχή: Το Όραμα το πολιτικό θάρρος και οι μεταρρυθμίσεις του Άδωνι Γεωργιάδη

Μπάμπης Παπασπύρος

Η δημόσια υγεία και η πολιτική είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Ο συνδυασμός και μόνο των λέξεων «δημόσιο» και «υγεία» δηλώνει ξεκάθαρα ότι, η αναβάθμιση στην υγεία μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της συντονισμένης δράσης πολλών ανθρώπων που πρέπει να συνεργαστούν για την επιδίωξη ενός κοινού στόχου. 

Η δημόσια υγεία αποτελεί σήμερα έναν από τους πιο κρίσιμους τομείς κοινωνικής πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας. Το άρθρο "Public health and politics: how political science can help us move forward", που δημοσιεύτηκε στο European Journal of Public Health (Vol. 28, Suppl. 3, 2018) θέτει τις βάσεις για μια νέα θεώρηση της δημόσιας υγείας ως μοχλού κοινωνικής ευημερίας, πρόληψης και ανθεκτικότητας. Η ανάγκη για βιώσιμα, προσαρμοστικά και τεχνολογικά  συστήματα υγείας καθίσταται πλέον επιτακτική σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Ελλάδα, μέσα από ένα κύμα μεταρρυθμίσεων και ψηφιακών καινοτομιών, επιχειρεί να τοποθετήσει τη δημόσια υγεία στο επίκεντρο του κοινωνικού της μοντέλου. Στην προσπάθεια αυτή, η δεύτερη θητεία του Άδωνι Γεωργιάδη στο Υπουργείο Υγείας (από 4 Ιουνίου 2024) σηματοδοτεί μια καίρια περίοδο ανανέωσης και αναδιοργάνωσης του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ).

Από τη Θεραπεία στην Πρόληψη: Ευρωπαϊκές αρχές και ελληνική πράξη

Το προαναφερθέν άρθρο της European Journal of Public Health υπογραμμίζει ότι τα συστήματα υγείας του 21ου αιώνα οφείλουν να επενδύουν στην πρόληψη, την πρόγνωση και την ανθεκτικότητα. Η επιτυχία ενός συστήματος δεν μετριέται μόνο στη θεραπεία ασθενειών, αλλά στην ικανότητά του να αποτρέπει τη νοσηρότητα, να μειώνει τις ανισότητες και να ενδυναμώνει τον πολίτη.

Στο ίδιο πνεύμα, η ελληνική κυβέρνηση, με τον Άδωνι Γεωργιάδη στο Υπουργείο Υγείας, έχει αναπτύξει μια σειρά μεταρρυθμίσεων που συνδέουν την προληπτική ιατρική, την ψηφιακή καινοτομία και τη διοικητική αποτελεσματικότητα. Οι πρωτοβουλίες αυτές δεν είναι αποσπασματικές αλλά εντάσσονται σε ένα συνολικό σχέδιο ανασχεδιασμού του ΕΣΥ, με μακροπρόθεσμο στόχο τη βιωσιμότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Τα κυριότερα έργα και οι μεταρρυθμίσεις 

1. Ψηφιακός μετασχηματισμός και Τεχνητή Νοημοσύνη

Η δεύτερη θητεία του Άδωνι Γεωργιάδη χαρακτηρίζεται από την ψηφιακή επανάσταση στην υγεία.

Εφαρμόζονται σύγχρονες τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) για τη βελτίωση της πρόσβασης στο ΕΣΥ, τη μείωση των χρόνων αναμονής, την ορθολογική διαχείριση ραντεβού και τον περιορισμό της γραφειοκρατίας.

Η Ελλάδα μετατρέπεται έτσι σε πρότυπο χώρας-μέλους της ΕΕ στη χρήση τεχνολογίας για την ενίσχυση της διαφάνειας και της αποδοτικότητας στον τομέα της υγείας.

Ψηφιακός Βοηθός Ιατρού

Διαθέσιμος είναι από 30 Οκτωβρίου, για τους ιατρούς ο Ψηφιακός Βοηθός Ιατρού, η πρώτη εφαρμογή Τεχνητής Νοημοσύνης στον τομέα της Υγείας. Στόχος είναι να προσφέρει στους επαγγελματίες υγείας άμεση και ολοκληρωμένη πρόσβαση στα στοιχεία του ασθενή, εξασφαλίζοντας εξοικονόμηση χρόνου, μείωση της γραφειοκρατίας, καλύτερο συντονισμό της παρεχόμενης φροντίδας και διευκόλυνση στη λήψη ιατρικών αποφάσεων. Πρόκειται για ένα νέο καινοτόμο εργαλείο που εντάσσεται στον Εθνικό Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας (ΕΗΦΥ), στο πλαίσιο της συνεργασίας των Υπουργείων Υγείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης μέσω του φορέα ΗΔΙΚΑ Α.Ε.

2. Εθνικό σύστημα δωρεάν κατ’ οίκον παράδοσης φαρμάκων

Από τις 16 Ιουνίου 2025, η Ελλάδα έγινε η πρώτη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εφάρμοσε εθνικό σύστημα δωρεάν κατ’ οίκον διανομής ακριβών φαρμάκων σε ασθενείς με σοβαρές ή χρόνιες παθήσεις.

