Επανάσταση των Drones: Ο νέος τρόπος πολέμου του μέλλοντος

NurPhoto via Getty Images

Ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας έχει σηματοδοτήσει μια θεμελιώδη μετατόπιση στον τρόπο που διεξάγονται οι συγκρούσεις, αναδεικνύοντας τα drones μιας χρήσης ως βασικά εργαλεία στον σύγχρονο στρατιωτικό σχεδιασμό. Τα γνωστά FPV (First-Person View) drones και τα λεγόμενα "loitering munitions" (περιφερόμενα πυρομαχικά) χρησιμοποιούνται εκτενώς και από τις δύο πλευρές, ενώ η ζήτηση για πιο έξυπνα, ανθεκτικά & επαναχρησιμοποιούμενα μοντέλα αυξάνεται. Η μελέτη της εταιρείας Teledyne-FLIR εισάγει μια νέα οπτική: το μέλλον των συγκρούσεων πιθανώς να μην βασίζεται αποκλειστικά στα drones μιας χρήσης, αλλά σε πιο σύνθετα, επαναχρησιμοποιούμενα συστήματα.

1. Η Άνοδος των Drones μιας χρήσης στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας

Η ιδιαίτερη φύση της σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας δημιούργησε το ιδανικό πεδίο για την εξάπλωση των drones μιας χρήσης. Στα πρώτα στάδια του πολέμου, η Ρωσία χρησιμοποίησε τα Orlan-10 κυρίως για παρακολούθηση, ενώ η Ουκρανία αξιοποίησε τα Bayraktar TB-2 για πλήγματα ακριβείας. Όμως, η ανάγκη της Ουκρανίας για μαζική υποστήριξη στο πεδίο μάχης την οδήγησε στην ταχεία ανάπτυξη drones μέσω της ιδιωτικής τεχνολογικής της κοινότητας.

Αν και οι πρώτες απόπειρες αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα από ρωσικά συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, η Ουκρανία κατάφερε να προσαρμοστεί. Τα εμπορικά drones εξελίχθηκαν σε αυτοσχέδιες "ιπτάμενες βόμβες", μεταφέροντας εκρηκτικά και λειτουργώντας με σχετική ακρίβεια. Παρότι αυτά τα επιτεύγματα είχαν βραχυπρόθεσμη ισχύ, αφού η Ρωσία βελτίωνε συνεχώς τις τεχνικές αντιμετώπισής τους, η παραγωγή τους συνεχίστηκε χάρη στην ευελιξία και τη χαμηλή τιμή τους. Η χρήση αυτών των drones γινόταν με ρυθμούς καινοτομίας τόσο γρήγορους, που ο σχεδιασμός για επαναχρησιμοποίηση ήταν απλά μη ρεαλιστικός.

2. Το Μέλλον: Επαναχρησιμοποιούμενα περιφερόμενα πυρομαχικά

Η μελέτη της Teledyne-FLIR εστιάζει στην ανάγκη για πιο βιώσιμες λύσεις. Αν και τα αναλώσιμα drones είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά, η απώλειά τους, ιδίως σε περιπτώσεις παρεμβολών ή ανεπιτυχών αποστολών συνιστά τεράστιο κόστος. 

Drone Rogue 1

Η λύση που προτείνει η εταιρεία είναι τα επαναχρησιμοποιούμενα drones τύπου Rogue 1, τα οποία διαθέτουν δυνατότητα απενεργοποίησης και ανάκτησης.

Αυτό απαιτεί αλλαγή στη φιλοσοφία σχεδιασμού: τα νέα drones θα πρέπει να είναι ανθεκτικά, ευπροσάρμοστα, με δυνατότητα τοποθέτησης διαφορετικών αισθητήρων και πυρομαχικών ανάλογα με την αποστολή. Το Rogue 1, για παράδειγμα, έχει ενισχυμένα συστήματα πλοήγησης και προστασίας από παρεμβολές, καθώς και την ικανότητα λειτουργίας σε περιβάλλοντα με έντονο ηλεκτρονικό πόλεμο.

