Επιχείρηση "Ιστός της Αράχνης" : Αδυναμία μεγάλων και ακριβών συστημάτων αντιμετώπισης μικρών και φτηνών drones

Πανάκριβά αεροπλάνα, τανκς και πλοία μπορούν να καταστραφούν από φτηνά drones.

Η πρόσφατη εοιχείρηση της Ουκρανίας "Ιστός της Αράχνης" σε τουλάχιστον τέσσερα ρωσικά στρατιωτικά αεροδρόμια συνιστά ένα εντυπωσιακό τεχνολογικό και στρατηγικό άλμα στον σύγχρονο πόλεμο. Εκτελεσμένη με σχεδόν αποκλειστικά εγχώρια μέσα, η επιχείρηση αυτή αποτελεί ίσως την πιο περίτεχνα σχεδιασμένη και οικονομικά αποδοτική πολεμική ενέργεια της Ουκρανίας μέχρι σήμερα. Οι στόχοι, που περιλάμβαναν βάσεις όπως η Olenya στον Αρκτικό Κύκλο και η Belaya στη Σιβηρία, απέχουν χιλιάδες χιλιόμετρα μεταξύ τους. Ωστόσο, δέχθηκαν συντονισμένα πλήγματα μέσα σε λίγες ώρες, από μικρά σμήνη drones που ξεκίνησαν με άκρα μυστικότητα την αποστολή τους.

Η αξιοσημείωτη πρωτοτυπία της επιχείρησης δεν περιορίζεται στους στόχους ή στην εμβέλειά της. Τα ουκρανικά drones δεν εκτοξεύτηκαν από στρατιωτικές βάσεις στην Ουκρανία, αλλά από κρύπτες ενσωματωμένες σε φορτηγά, που στάθμευσαν κοντά στα ρωσικά αεροδρόμια. Οι πόρτες των φορτηγών άνοιξαν, απελευθερώνοντας τα drones αιφνιδιαστικά, παρακάμπτοντας αποτελεσματικά τα ρωσικά αντιαεροπορικά & anti-drone συστήματα.

Ο τρόπος λειτουργίας αυτών των drones αποκαλύπτει την πρόοδο της Ουκρανίας στον τομέα των αυτόνομων συστημάτων. Πολλά από αυτά φαίνεται να πλοηγήθηκαν μέσω του ArduPilot, λογισμικού ανοιχτού κώδικα που έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αξιόπιστο σε αποστολές ακρίβειας. Ορισμένα ήταν εφοδιασμένα με τεχνητή νοημοσύνη, ικανή να εντοπίζει αυτόματα τα πιο ευάλωτα σημεία ρωσικών αεροσκαφών. Πρόκειται για μια τεχνολογική προσέγγιση που με ελάχιστο κόστος –περίπου 1.200 δολάρια ανά drone– προκάλεσε απώλειες δισεκατομμυρίων δολαρίων στη ρωσική πολεμική αεροπορία.

Οι Ουκρανοί ισχυρίζονται πως καταστράφηκαν τουλάχιστον 13 προηγμένα ρωσικά αεροσκάφη, ενώ περισσότερα από 40 συνολικά υπέστησαν ζημιές. Μεταξύ αυτών ήταν και τουλάχιστον ένα Tu-95, το οποίο είναι η κύρια πλατφόρμα εκτόξευσης ρωσικών πυραύλων κατά ουκρανικών πόλεων. Η Ρωσία, λόγω της παλαιότητας και πολυπλοκότητας των συστημάτων της, δεν μπορεί εύκολα να τα αντικαταστήσει.

Η επιχείρηση αυτή καταρρίπτει τις παλαιές παραδοχές των δυτικών στρατών σχετικά με τη φύση της ισχύος. Η Ουκρανία, με μικρότερα μέσα, διαρκή έλλειψη πυρομαχικών και υποστήριξης, ανέτρεψε τα στρατηγικά πλεονεκτήματα ενός μεγαλύτερου και καλύτερα εξοπλισμένου εχθρού. Αποκάλυψε επίσης την τρωτότητα μεγάλων αεροπλάνων, βάσεων και στρατιωτικών συστημάτων που δεν είναι πλέον κατάλληλα για τον κόσμο των μη επανδρωμένων, αθόρυβων και φθηνών τεχνολογικών όπλων.

Η Δύση πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη αυτή την εξέλιξη. Το παράδειγμα των ουκρανικών φορτηγών που έκρυβαν drones κοντά σε βάσεις πρέπει να προκαλέσει ανησυχία. Πόσο καλά προστατεύονται οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές βάσεις από τέτοιου είδους απειλές; Πόσο στενά παρακολουθούνται οι γύρω περιοχές; Και τι σημαίνει η παρουσία εμπορικών συμφερόντων κοντά σε ευαίσθητες στρατιωτικές τοποθεσίες;

Ταυτόχρονα, η επιτυχία της Ουκρανίας προκαλεί προβληματισμό και για όσους υποτίμησαν τη στρατηγική της αντοχή. 

Αναλυτές και πολιτικοί –από τον Ντόναλντ Τραμπ μέχρι την επιφυλακτική συντακτική ομάδα των New York Times– εκτίμησαν εσφαλμένα ότι η Ουκρανία είναι στρατιωτικά αδύναμη και ανίκανη να αλλάξει την πορεία του πολέμου. Η αλήθεια είναι πως ο πόλεμος έχει περάσει σε μια φάση όπου η τεχνολογία και η δημιουργικότητα μπορεί να ξεπεράσουν την αριθμητική υπεροχή.

Ένα άρθρο βασισμένο σε τεκμηριωμένη ανάλυση από το , The Atlantic , για τις τεχνολογικές και στρατηγικές πτυχές της πιο εντυπωσιακής επιχείρησης drone στον σύγχρονο πόλεμο.