Ο Τραμπ στο Ισραήλ: Από τον Πόλεμο στην Ελπίδα

Evelyn Hockstein/Getty Images

Ο Αμερικανός πρόεδρος απευθύνεται στην Κνεσέτ (κοινοβούλιο του Ισραήλ) μετά την απελευθέρωση των τελευταίων Ισραηλινών ομήρων

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, έφθασε στο Ισραήλ τη Δευτέρα μέσα σε πανηγυρικό κλίμα, γνωρίζοντας ίσως καλύτερα από κάθε άλλη φορά ότι βρίσκεται στο επίκεντρο μιας ιστορικής στιγμής για τη χώρα. Από τα πανό που τον υποδέχονταν στις παραλίες του Τελ Αβίβ μέχρι τη θερμή, παρατεταμένη αποθέωση που δέχθηκε στο ισραηλινό κοινοβούλιο, την Κνεσέτ, ο Τραμπ γεύτηκε την αναγνώριση ενός έθνους που βλέπει στο πρόσωπό του τον άνθρωπο που συνέβαλε καθοριστικά στην επιστροφή των τελευταίων 20 ζωντανών Ισραηλινών ομήρων από τη Γάζα.

Μια αστραπιαία αλλά φορτισμένη επίσκεψη

Η επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου ήταν πλούσια σε συμβολισμούς. Πρώτος σταθμός του ήταν η Ιερουσαλήμ, όπου συναντήθηκε με τις οικογένειες των πρώην ομήρων άνδρες, γυναίκες και παιδιά που πέρασαν έως και δύο χρόνια στα χέρια της Χαμάς, μετά την πολύνεκρη επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023. Νωρίς το πρωί της ίδιας ημέρας, η Χαμάς είχε ανακοινώσει την απελευθέρωση και των τελευταίων 20 επιζώντων ομήρων, λίγο πριν από την παράλληλη απελευθέρωση σχεδόν 2.000 Παλαιστινίων κρατουμένων και κρατούμενων από το Ισραήλ.

Η ανταλλαγή αυτή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της εύθραυστης εκεχειρίας που βρίσκεται σε ισχύ και που, όπως τόνισε ο Τραμπ, μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα προς μια «πραγματική και διαρκή ειρήνη» στη Μέση Ανατολή. Ο ίδιος δεν έκρυψε την φιλοδοξία του: να διαμορφώσει μια συνολική συμφωνία που θα καθορίσει το μέλλον της Λωρίδας της Γάζας και θα οδηγήσει στον πλήρη αφοπλισμό της Χαμάς.

«Κάναμε αυτό που έπρεπε να κάνουμε»

Στην ομιλία του ενώπιον της Κνεσέτ, ο Τραμπ υιοθέτησε σκληρή, αλλά και συμφιλιωτική ρητορική. Στο πλευρό του, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, επανέλαβε μια φράση που συμπύκνωσε τη στάση του Τελ Αβίβ από την έναρξη του πολέμου: «Το Ισραήλ έκανε αυτό που έπρεπε να κάνει». Η φράση αυτή, επανέλαβε ο Τραμπ, δεν αποτελεί μόνο πολιτική δήλωση, αλλά «μάθημα αποφασιστικότητας» τόσο για το Ισραήλ όσο και για τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η επίθεση της Χαμάς το 2023 είχε προκαλέσει έναν πόλεμο δύο ετών που κατέστρεψε σχεδόν ολοκληρωτικά τη Γάζα, ανάγκασε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και προκάλεσε, σύμφωνα με τις επίσημες παλαιστινιακές εκτιμήσεις, πάνω από 67.000 θανάτους. Παρά τις τραγικές απώλειες, η κυβέρνηση Νετανιάχου υποστήριξε ότι η στρατιωτική εκστρατεία ήταν «αναπόφευκτη» για την εξασφάλιση της εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ.

Από τη Γάζα στο Τελ Αβίβ — Ένας απόηχος κοινής ανακούφισης

Την ίδια στιγμή, οι πανηγυρισμοί για την απελευθέρωση των ομήρων απλώθηκαν από τα κατεστραμμένα ερείπια της Χαν Γιούνις μέχρι τις παραλίες του Τελ Αβίβ. Οι εικόνες των οικογενειών που αγκαλιάζονταν ξανά έδωσαν για λίγο την αίσθηση ότι ίσως, μετά από τόσα χρόνια αίματος, υπάρχει ελπίδα για κάτι διαφορετικό.

Στην Κνεσέτ, ο Τραμπ δήλωσε χαρακτηριστικά:

«Η Αμερική στέκεται δίπλα σας σε δύο αιώνιες υποσχέσεις: Να μην ξεχάσουμε ποτέ και να μην επιτρέψουμε ποτέ ξανά να συμβεί κάτι τέτοιο».

Οι λέξεις αυτές, ειπωμένες με τη γνωστή ρητορική του, λειτούργησαν ως ηθικό σφράγισμα μιας συμφωνίας που, αν και εύθραυστη, ίσως αποτελέσει σημείο καμπής.

Πολιτική και συμβολισμός

Η παρουσία του Τραμπ στο Ισραήλ είχε, φυσικά, και πολιτικό υπόβαθρο. Στο εσωτερικό των ΗΠΑ, η επίσκεψη αυτή ενίσχυσε την εικόνα του ως «ειρηνοποιού» ηγέτη εν όψει των επερχόμενων εκλογών, αλλά και ως υπερασπιστή της ασφάλειας των συμμάχων της Ουάσιγκτον. Από την άλλη πλευρά, στην Ιερουσαλήμ, η κυβέρνηση Νετανιάχου βρήκε στο πρόσωπό του έναν πρόεδρο πρόθυμο να επιβεβαιώσει, δημόσια και ανοιχτά, την απόλυτη υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ισραήλ, ακόμη και μετά από μια εκστρατεία που δέχθηκε έντονη διεθνή κριτική.

Πολλοί Ισραηλινοί είδαν τον Τραμπ ως τον άνθρωπο που «έφερε πίσω τα παιδιά» μια εικόνα που δύσκολα μπορεί να υποτιμηθεί σε μια χώρα τραυματισμένη από δύο χρόνια βίας και φόβου.

Το επόμενο βήμα

Το αν η εκεχειρία αυτή θα εξελιχθεί σε πραγματική ειρήνη μένει να φανεί. Οι διεθνείς αναλυτές επισημαίνουν πως χωρίς μια ουσιαστική πολιτική λύση για τη Γάζα, η συμφωνία κινδυνεύει να είναι προσωρινή. Ο Τραμπ, πάντως, φάνηκε αποφασισμένος να παρουσιάσει την επιτυχία αυτή ως προοίμιο μιας νέας εποχής αμερικανικής διπλωματίας στη Μέση Ανατολή.

Μετά από χρόνια συγκρούσεων, ο κόσμος παρακολουθεί με συγκρατημένη ελπίδα. Και καθώς οι σημαίες κυματίζουν τόσο στην Ιερουσαλήμ όσο και στην Ουάσιγκτον, μένει ανοιχτό το ερώτημα αν η ιστορική αυτή στιγμή θα καταγραφεί ως το τέλος ενός εφιάλτη ή ως η αρχή μιας νέας, δύσκολης σελίδας.