Παρόλο που το κόστος μονάδας είναι υψηλότερο σε σχέση με τα αναλώσιμα, η συνολική διάρκεια ζωής και απόδοση μειώνουν το κόστος κύκλου ζωής. Σε περιβάλλοντα υψηλής φθοράς, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, αυτό έχει τεράστια σημασία για την αντοχή και την αποδοτικότητα του στρατεύματος.

3. Εκπαίδευση και δυνατότητες σμήνους

Η δυνατότητα επανάχρησης προσφέρει τεράστια πλεονεκτήματα στην εκπαίδευση. Οι χειριστές μπορούν να εξασκούνται με τα ίδια drones που θα χρησιμοποιήσουν στο πεδίο, αντικαθιστώντας τα εκρηκτικά με εκπαιδευτικά φορτία. Η Ουκρανία σήμερα απαιτεί περίπου 30 ημέρες για την εκπαίδευση χειριστών FPV. Με τα επαναχρησιμοποιούμενα drones, αυτή η περίοδος θα μπορούσε να μειωθεί σημαντικά.

Επιπλέον, τα επαναχρησιμοποιούμενα drones διευκολύνουν την ανάπτυξη τεχνολογιών σμήνους, δηλαδή τον συντονισμό πολλαπλών drones για εκτέλεση σύνθετων αποστολών. Αυτό είναι δύσκολο με αναλώσιμα drones διαφορετικού τύπου και μικρής διάρκειας ζωής. Αντίθετα, η χρήση μιας κοινής πλατφόρμας, όπως το Rogue 1, καθιστά τον συντονισμό και τον εξοπλισμό πολύ πιο διαχειρίσιμο.

Παρόλο που δεν υπάρχουν ακόμη αποδείξεις ότι Ρωσία ή Ουκρανία έχουν χρησιμοποιήσει πλήρως ανεπτυγμένα σμήνη, οι αναλυτές συμφωνούν πως πρόκειται για αναπόφευκτη εξέλιξη στα επόμενα πεδία μάχης.

4. Προβλήματα και διλήμματα των επαναχρησιμοποιούμενων drones

Παρά τα πλεονεκτήματα, υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις. Η τυποποίηση των drones σημαίνει και τυποποίηση του ηχητικού και οπτικού αποτυπώματος τους. Αυτό καθιστά τα επαναχρησιμοποιούμενα μοντέλα πιο εύκολα εντοπίσιμα από τα εχθρικά συστήματα παρακολούθησης και καταστροφής.

Επιπλέον, το υψηλότερο κόστος προκαλεί δισταγμούς ως προς την επιθετική χρήση τους. Τα drones μιας χρήσης μπορούν να αποσταλούν σε επικίνδυνες αποστολές χωρίς δεύτερη σκέψη. Τα επαναχρησιμοποιούμενα όμως αντιμετωπίζονται ως πάγιος εξοπλισμός, γεγονός που ενδέχεται να μειώσει την επιχειρησιακή τους ευελιξία.

Το μέλλον για τα πολεμικά drones

Το μέλλον των στρατιωτικών επιχειρήσεων δεν πρόκειται να είναι βασιζμένο αποκλειστικά σε drones "αναλώσιμα" ή "επαναχρησιμοποιούμενα". Οι επιχειρησιακές ανάγκες, η φύση της αποστολής, το κόστος και το περιβάλλον θα καθορίζουν ποιος τύπος drone είναι πιο κατάλληλος. Τα drones μιας χρήσης προσφέρουν ταχύτητα, απλότητα και χαμηλό κόστος, ιδανικά για δυναμικά και βραχυπρόθεσμα πλήγματα. Από την άλλη, τα επαναχρησιμοποιούμενα drones προσφέρουν ανθεκτικότητα, οικονομία κλίμακας και τεχνολογική πολυπλοκότητα.

Ο συνδυασμός και των δύο τεχνολογιών είναι αυτός που θα καθορίσει την πολεμική ισχύ στο άμεσο μέλλον. Καθώς η τεχνολογία συνεχίζει να προοδεύει, ο ρόλος των drones, είτε μιας χρήσης είτε όχι, θα γίνεται όλο και πιο κρίσιμος, όχι μόνο στην εκτέλεση αποστολών, αλλά και στον καθορισμό της στρατηγικής ισορροπίας μεταξύ εθνών.

Με πληροφορίες από Forbes