Αναθέρμανση της πώλησης F-35 στην Τουρκία: Επιπτώσεις και η στάση της Ελλάδας

Μπάμπης Παπασπύρος

Η Congressional Research Service (Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου), εξυπηρετεί το Κογκρέσο σε όλη τη νομοθετική διαδικασία παρέχοντας ολοκληρωμένη και αξιόπιστη νομοθετική έρευνα και ανάλυση που είναι έγκαιρη, αντικειμενική, έγκυρη και εμπιστευτική, συμβάλλοντας έτσι σε ένα ενημερωμένο εθνικό νομοθετικό σώμα.

Η πρόσφατη αναφορά της Υπηρεσίας Ερευνών του Κογκρέσου (Congressional Research Service - CRS) στις 11 Δεκεμβρίου 2024, φέρνει ξανά στο προσκήνιο τη συζήτηση για την πιθανή πώληση μαχητικών F-35 στην Τουρκία. 

Στην τελευταία σελίδα της έκθεση αναφέρεται στην εξέταση αναθεώρησης της πώλησης F-35 σε τουρκία και ΗΑΕ.

Η έκθεση στην  που ενημερώνει το Κογκρέσο για το πρόγραμμα των F-35, αναφέρεται στη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα πριν από τον αποκλεισμό της το 2019 λόγω της αγοράς των ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων S-400. Παρά τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν τότε, η πρόσφατη πώληση αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία το 2024 έχει αναζωπυρώσει τη συζήτηση σχετικά με το αν θα μπορούσε να επανέλθει στο πρόγραμμα των F-35.

Πιθανότητες Αναθέρμανσης της Πώλησης F-35 στην Τουρκία
Η αναφορά του CRS αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο το Κογκρέσο να εξετάσει εκ νέου την πώληση των F-35 στην Τουρκία. Παρόλο που η Ουάσινγκτον απέκλεισε την Άγκυρα από το πρόγραμμα λόγω της στενής αμυντικής συνεργασίας της με τη Ρωσία, οι γεωπολιτικές εξελίξεις και η ανάγκη διατήρησης της συνοχής του ΝΑΤΟ έχουν φέρει νέες παραμέτρους στην εξίσωση. Η Τουρκία παραμένει σημαντικός εταίρος στο ΝΑΤΟ και οι πρόσφατες εξελίξεις, όπως η έγκριση της ένταξης της Σουηδίας στη Συμμαχία, ενδέχεται να διευκολύνουν την αποκατάσταση της συνεργασίας της με τις ΗΠΑ.
Ωστόσο, η πιθανότητα πώλησης F-35 στην Τουρκία εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Το Κογκρέσο, που διατηρεί ισχυρό έλεγχο στις εξοπλιστικές πωλήσεις, ενδέχεται να συνεχίσει να εκφράζει επιφυλάξεις σχετικά με την αξιοπιστία της Τουρκίας ως συμμάχου, λόγω της συνεχούς της συνεργασίας με τη Ρωσία και της αμφιλεγόμενης εξωτερικής της πολιτικής.
Επιπτώσεις για την Ελλάδα
Για την Ελλάδα, το ενδεχόμενο αγοράς F-35 από την Τουρκία αποτελεί σοβαρό ζήτημα ασφαλείας. Η Ελλάδα έχει ήδη εξασφαλίσει την ένταξή της στο πρόγραμμα των F-35, γεγονός που της δίνει σημαντικό στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι της Τουρκίας, η οποία διαθέτει κυρίως εκσυγχρονισμένα F-16. Αν η Τουρκία αποκτήσει F-35, αυτό θα μπορούσε να ανατρέψει την υπάρχουσα ισορροπία ισχύος στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, επιβάλλοντας στην Ελλάδα να προχωρήσει σε περαιτέρω αναβαθμίσεις των ενόπλων δυνάμεών της.
Επιπλέον, η Ελλάδα θα πρέπει να εντείνει τις διπλωματικές της προσπάθειες, τόσο εντός του Κογκρέσου των ΗΠΑ όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να αποτρέψει οποιαδήποτε κίνηση που θα ενίσχυε την Τουρκία στρατιωτικά. Η πρόσφατη ελληνοαμερικανική αμυντική συνεργασία, οι βάσεις των ΗΠΑ στην Ελλάδα και η συμμετοχή της χώρας μας στο ΝΑΤΟ δίνουν ισχυρά επιχειρήματα στην Αθήνα για να διατηρήσει το πλεονέκτημα στον τομέα της αεροπορικής υπεροχής.
Ποια Στρατηγική Πρέπει να Ακολουθήσει η Ελλάδα;
Διπλωματική Πίεση προς τις ΗΠΑ: Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να συνεχίσει τη στρατηγική συνεργασία με μέλη του Κογκρέσου και των αμερικανικών αμυντικών θεσμών, τονίζοντας τους κινδύνους μιας πιθανής πώλησης F-35 στην Τουρκία.
Ενίσχυση των Αμυντικών Ικανοτήτων: Η ταχύτερη παραλαβή των ελληνικών F-35, η αναβάθμιση των F-16 Viper και η ενίσχυση της αντιαεροπορικής άμυνας θα πρέπει να βρίσκονται στην κορυφή των προτεραιοτήτων.
Συμπέρασμα
Η πιθανότητα αναθέρμανσης της συζήτησης για την πώληση F-35 στην Τουρκία αποτελεί σοβαρή εξέλιξη που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει σε εγρήγορση, αξιοποιώντας τη στρατηγική της σχέση με τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους εταίρους, ώστε να διασφαλίσει τα εθνικά της συμφέροντα. Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι, και η ελληνική διπλωματία και άμυνα πρέπει να κινηθούν μεθοδικά και αποφασιστικά.