Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σοβαρή απειλή για την ασφάλειά της, λόγω της επιθετικότητας της Ρωσίας στην Ουκρανία και της μεταβαλλόμενης στάσης των Ηνωμένων Πολιτειών. Η εξάρτηση από τις ΗΠΑ για την ασφάλεια της Ευρώπης έχει αποδυναμώσει την εγχώρια αμυντική ικανότητα της ηπείρου. Η ανάγκη για ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας και για καινοτόμες μορφές διακυβέρνησης είναι επιτακτική, προκειμένου να καλυφθούν τα τεχνολογικά κενά και να μειωθεί το κόστος επανεξοπλισμού. Η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Άμυνας (European Defence Mechanism-EDM) προτείνεται ως λύση για την επίτευξη αυτών των στόχων.
Η κατάσταση της Ευρωπαϊκής Άμυνας
Οι ελλείψεις στον ευρωπαϊκό στρατιωτικό εξοπλισμό είναι σημαντικές σε σύγκριση με την ενίσχυση των ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων. Η ευρωπαϊκή αμυντική αγορά είναι κατακερματισμένη και αποδυναμωμένη από την προτίμηση στις εθνικές προμήθειες, τον χαμηλό αριθμό παραγγελιών και τα τεχνολογικά κενά. Αυτά τα προβλήματα αντανακλούν τον συνδυασμό της προηγούμενης εξάρτησης από τις Ηνωμένες Πολιτείες και της εθνικά βασισμένης διακυβέρνησης της άμυνας στην Ευρώπη. Με τις ΗΠΑ να αποσύρονται από τον ρόλο του ευρωπαίου προστάτη, η μεγαλύτερη συνεργασία είναι απαραίτητη για να καλυφθούν τα τεχνολογικά κενά και να μειωθεί το κόστος επανεξοπλισμού. Εάν δεν συγκεντρωθούν οι προμήθειες και δεν μειωθεί ο κατακερματισμός, η πρόσθετη ζήτηση για αμυντικά αγαθά θα οδηγήσει κυρίως σε αύξηση των τιμών. Οι καλύτερα ενσωματωμένες αγορές άμυνας θα αυξήσουν τον ανταγωνισμό και θα διευκολύνουν την είσοδο νέων εταιρειών τεχνολογίας άμυνας. Ο συνδυασμός ενσωματωμένων αγορών και αυξημένων προμηθειών θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση του κόστους μονάδας κατά το ήμισυ.
Προτάσεις για ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Άμυνας
Τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, ο Νόμος για την Υποστήριξη της Παραγωγής Πυρομαχικών, ο Νόμος για την Ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας μέσω Κοινών Προμηθειών και το πρόγραμμα ReArm Europe, αντιπροσωπεύουν πρόοδο προς την ενίσχυση της προσφοράς στρατιωτικών αγαθών. Ωστόσο, τα κίνητρα που προσφέρονται είναι πολύ μικρά για να αντιμετωπίσουν την προτίμηση στις εθνικές προμήθειες ή να συντονίσουν την παροχή "στρατηγικών δυνατοτήτων" όπως οι στρατιωτικοί δορυφόροι. Για να προχωρήσουμε περαιτέρω, η ΕΕ και οι ευρωπαίοι σύμμαχοί της έχουν δύο επιλογές:
- Η διεύρυνση του ρόλου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας, ενδεχομένως σε συνδυασμό με ένα νέο δανειοδοτικό εργαλείο παρόμοιο με το πρόγραμμα SURE της ΕΕ για την περίοδο 2020-22.
- Η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Άμυνας (EDM): ενός θεσμού παρόμοιου με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, βασισμένου σε διακυβερνητική συνθήκη. Ο EDM θα αναλάμβανε κοινές προμήθειες και θα σχεδίαζε την παροχή στρατηγικών δυνατοτήτων σε καθορισμένους τομείς, με ικανότητα χρηματοδότησης αυτών των ρόλων. Θα μπορούσε να κατέχει στρατηγικές δυνατότητες και να χρεώνει τέλη χρήσης στα μέλη του EDM, μειώνοντας τον προϋπολογισμό επανεξοπλισμού. Η συμμετοχή στον EDM θα συνεπαγόταν την απαγόρευση τόσο της κρατικής ενίσχυσης όσο και των προτιμήσεων στις προμήθειες που ωφελούν εθνικούς αμυντικούς εργολάβους εις βάρος εργολάβων από άλλα μέλη του EDM.
Από τις δύο επιλογές, η δεύτερη είναι προτιμότερη, καθώς θα δημιουργούσε μια ενιαία αγορά αμυντικής βιομηχανίας μεταξύ των μελών του EDM, θα δημιουργούσε ένα χρηματοδοτικό όχημα που θα καθιστούσε μεγάλης κλίμακας έργα δημοσιονομικά εφικτά και θα περιλάμβανε μη μέλη της ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, σε ισότιμη βάση, ενώ θα έδινε επίσης τη δυνατότητα εξαίρεσης σε χώρες της ΕΕ που δεν έχουν την πολιτική όρεξη για περισσότερη ενοποίηση στην άμυνα ή που έχουν εθνικούς συνταγματικούς περιορισμούς.
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια σοβαρή απειλή για την ασφάλειά της, που απαιτεί άμεση δράση για την ενίσχυση της αμυντικής της ικανότητας. Η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Άμυνας (EDM) προσφέρει μια βιώσιμη λύση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με τον επανεξοπλισμό, την ενίσχυση της συνεργασίας και τη μείωση του κόστους. Η επιτυχία αυτής της πρωτοβουλίας εξαρτάται από την πολιτική βούληση των κρατών μελών και την ικανότητά τους να συνεργαστούν για την επίτευξη κοινών στόχων ασφάλειας.
Πηγή: Bruegel Policy Brief: "The governance and funding of European rearmament" (7 Απριλίου 2025)
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια δημοσιεύονται με μια καθυστέρηση και αφού τα δει κάποιος από τη διαχείριση...και όχι για λογοκρισία αλλά έλεγχο για: μη αναφορά σε προσωπικά δεδομένα, τηλέφωνα, διευθύνσεις, προσβλητικά, υποτιμητικά και υβριστικά μηνύματα ή δεσμούς (Link) με σεξουαλικό περιεχόμενο.
Η φιλοξενία και οι αναδημοσιεύσεις άρθρων τρίτων, τα σχόλια και οι απόψεις των σχολιαστών δεν απηχούν κατ' ανάγκη τις απόψεις του ιστολογίου μας και δεν φέρουμε καμία ευθύνη γι’ αυτά. Προειδοποίηση: Περιεχόμενο Αυστηρώς Ακατάλληλο για εκείνους που νομίζουν ότι θίγονται προσωπικά στην ανάρτηση κειμένου αντίθετο με την ιδεολογική τους ταυτότητα ή άποψη, σε αυτούς λέμε ότι ποτέ δεν τους υποχρεώσαμε να διαβάσουν το περιεχόμενο του ιστολογίου μας.