Την 27η Οκτωβρίου 2025, κατά την επίσκεψη του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ στην Άγκυρα, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο ανακοίνωσαν τη συμφωνία για την προμήθεια 20 μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter Typhoon. Αρχικά, η βρετανική πλευρά ανέφερε κόστος περίπου 8 δισεκατομμύρια λιρών (περίπου 10,7 δισ. δολάρια), προκαλώντας πολιτικές αντιδράσεις στην Τουρκία.
Λίγες ημέρες αργότερα, το τουρκικό Υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι το πραγματικό ποσό ανέρχεται σε 5,4 δισεκατομμύρια λίρες, διευκρινίζοντας ότι περιλαμβάνει τα 20 αεροσκάφη, εξοπλισμό αποστολής και πυρομαχικά. Η διαφορά των 2,6 δισ. λιρών προκάλεσε αντιδράσεις και κατηγορίες της αντιπολίτευσης ότι η κυβέρνηση είτε υπερέβαλε είτε υποβάθμισε τεχνητά το πραγματικό κόστος.
Όπλα και υποστήριξη στο πακέτο
Σύμφωνα με το Reuters, η συμφωνία περιλαμβάνει πακέτο οπλισμού που αποτελείται από πυραύλους Meteor, Brimstone και άλλους προηγμένους τύπους πυρομαχικών, στοιχείο που ανεβάζει σημαντικά την τιμή. Η BAE Systems, κύρια εταιρεία του προγράμματος, αναμένει να αναγνωρίσει περίπου £4,6 δισ. έσοδα από το μερίδιό της, γεγονός που δείχνει ότι τα υπόλοιπα ποσά πιθανότατα αφορούν επιπλέον υπηρεσίες, υποστήριξη και συμβόλαια συντήρησης.
Ένα πιθανό μέρος αυτής της διαφοράς ενδέχεται να αφορά αγορά επιπρόσθετων κινητήρων. Τα Typhoon χρησιμοποιούν τους EJ200, που παράγονται από την κοινοπραξία Eurojet (Rolls-Royce, MTU, Avio, ITP). Εκτός από τους κινητήρες που παραδίδονται με τα αεροσκάφη, τέτοιες συμφωνίες συχνά περιλαμβάνουν εφεδρικούς κινητήρες και μακροχρόνια συμβόλαια υποστήριξης (FOS, συντήρηση, επισκευή κλπ). Αν αυτά τα κόστη έχουν υπολογιστεί ξεχωριστά στη βρετανική εκτίμηση, είναι εύλογο να εξηγούν μέρος της διαφοράς μεταξύ των £5,4 και £8 δισ.
Επιπλέον, πιθανή μεταφορά τεχνολογίας ή εκπαίδευση Τούρκων τεχνικών για τη συντήρηση των κινητήρων μπορεί να έχει συμπεριληφθεί στη βρετανική πλευρά ως πρόσθετο στοιχείο, αλλά να μην έχει υπολογιστεί από την Άγκυρα στο «βασικό» ποσό.
Πώς εξηγείται η απόκλιση
Σε συμφωνίες τέτοιου μεγέθους, η τελική τιμή εξαρτάται από το τι ακριβώς περιλαμβάνεται:
- Μαχητικά αεροσκάφη, οπλισμός και εξοπλισμός αποστολής
- Ανταλλακτικά και κινητήρες
- Εκπαίδευση πιλότων και τεχνικών & βιβλιογραφία
- FOS (Follow On Support) συντήρηση, εγγυήσεις και υποστήριξη εδάφους
- Μεταφορά τεχνογνωσίας, δοκιμές και χρηματοδοτικά κόστη
Η τουρκική πλευρά φαίνεται να αναφέρει μόνο την «καθαρή» αξία της αγοράς αεροσκαφών και οπλισμού, ενώ η βρετανική περιλαμβάνει και τις υποστηρικτικές υπηρεσίες, οι οποίες, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, συχνά αυξάνουν το κόστος κατά 30-40%.
Αν υπολογίσουμε την τιμή των £5,4 δισ., κάθε αεροσκάφος κοστίζει περίπου £270 εκατομμύρια, ενώ με τα £8 δισ. η τιμή φτάνει τα £400 εκατομμύρια ανά μονάδα — μια σημαντική διαφορά που δύσκολα εξηγείται μόνο από συναλλαγματικές διαφορές.
Στρατηγική σημασία
Πέρα από τα οικονομικά, η συμφωνία έχει έντονη στρατηγική διάσταση. Η Τουρκία, αποκλεισμένη από το πρόγραμμα F-35 και με καθυστερήσεις στο εγχώριο μαχητικό KAAN, επιδιώκει να ενισχύσει τη δύναμη της Πολεμικής της Αεροπορίας. Τα Eurofighter Typhoon της προσφέρουν μεταβατική λύση υψηλών επιδόσεων, ενώ παράλληλα εδραιώνουν τη συνεργασία με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ισπανία, δύο χώρες-μέλη του προγράμματος.
Το πραγματικό κόστος της τουρκικής συμφωνίας για τα Eurofighter φαίνεται να είναι περίπου £5,4 δισ. για τα αεροσκάφη, όπλα και βασικά πακέτα υποστήριξης, αλλά μπορεί να ανέλθει έως και £8 δισ. εάν συμπεριληφθούν κινητήρες, ανταλλακτικά, υπηρεσίες συντήρησης και τεχνική υποστήριξη. Η διαφορά οφείλεται λιγότερο σε «πολιτική υπερβολή» και περισσότερο σε διαφορετικές μεθόδους αποτίμησης των συνοδευτικών πακέτων.
Η υπόθεση αποκαλύπτει πόσο περίπλοκη είναι η λογιστική των αμυντικών συμφωνιών και πόσο εύκολα μπορεί μια “απλή” ανακοίνωση κόστους να κρύβει επιμέρους στοιχεία, από κινητήρες, μεταφορά τεχνογνωσίας, μέχρι εκπαίδευση και τεχνική υποστήριξη πολλών ετών.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια δημοσιεύονται με μια καθυστέρηση και αφού τα δει κάποιος από τη διαχείριση...και όχι για λογοκρισία αλλά έλεγχο για: μη αναφορά σε προσωπικά δεδομένα, τηλέφωνα, διευθύνσεις, προσβλητικά, υποτιμητικά και υβριστικά μηνύματα ή δεσμούς (Link) με σεξουαλικό περιεχόμενο.
Η φιλοξενία και οι αναδημοσιεύσεις άρθρων τρίτων, τα σχόλια και οι απόψεις των σχολιαστών δεν απηχούν κατ' ανάγκη τις απόψεις του ιστολογίου μας και δεν φέρουμε καμία ευθύνη γι’ αυτά. Προειδοποίηση: Περιεχόμενο Αυστηρώς Ακατάλληλο για εκείνους που νομίζουν ότι θίγονται προσωπικά στην ανάρτηση κειμένου αντίθετο με την ιδεολογική τους ταυτότητα ή άποψη, σε αυτούς λέμε ότι ποτέ δεν τους υποχρεώσαμε να διαβάσουν το περιεχόμενο του ιστολογίου μας.