Με τέτοιους "ηγέτες" η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να προχωρήσει

Μπάμπης Παπασπύρος

Οι πρόσφατες δηλώσεις του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, με τις οποίες καλεί τον γαλλικό λαό να είναι έτοιμος «διά παν ενδεχόμενο» λόγω της κρίσης στην Ουκρανία, καθώς και η πρότασή του για συνάντηση των Ευρωπαίων αρχηγών των Ενόπλων Δυνάμεων στο Παρίσι, εγείρουν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την ηγεσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αντί για ψυχραιμία και υπεύθυνη ενημέρωση, οι Ευρωπαίοι πολίτες βρίσκονται αντιμέτωποι με έναν λόγο που ενδέχεται να καλλιεργεί τον φόβο και την ανασφάλεια, χωρίς ξεκάθαρη στρατηγική και συλλογική απόφαση.

Για την Γαλλία και την Ευρώπη, όπως υπογράμμισε ο Γάλλος πρόεδρος, η Ρωσία είναι σημαντική απειλή και δεν θα αφήσουμε αυτή την απειλή να ρυθμίσει το δικό μας μέλλον

Η πολιτική του φόβου
Η επίκληση αόρατων ή ατεκμηρείωτων απειλών είναι μια τακτική που πολλές φορές χρησιμοποιείται από τις ηγεσίες για να ελέγχουν την κοινή γνώμη και να δικαιολογούν πολιτικές αποφάσεις που σε διαφορετική περίπτωση θα προκαλούσαν αντιδράσεις. Στην περίπτωση του Μακρόν, η ρητορική αυτή έρχεται σε μια περίοδο που η Ευρώπη αντιμετωπίζει ήδη σοβαρές προκλήσεις – οικονομικές, ενεργειακές και γεωπολιτικές.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν ο Γάλλος πρόεδρος έχει πραγματικές πληροφορίες για μια επικείμενη απειλή, την οποία δεν αποκαλύπτει πλήρως, ή αν επιχειρεί να προωθήσει μια ατζέντα στρατιωτικοποίησης της Ε.Ε., αξιοποιώντας το κλίμα αβεβαιότητας.
Σε κάθε περίπτωση, η δημιουργία πανικού δεν είναι λύση και σίγουρα δεν είναι αυτό που χρειάζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση αυτή τη στιγμή.
Η Ευρώπη δεν είναι το προσωπικό παιχνίδι κανενός
Η πρόταση του Μακρόν για συνάντηση των Ευρωπαίων αρχηγών των Ενόπλων Δυνάμεων στο Παρίσι και η συζήτηση περί διεύρυνσης της γαλλικής πυρηνικής αποτροπής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δείχνουν ότι ο Γάλλος πρόεδρος επιθυμεί να παίξει τον ρόλο του κεντρικού ηγέτη στην ευρωπαϊκή ασφάλεια. Όμως, η Ε.Ε. δεν μπορεί να λειτουργήσει με μονομερείς πρωτοβουλίες και εθνικές φιλοδοξίες που αγνοούν τις υπόλοιπες χώρες.
Μια κοινή ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική μπορεί να είναι χρήσιμη, αλλά απαιτεί συλλογικές αποφάσεις, θεσμική διαφάνεια και ξεκάθαρη στρατηγική. Δεν μπορεί να εξαρτάται από τις φιλοδοξίες ενός ηγέτη που προσπαθεί να παρουσιάσει τον εαυτό του ως «προστάτη» της Ευρώπης, τη στιγμή που τα κράτη-μέλη έχουν διαφορετικές προτεραιότητες και ανάγκες.
Χρειάζεται υπευθυνότητα, όχι πανικός
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται ήδη σε μια κρίσιμη καμπή. Οι οικονομικές πιέσεις, οι κοινωνικές ανισότητες, η ενεργειακή ανασφάλεια και οι γεωπολιτικές προκλήσεις απαιτούν ψύχραιμη, συλλογική και νηφάλια ηγεσία. Οι δηλώσεις που ενισχύουν τον φόβο, χωρίς σαφές περιεχόμενο και πλάνο δράσης, το μόνο που καταφέρνουν είναι να διχάζουν και να αποδυναμώνουν την Ε.Ε.
Με τέτοιες πολιτικές προσεγγίσεις, η Ευρώπη δεν μπορεί να προχωρήσει μπροστά. Χρειάζεται ηγεσία που θα εμπνέει εμπιστοσύνη, θα προωθεί την ενότητα και θα στηρίζεται στη λογική και τη συνεργασία – όχι στον εκφοβισμό και τις μονομερείς πρωτοβουλίες.