Διδάγματα από την μεγαλύτερη αεροπορική μάχη από το 1973, την εβδομάδα που πέρασε, για το μέλλον των συγκρούσεων

Ιωάννης Σιδηρόπουλος*

Τις πρώτες ώρες της 7ης Μαΐου 2025, κάτι εξαιρετικό συνέβη πάνω από το ορεινό Κασμίρ. Για όσους παρακολουθούσαν στενά την εξέλιξή του κατά τη διάρκεια της νύχτας, δεν επρόκειτο για μια συνηθισμένη σύγκρουση.

Περισσότερα από 110 μαχητικά πρώτης γραμμής από δύο πυρηνικές δυνάμεις—την Ινδία και το Πακιστάν—αντιπαρατέθηκαν σε ό,τι φαίνεται να ήταν η μεγαλύτερη εναέρια εμπλοκή από τον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973. Όμως αυτό που συνέβη πάνω από το Κασμίρ δεν αφορούσε μόνο την ισχύ πυρός. Ήταν μια ματιά στο αναδυόμενο μέλλον του πολέμου—διαμορφωμένο από τεχνολογία (όχι απαραίτητα μη επανδρωμένη) και την αδυσώπητη σύγκριση αριθμών έναντι ικανοτήτων.Και για χώρες όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, αυτές οι παρατηρήσεις θα πρέπει να προκαλέσουν σοβαρό προβληματισμό.

• Άνευ προηγουμένου κλίμακα σύγκρουσης στη σύγχρονη εποχή. Πάνω από 114 σύγχρονα μαχητικά συγκρούστηκαν πάνω από το Κασμίρ. Συμμετείχαν μόνο μαχητικά αιχμής: Rafale, Su-30MKI, Mirage 2000 vs. J-10C, F-16C Block 50/52, JF-17.

• Η νέα φύση της εναέριας μάχης

Εκτεταμένη χρήση πυραύλων πέραν του οπτικού πεδίου (BVR) όπως ο κινεζικός PL-15. Ισχυρισμοί για εκτοξεύσεις πυραύλων από αποστάσεις άνω των 130 χλμ.—εκτός οπτικής επαφής αντιπάλων.

Ελάχιστες επιβεβαιωμένες καταρρίψεις παρά τη μαζική εκτόξευση πυραύλων—υποδηλώνει υψηλή αποτελεσματικότητα συστημάτων αυτοπροστασίας.

• Μάχη συστημάτων, όχι απλώς αεροσκαφών

Η επιβίωση πλέον εξαρτάται από τον ηλεκτρονικό πόλεμο (EW), τα αντίμετρα και τη ενσωμάτωση δεδομένων—όχι μόνο από την ευελιξία.

Η εναέρια υπεροχή προκύπτει από την ενσωμάτωση ISR, παρεμβολέων και δικτύων διοίκησης σε πραγματικό χρόνο. Η παραπληροφόρηση και  προπαγάνδα έπαιξαν στρατηγικό ρόλο (π.χ. ψευδή βίντεο, αμφισβητούμενες εικόνες συντριμμιών).

• Κρίσιμες επιπτώσεις για την Ελλάδα

Τα 24 Rafale της Ελλάδας είναι ισχυρό πλεονέκτημα αλλά αριθμητικά περιορισμένο. Πραγματική διαθεσιμότητα σε σύγκρουση: πιθανώς 6–8 στον αέρα ανά πάσα στιγμή.

Κανένα μαχητικό δεν μπορεί να βρίσκεται παντού—η αριθμητική  διάσταση και η διασπορά εξακολουθούν να μετρούν.

Οι επενδύσεις πρέπει να μετατοπιστούν από την απόκτηση πλατφορμών στη διαλειτουργικότητα και την ολοκλήρωση συστημάτων.

• Κύπρος: ο σιωπηλός παράγοντας Αν και δεν διαθέτει μαχητικά, η στρατηγική της θέση καθιστά τον εναέριο χώρο της κρίσιμο. Απαιτείται βαθύτερη ενσωμάτωση με συμμαχικά ραντάρ, αντιαεροπορικά συστήματα και εναέρια επιτήρηση. 

Η επίγνωση κατάστασης και ο χρόνος αντίδρασης θα καθορίσουν την αποτροπή.

• Αποκαλυπτόμενες στρατηγικές εντάσεις

Ο σύγχρονος πόλεμος απαιτεί τόσο ποιότητα (stealth, αισθητήρες, EW) όσο και ποσότητα (διαθεσιμότητα, μαζικότητα).

Το δόγμα «λίγοι αλλά άριστοι» δεν είναι πλέον βιώσιμο χωρίς ευρύτερη υποστηρικτική αρχιτεκτονική.

• Προτεραιότητες επένδυσης για το μέλλον

Υποδομές ISR & C4ISR για σύνδεση αεροπορίας, ναυτικού και χερσαίων μονάδων σε πραγματικό χρόνο. 

Συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και αντίμετρα σε όλα τα μαχητικά πρώτης γραμμής.

Εκπαίδευση σε πολυτομεακές επιχειρήσεις και διακλαδικό σχεδιασμό.

Το συμπέρασμα

Το μέλλον των συγκρούσεων θα κριθεί από όσους μπορούν να ενσωματώνουν, όχι μόνο να αποκτούν.

Η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να προετοιμαστούν για επιχειρήσεις ως δικτυωμένα συστήματα—όχι ως μεμονωμένες δυνάμεις.

*Diplomatic Academy University of Nicosia