Η επανάσταση των drones Shahed και ο κύκλος της αντιγραφής


Μπάμπης Παπασπύρος

Η επανάσταση των «loitering munitions»

Τα drones τύπου Shahed (π.χ. Shahed-136) αποτελούν την επιτομή ενός νέου είδους όπλου: των loitering munitions  (drones αυτοκτονίας), τα οποία συνδυάζουν την ακρίβεια ενός πυραύλου με την αντοχή και ευελιξία ενός drone , μπορούν να περιμένουν στον αέρα μέχρι την κατάλληλη στιγμή επίθεσης.

SHAHED-136

Η απλότητα, το χαμηλό κόστος παραγωγής και η δυσκολία ανίχνευσης τα καθιστούν εξαιρετικά όπλα σε σύγχρονες συγκρούσεις.

Ιστορική προβολή: Η πρώτη έκδοση – DAR της Δυτικής Γερμανίας


Η απαρχή αυτού του τύπου όπλων δεν βρίσκεται στην Μέση Ανατολή, αλλά στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όπου η Δυτική Γερμανία, μέσω της Dornier, ανέπτυξε το Die Drohne Antiradar (DAR) – ένα πρωτοποριακό anti-radar drone αυτοκτονίας.



Αυτό δεν ήταν απλώς drone, αλλά ένα συγκρότημα: σύστημα GPS, παθητικός ανιχνευτής radar, δύχρονος κινητήρας, και δυνατότητα διάρκειας πτήσης έως 3 ώρες με εμβέλεια γύρω στα 600 χλμ.

Η ανάπτυξή του ήταν αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ Δυτικής Γερμανίας και ΗΠΑ και δείχνει ότι η ιδέα των «loitering munitions» υπήρχε πολύ πριν τις πρόσφατες συγκρούσεις.

Ο κύκλος της αντιγραφής: από το DAR στον Shahed-136 και απ’ εκεί στα αντίγραφα της Δύσης

HARPY

Το DAR μπορεί να μην είδε επιχειρησιακή χρήση (λόγω της λήξης του Ψυχρού Πολέμου), αλλά έθεσε το θεωρητικό και τεχνολογικό υπόβαθρο για συστήματα όπως τα Ισραηλινά Harpy/Harop και κατόπιν τα Iranικά Shahed-136.

Το Shahed-136, που εμφανίστηκε το 2014, εφοδιασμένο με θερμική απεικόνιση, κάμερα, έως 80 kg ωφέλιμο φορτίο, και εμβέλεια ~1000 km, χρησιμοποιείται ευρέως, ιδίως στον πόλεμο της Ουκρανίας 

Η Δυτική απάντηση: τα αντίγραφα των Shahed

Πρόσφατα, οι ΗΠΑ ανέπτυξαν τα δικά τους αντίγραφα Shahed-τύπου για εκπαιδευτικούς σκοπούς, ιδιαίτερα ως στόχους για αντιαεροπορικές ασκήσεις. Πρόκειται για τα MQM-172 Arrowhead και LUCAS (Low-Cost Uncrewed Combat Attack System).

MQM-172

To Arrowhead είναι αναβάθμιση του Shahed-136, ενώ το LUCAS (ή FLM-136) δημιουργήθηκε από την SpektreWorks και έχει χαρακτηριστικά όπως ύψος υπηρεσίας 15.000 ft, πτήση έως 6 ώρες, εμβέλειας 444 ναυτικών μιλίων εξαιρετικά αποτελεσματικά για εξομοίωση πραγματικού κινδύνου AGN.

LUCAS

Η αστείρευτη αλυσιδωτή αντιγραφή

Αν εξετάσουμε την πορεία: DAR (Γερμανία ’80s) → Harpy (Ισραήλ) → Shahed-136 (Ιράν) → Geran-2 (Ρωσία) → τώρα MQM-172 & LUCAS (ΗΠΑ) — διαμορφώνεται ένα ενδιαφέρον και λίγο ειρωνικό ταξίδι τεχνολογίας και αντιγραφής.

Γιατί είναι επαναστατικά τα Shahed;

  • Κόστος: πολύ οικονομικά στην παραγωγή
  • Αυτονομία & ευελιξία: μπορούν να περιμένουν στον αέρα, να αλλάξουν στόχο
  • Απλότητα σχεδίασης: απλά αλλά αποτελεσματικά
  • Διαθεσιμότητα σε μεγάλες ποσότητες σε πολεμικές συγκρούσεις (π.χ. Ουκρανία)

Όσο επιτυχημένα και να είναι, τα Shahed drones ενεργοποίησαν τον κύκλο του «copy-and-counter-measure»: αντί για ανάπτυξη προηγμένων αντιαεροπορικών συστημάτων, οι ΗΠΑ επέλεξαν να φτιάξουν αντιγραφές για εκπαίδευση αντιμετώπισης, ο αντιγράφων του αντιγράφοντος!

Αυτή η κίνηση είναι και πρακτική (εκπαίδευση με ρεαλιστικά drone στόχους), αλλά έχει και συμβολικό χαρακτήρα: οι ίδιοι τονίζουν την τεχνολογική αξία των Shahed, την οποία υιοθετούν πλέον ως benchmark.

Η κυκλική εξέλιξη της στρατιωτικής τεχνολογίας

Το ταξίδι αυτό από τη Γερμανία του 1980 στον Shahed-136, και από εκεί στις συγκρούσεις του 2020s και στις αντιγραφές των ΗΠΑ, δείχνει την ισχύ της ιδέας και την επιμονή της αντιγραφής.

Ακόμη κι αν το DAR δεν ανέλαβε υπηρεσία, η κληρονομιά του ζει: μέσα από σύγχρονα «loitering munitions», την εκπαίδευση αντιαεροπορικών μονάδων, και τον επαναπροσανατολισμό της τεχνολογίας από διαφορετικές πλευρές του πλανήτη.

Το ερώτημα «ποιος αντέγραψε ποιον» είναι σχεδόν φιλοσοφικό: Τελικά, όλα ξεκίνησαν με το γερμανικό drone DAR. Έπειτα το δημιούργησαν ή το εμπνεύστηκαν άλλοι, το χρησιμοποίησαν σε σύγχρονους πολέμους και τώρα, οι Δυτικοί δημιουργούν αντίγραφα! Ο κύκλος της τεχνολογικής επανάστασης συνεχίζεται, με νέες εκδοχές και ρόλους για τα drones αυτοκτονίας. Σε αυτήν την αλυσίδα, ο “αντιγράφων του αντιγράφοντος” όχι μόνο αναπαράγει ιδέες αλλά αναπροσαρμόζει τη χρησιμότητά τους.


Σχόλια