Τεχνολογική ασπίδα για τον 21ο αιώνα: Πώς η καινοτομία επαναπροσδιορίζει την άμυνα της Δύσης

Ένα νέο τοπίο ασφάλειας και καινοτομίας

Ο κόσμος της άμυνας εισέρχεται σε μια νέα εποχή, όπου η τεχνολογία και η γεωπολιτική μεταβάλλουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την εθνική ασφάλεια. Η αναδυόμενη ανάγκη για τεχνολογική υπεροχή στον τομέα της άμυνας αποτελεί κρίσιμη προτεραιότητα για τις χώρες της Δύσης. Καθώς ενισχύονται οι γεωοικονομικές εντάσεις και τα όρια μεταξύ εμπορικής και στρατιωτικής τεχνολογίας θολώνουν, η ανάγκη για συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα καθίσταται επιτακτική.

Η δυνατότητα δημιουργίας ενός σύγχρονου, καινοτόμου και τεχνολογικά προηγμένου συνόρου στην άμυνα είναι, σύμφωνα με εκτιμήσεις, μια ευκαιρία ύψους 250 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το ζήτημα δεν είναι πλέον αν θα επενδύσουμε στην τεχνολογική εξέλιξη, αλλά πώς θα τη διαχειριστούμε συλλογικά και αποτελεσματικά για να εξασφαλίσουμε την ασφάλεια των κοινωνιών μας.

Οι τρεις πυλώνες της τεχνολογικής εξέλιξης στην άμυνα

Η πρόοδος στην άμυνα εξαρτάται σήμερα από τρεις διακριτές φάσεις τεχνολογικής ανάπτυξης:

• Αναδυόμενες καινοτομίες (Emerging Innovation): Εδώ περιλαμβάνονται τεχνολογίες που βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο, όπως οι ευρέως φάσματος ημιαγωγοί, οι πυρηνικές θερμικές προωθητικές μηχανές, υποθαλάσσιες laser οπτικές επικοινωνίες κλπ. Η έρευνα σ' αυτές απαιτεί μεγάλα κεφάλαια, αλλά έχει και υψηλό ρίσκο. Η χρηματοδότησή τους γίνεται κυρίως μέσω δημόσιων πόρων.
• Ωριμάζουσες τεχνολογίες (Maturing Technologies): Σε αυτό το στάδιο οι τεχνολογίες έχουν αποδείξει την αξία τους, αλλά δεν έχουν ακόμα υιοθετηθεί πλήρως λόγω τεχνικών ή ρυθμιστικών εμποδίων. Παραδείγματα αποτελούν οι κβαντικοί υπολογιστές, βιοαισθητήρες επόμενης γενιάς και επόμενης γενιάς ηλιακά συστήματα.
• Κλιμακούμενες δυνατότητες (Scalable Capabilities): Αυτές είναι ώριμες τεχνολογίες που μπορούν να υιοθετηθούν άμεσα, αλλά εμποδίζονται από προβλήματα υποδομών, όπως έλλειψη υπολογιστικής ισχύος ή αδυναμία ενσωμάτωσης με παλαιότερα συστήματα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα LPI/LPD δίκτυα, ηδιαστημική επικοινωνία λέιζερ, αυτόνομα συστήματα, AI κλπ

Δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις: Συνεργασία ή χάσμα;

Η χρηματοδότηση παίζει κεντρικό ρόλο. Το 2024, οι ΗΠΑ διέθεσαν πάνω από 150 δισεκατομμύρια δολάρια για έρευνα και ανάπτυξη (R&T) στον τομέα της άμυνας. Παράλληλα, οι ιδιωτικές επενδύσεις σε R&T  αυξήθηκαν κατά 33% φθάνοντας τα 31 δισεκατομμύρια δολάρια, κυρίως σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η αυτονομία, η βιοτεχνολογία και η κβαντική τεχνολογία.

Ωστόσο, η κατανομή των επενδύσεων είναι συχνά αποσπασματική, με επαναλαμβανόμενες προσπάθειες από διαφορετικούς οργανισμούς χωρίς συντονισμό. Αυτό οδηγεί σε σπατάλη πόρων και καθυστερήσεις στην ωρίμανση κρίσιμων τεχνολογιών.

Για την αποδοτικότερη χρήση των διαθέσιμων πόρων απαιτείται ένα νέο μοντέλο λειτουργίας, που θα βασίζεται στην κοινή κατανόηση των προτεραιοτήτων και στην οργάνωση κοινών σχεδίων τεχνολογικής ανάπτυξης.