Το πρόγραμμα, που υλοποιείται από τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), αποτελεί ένα από τα πιο καινοτόμα μοντέλα φροντίδας ασθενών στην Ευρώπη, μειώνοντας ταλαιπωρία και κόστος, και αυξάνοντας την ανθρώπινη διάσταση της φροντίδας.

3. Το πρόγραμμα «Προλαμβάνω»

Το πρόγραμμα “Προλαμβάνω” έχει καθιερωθεί ως το πιο ολοκληρωμένο πρόγραμμα προληπτικής ιατρικής στην Ευρώπη.

Περιλαμβάνει στοχευμένες δωρεάν εξετάσεις για ασθένειες υψηλής επικινδυνότητας (όπως καρκίνος μαστού, τραχήλου, παχέος εντέρου, καρδιαγγειακές παθήσεις) και προωθεί τη λογική της πρόληψης αντί της θεραπείας.

Πρόκειται για μια τομή στη φιλοσοφία του ΕΣΥ, καθώς ενσωματώνει την προληπτική ιατρική σε εθνικό επίπεδο, αξιοποιώντας παράλληλα ψηφιακές πλατφόρμες για την πρόσκληση και παρακολούθηση πολιτών.

4. Η γραμμή 1566

Η λειτουργία του τετραψήφιου αριθμού 1566, από το 2025, παρέχει ενιαία, δωρεάν τηλεφωνική πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίες υγείας του ΕΣΥ.

Η νέα γραμμή αποτελεί βασικό εργαλείο για την εξυπηρέτηση πολιτών, την ενημέρωση για ραντεβού, προγράμματα πρόληψης και επείγουσες οδηγίες, απλοποιώντας τη σχέση του πολίτη με το σύστημα υγείας.

5. Ανακαινίσεις και επενδύσεις στα νοσοκομεία

Στο πλαίσιο της αναβάθμισης των υποδομών, προχωρούν εκτεταμένες εργασίες ανακαίνισης και αποκατάστασης σε δεκάδες νοσοκομεία σε όλη τη χώρα, με χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ και σημαντικές δωρεές ιδρυμάτων και ιδιωτών.

Παράλληλα, υλοποιούνται επενδύσεις σε νέες μονάδες θεραπειών, όπως η μονάδα κυτταρικής και γονιδιακής θεραπείας στο νοσοκομείο «Παπανικολάου», η οποία θέτει την Ελλάδα στον χάρτη της αιχμής της βιοϊατρικής έρευνας.

6. Διοικητικές μεταρρυθμίσεις και χρηματοδοτήσεις

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη στελέχωση και τη χρηματοδότηση του ΕΣΥ, με  μεγάλες μειώσεις ιδιωτικών  δαπανών και σημαντική αύξηση των δαπανών δημόσιας υγείας σε σχέση με τον Μ.Ο της τελευταίας δεκαετίας.

Προκηρύσσονται νέες προσλήψεις ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, ενώ αυξάνεται ο προϋπολογισμός για τη δημόσια υγεία.

Παράλληλα, ο Υπουργός έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για τη διασφάλιση της απρόσκοπτης ροής ευρωπαϊκών πόρων, αποτρέποντας απεντάξεις νοσοκομείων από κοινοτικά προγράμματα και εξασφαλίζοντας τη συντήρηση και ανακαίνιση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων.

Η σύνδεση με το ευρωπαϊκό όραμα

Οι παραπάνω δράσεις εντάσσονται σε ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό όραμα για “smart public health systems” , έξυπνα, βιώσιμα και δίκαια συστήματα υγείας.

Η ελληνική εμπειρία, υπό την πολιτική καθοδήγηση του Άδωνι Γεωργιάδη, δείχνει πώς οι ευρωπαϊκές αρχές πρόληψη, ανθεκτικότητα, συμμετοχή και ψηφιακή διακυβέρνηση μπορούν να αποκτήσουν πρακτική εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο.

Η δημόσια υγεία του 21ου αιώνα απαιτεί πολιτικό θάρρος, τεχνολογική διορατικότητα και κοινωνική ευαισθησία.

Η δεύτερη θητεία του Άδωνι Γεωργιάδη στο Υπουργείο Υγείας αποτελεί κομβικό σημείο εκσυγχρονισμού του ελληνικού συστήματος, καθώς συνδυάζει τη διοικητική αποτελεσματικότητα με την ψηφιακή καινοτομία και την κοινωνική ευθύνη.

Οι μεταρρυθμίσεις του, όπως η χρήση τεχνητής νοημοσύνης, η κατ’ οίκον διανομή φαρμάκων, το πρόγραμμα «Προλαμβάνω» και η γραμμή 1566, διαμορφώνουν ένα νέο πρότυπο σύγχρονου ΕΣΥ, το οποίο συνδέει την τεχνολογία με την ανθρώπινη φροντίδα.

Σε πλήρη αρμονία με το ευρωπαϊκό όραμα, η Ελλάδα επιχειρεί να αποδείξει ότι η υγεία μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής και δημοκρατικής προόδου, ένα όραμα που συνεχίζει να υπηρετείται με συνέπεια, στρατηγική και αποφασιστικότητα.