Τρία χρόνια Προειδοποίησης: Η απειλή των FPV drones και η εθνική αδράνεια

Μπάμπης Παπασπύρος

Στις 23 Μαΐου 2022, μέσα από την ανάρτηση μας με τίτλο " 

 Με δεδομένη την απειλή καμικάζι drone και έχοντας ελληνικό radar εντοπισμού, εγχώριους αισθητήρες-λογισμικό...Πεδίο δόξης λαμπρό να αξιοποιηθούν", είχαμε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για μια απειλή που τότε για πολλούς φάνταζε ως μακρινό σενάριο ή τεχνολογική υπερβολή.

Μιλούσαμε για drone-καμικάζι που διέθετε η τουρκία, για ανάγκη εντοπισμού τους με ελληνικά μέσα, και για την υποχρέωση αξιοποίησης της εγχώριας τεχνογνωσίας.

Σήμερα, τρία χρόνια μετά, η πραγματικότητα επιβεβαιώνει με τον πιο ηχηρό τρόπο αυτές τις επισημάνσεις. Η μαζική και επιτυχημένη χρήση FPV (First Person View) drones από την Ουκρανία εναντίον στρατιωτικών αεροδρομίων της Ρωσίας με καταστροφή στρατηγικών αεροσκαφών, αναδεικνύει τη σοβαρότητα της απειλής αλλά και το επικίνδυνο έλλειμμα προετοιμασίας που φαίνεται να υπάρχει στην ελληνική πλευρά. Το άρθρο αυτό εξετάζει το πώς επιβεβαιώθηκαν οι αρχικές προβλέψεις, γιατί η απειλή είναι πλέον δίπλα μας και ποια είναι τα επείγοντα βήματα που πρέπει να ληφθούν.

Μια προφητεία που αγνοήθηκε

Η κεντρική ιδέα του άρθρου μας το 2022 βασιζόταν στην απλή, αλλά κρίσιμη παρατήρηση: Τα drones δεν είναι πλέον εργαλεία επιτήρησης, αλλά οπλισμένα μέσα επίθεσης, με τεράστιες δυνατότητες καταστροφής και μικρό κόστος. Η πρόοδος σε αισθητήρες, λογισμικό πλοήγησης και FPV τεχνολογία κατέστησε εφικτή τη χρήση τους ως φονικά όπλα από μη κρατικούς φορείς, αντάρτες, ακόμη και τρομοκρατικά δίκτυα.

Η ανάγκη εντοπισμού και εξουδετέρωσης αυτών των απειλών μέσα από radar μικρών στόχων, ηλεκτρονικά αντίμετρα και παθητικά συστήματα είχε τεθεί από τότε. Και μάλιστα τονιζόταν πως η Ελλάδα διαθέτει την πρώτη ύλη:  Γνώση, start-ups και ήδη κατασκευσμένα radar όπως ο "Τηλέμαχος" της ΕΑΒ .

Αντί όμως να αξιοποιηθεί αυτό το "πεδίο δόξης λαμπρό", επικράτησε για ακόμη μια φορά η ελληνική παθογένεια: αδράνεια, υποτίμηση της τεχνολογικής επανάστασης, και απουσία στρατηγικού σχεδιασμού.

Η εξέλιξη της απειλής: Από πειραματισμό σε πόλεμο

Η σύγκρουση Ουκρανίας–Ρωσίας αποτέλεσε το απόλυτο "proof of concept" για τη φονική ισχύ των FPV drones. Μέσα σε μόλις 12 μήνες:

• Η Ουκρανία μετέτρεψε απλά εμπορικά drones σε "ιπτάμενες βόμβες", με φθηνές κάμερες και αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς.
• Οι επιθέσεις πραγματοποιούνται με μαζικό τρόπο, σε σμήνη, με συντονισμό GPS, χειροκίνητη πλοήγηση, κατεύθυνση με οπτική ίνα αλλά και σε αυτόνομη λειτουργία.

Τα ρωσικά radar και συστήματα αεράμυνας, σχεδιασμένα για μεγαλύτερους στόχους, αδυνατούν να τα εντοπίσουν εγκαίρως.