Οι υποδομές του μέλλοντος: Ένα εμπόδιο προς την υιοθέτηση

Οι υπάρχουσες υποδομές δεν επαρκούν για να υποστηρίξουν την ταχεία υιοθέτηση νέων τεχνολογιών. Η υπολογιστική ισχύς, ειδικά σε απομακρυσμένα πεδία επιχειρήσεων (edge computing), αποτελεί βασικό εμπόδιο. Η έλλειψη ενιαίας αρχιτεκτονικής και τα μη συμβατά πρότυπα λογισμικού οδηγούν σε καθυστερήσεις και δυσλειτουργίες.

Σύμφωνα με την ανάλυση της McKinsey , το κενό στο defence computing συνιστά μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την πλήρη υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών. 

Το defence computing, περιλαμβάνει την εφαρμογή της τεχνολογίας υπολογιστών στον αμυντικό τομέα, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης και χρήσης συστημάτων υπολογιστών υψηλής απόδοσης, ασφαλών δικτύων και εξειδικευμένου λογισμικού για στρατιωτικές επιχειρήσεις, έρευνα και ανάπτυξη. 

Η κάλυψη αυτού του κενού εκτιμάται ότι μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια και να απαιτήσει συνολικές επενδύσεις έως και 230 δισεκατομμύρια δολάρια. 

Από αυτό το ποσό, τα 160 δισεκατομμύρια αφορούν πλατφόρμες που δεν έχουν ακόμα προγραμματισμένα σχέδια αναβάθμισης, όπως τα F-16 και τα οχήματα HMMWV, ενώ τα 70 δισεκατομμύρια αφορούν πλατφόρμες με ήδη προβλεπόμενες αναβαθμίσεις όπως τα NGAD και τα UGVs. Η ανάγκη για μια ενιαία αρχιτεκτονική υπολογιστικών συστημάτων και η εναρμόνιση των υποδομών μεταξύ των κρατών-μελών και των συμμαχικών δυνάμεων καθίστανται κρίσιμες για την αποτελεσματική ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στο πεδίο.

Ο ανθρώπινος παράγοντας: κρίσιμος και συχνά υποτιμημένος

Η τεχνολογική πρόοδος δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Το 70% των εταιρειών στον αμυντικό και αεροδιαστημικό τομέα εμφανίζουν χαμηλό οργανωτικό δείκτη, ενώ το κόστος από την απώλεια παραγωγικότητας λόγω ελλείψεων σε δεξιότητες και δέσμευση φθάνει τα 300 εκατομμύρια δολάρια ετησίως ανά επιχείρηση.

Η πρόκληση γίνεται ακόμη πιο οξεία όταν εξετάζουμε την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού σε τομείς αιχμής, όπως η κβαντική πληροφορική. Αν δεν υπάρξει άμεση επένδυση στην καλλιέργεια αυτών των δεξιοτήτων, η Δύση κινδυνεύει να χάσει την τεχνολογική της πρωτοκαθεδρία.

Η πρόκληση της ενοποίησης και η ευκαιρία για ηγεσία

Το σημερινό οικοσύστημα καινοτομίας στον αμυντικό τομέα είναι κατακερματισμένο. Οι κρατικοί φορείς επικεντρώνονται στην βασική έρευνα, οι start-up φέρνουν την καινοτομία, οι παραδοσιακές αμυντικές βιομηχανίες προσπαθούν να κλιμακώσουν λύσεις, και ο ιδιωτικός τομέας αναζητά αγορές και αποδόσεις.

Για να αξιοποιηθεί η πλήρης δυναμική του συστήματος, απαιτείται:

• Κοινή χάραξη τεχνολογικών στρατηγικών.
• Ευθυγράμμιση δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων.
• Κατάλληλες διαδικασίες προμηθειών ανά κατηγορία τεχνολογίας.
• Εκσυγχρονισμός των υποδομών.
• Επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο.

Ένας αγώνας με προθεσμία

Η επόμενη δεκαετία θα είναι καθοριστική. Δεν αρκεί να αναπτύξουμε την τεχνολογία· πρέπει και να την υιοθετήσουμε έγκαιρα, να την ενσωματώσουμε επιχειρησιακά, και να διασφαλίσουμε ότι υπηρετεί τους στόχους της εθνικής και συμμαχικής ασφάλειας.

Η πρόκληση δεν είναι τεχνολογική· είναι οργανωτική, θεσμική και πολιτισμική. Η επιτυχία θα ανήκει σε εκείνους που θα τολμήσουν να συνεργαστούν πέρα από τα παραδοσιακά όρια, δημιουργώντας ένα οικοσύστημα καινοτομίας ικανό να μεταμορφώσει την άμυνα του 21ου αιώνα.