Ο αντίπαλος αναγκάζεται να καταναλώνει πανάκριβους πυραύλους για να καταρρίπτει φθηνά drone των 1000 ευρώ.

Οι επιθέσεις έγιναν με φοβερό σχεδιασμό μαζικά σε αεροδρόμια της Ρωσίας σε απόσταση εκατοντάδων χιλιομέτρων από το μέτωπο. Αεροσκάφη καταστράφηκαν στο έδαφος. Η ισορροπία του πολέμου αλλάζει υπέρ του πιο δημιουργικού, όχι απαραίτητα του πιο ισχυρού.

Ελληνική πραγματικότητα: 

Ενώ ο κίνδυνος έχει μετατραπεί σε παγκόσμια ανησυχία, στην Ελλάδα παραμένουμε θεατές:

• Δεν υπάρχει ακόμη οργανωμένο δίκτυο εντοπισμού drones σε κρίσιμες υποδομές (λιμάνια, στρατόπεδα, αεροδρόμια κλπ).
• Η νομοθεσία και τα πρωτόκολλα αντίδρασης είναι ελλιπή και καθυστερημένα.
• Η ελληνική βιομηχανία drone δεν έχει ενεργοποιηθεί σε επίπεδο στρατηγικού σχεδιασμού.
• Διαθέσιμα συστήματα εντοπισμού της ανωτέρω απειλής αν και διατίθενται δεν αξιοποιήθηκαν.

Αυτό που το άρθρο εντόπισε το 2022 ήταν η ανάγκη να κινηθούμε ταχέως ώστε να προλάβουμε τις εξελίξεις. Σήμερα, καλούμαστε να τις κυνηγήσουμε

Η Απειλή δίπλα μας: Σενάρια και κίνδυνοι

Η γεωγραφία και η στρατηγική κατάσταση της Ελλάδας την καθιστούν άκρως ευάλωτη:

• Η γεωγραφία της χώρας μας προσφέρεται για πρόσβαση μέσω μη ανιχνεύσιμων UAV.
• Στρατιωτικές εγκαταστάσεις και υποδομές (radar, αεροδρόμια, ναυστάθμοι κλπ) αποτελούν εύκολους στόχους για FPV με χαμηλό αποτύπωμα.
• Η Τουρκία διαθέτει ικανό αριθμό από μικρά επιθετικά drones και έχει εμπειρία από Λιβύη και Συρία.

Προτάσεις και άμεσα μέτρα

Ακολουθούν τα πιο κρίσιμα βήματα που η χώρα μας οφείλει να υλοποιήσει χωρίς άλλη καθυστέρηση:

• Δημιουργία εθνικού δικτύου εντοπισμού μικρών UAV, με αξιοποίηση των διατιθεμένων και μάλιστα εγχωρίων συστημάτων εντοπισμού και καταστολής drones.
• Καθιέρωση ταχυκίνητων ομάδων αντιμετώπισης drones (C-UAS squads) σε στρατηγικά σημεία.
• Ανάπτυξη ελληνικών FPV drones με αυτόνομη πλοήγηση και εξειδικευμένες κεφαλές για αποστολές καταστροφής ή αναχαίτισης.
• Εκστρατεία ενημέρωσης και εκπαιδεύσεων για στρατιωτικές και πολιτικές μονάδες, με έμφαση στην αναγνώριση και αντίδραση σε drone επιθέσεις.

Δεν υπάρχει πλέον δικαιολογία

Το άρθρο μας πριν τρία χρόνια λειτούργησε ως καμπανάκι κινδύνου. Δεν ήταν επιστημονική φαντασία ούτε θεωρητική άσκηση. Ήταν πρόγνωση βασισμένη σε δεδομένα και λογική.

Το στοίχημα πλέον δεν είναι να "προβλέψουμε" τον επόμενο πόλεμο, αλλά να προλάβουμε τις συνέπειές του πριν φτάσουν στον ελληνικό εναέριο χώρο και στις πόλεις μας.

Κάθε μέρα που περνά χωρίς στρατηγική ενεργοποίηση της εγχώριας τεχνολογίας και αντιμετώπιση της απειλής FPV drones, η Ελλάδα χάνει έδαφος, κυριολεκτικά και μεταφορικά.