Το παράδοξο της τεχνολογικής εξέλιξης: Δισεκατομμύρια σε καινοτομία αλλά τα φτηνά drones κυριαρχούν στα πεδία των μαχών

Μπάμπης Παπασπύρος

Η τεχνολογία αλλάζει τον κόσμο με πρωτόγνωρη ταχύτητα. Κάθε χρόνο, δισεκατομμύρια δολάρια επενδύονται σε τεχνολογίες αιχμής, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η κβαντική υπολογιστική, οι υπερηχητικοί πύραυλοι και η αυτονομία των ρομπότ. Οι κυβερνήσεις και οι μεγάλες πολυεθνικές επιδιώκουν να δημιουργήσουν συστήματα που θα καθορίσουν το μέλλον της άμυνας, της βιομηχανίας και της καθημερινότητάς μας. Κι όμως, την ίδια στιγμή, ένας φθηνός και ευρέως διαθέσιμος τεχνολογικός παράγοντας – τα drones – αλλάζει τη φύση του πολέμου με τρόπους που οι παραδοσιακές άμυνες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά.

Drones: Η Φθηνή Απειλή που Ανατρέπει την Ισορροπία
Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAVs) έχουν εξελιχθεί από απλά εργαλεία επιτήρησης σε θανατηφόρα όπλα που χρησιμοποιούνται σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, τρομοκρατικές επιθέσεις και επιθέσεις ανταρτών. Από τις συγκρούσεις στην Ουκρανία και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ μέχρι τις επιθέσεις στη Μέση Ανατολή, τα drones έχουν αποδείξει την ικανότητά τους να αλλάζουν τα δεδομένα του πολέμου με ελάχιστο κόστος.
Η ειρωνεία είναι πως ενώ οι μεγάλες δυνάμεις ξοδεύουν τεράστια ποσά στην ανάπτυξη προηγμένων αμυντικών τεχνολογιών, όπως υπερηχητικά όπλα και δορυφορικά συστήματα, τα drones – που συχνά κατασκευάζονται από εμπορικά διαθέσιμα εξαρτήματα – παραμένουν μια πρόκληση χωρίς ολοκληρωμένη λύση. Τα συμβατικά αμυντικά συστήματα, όπως οι αντιαεροπορικοί πύραυλοι και τα radar, είναι δυσανάλογα ακριβά και δύσκολα στην προσαρμογή απέναντι σε σμήνη μικρών και ταχύτατων UAVs.
Γιατί η Τεχνολογία Αιχμής Δεν Έχει Δώσει Λύση;
Ασύμμετρη Οικονομία Κόστους: Ένα drone κόστους λίγων χιλιάδων ευρώ μπορεί να εξουδετερώσει ένα τεθωρακισμένο όχημα εκατομμυρίων. Τα υπάρχοντα αμυντικά συστήματα είναι πολύ ακριβά για να εξουδετερώνουν τόσο φθηνές απειλές σε μαζική κλίμακα.
Ταχύτητα Καινοτομίας: Οι μεγάλες αμυντικές βιομηχανίες κινούνται αργά λόγω γραφειοκρατίας και μακροχρόνιων κύκλων ανάπτυξης, ενώ οι εμπορικές τεχνολογίες drones εξελίσσονται ραγδαία, καθιστώντας δύσκολη την προσαρμογή.
Αδυναμία Συνολικής Στρατηγικής: Αν και υπάρχουν συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, αντιαεροπορικά όπλα και drones αναχαίτισης, δεν έχει διαμορφωθεί μια συνεκτική και οικονομικά βιώσιμη λύση για την προστασία κρίσιμων υποδομών και στρατιωτικών δυνάμεων από σμήνη drones.
Η Επόμενη Ημέρα: Νέες Τάσεις στην Τεχνολογική Αντιμετώπιση
Η τεχνολογία ωστόσο προσφέρει υποσχόμενες λύσεις, αν και ακόμα βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο:

• Όπλα Κατευθυνόμενης Ενέργειας (laser, μικροκύματα) που μπορούν να καταστρέψουν drones με μικρό κόστος ανά χρήση.
• Αυτοματοποιημένα Συστήματα Αναχαίτισης, όπως anti-drones drones, που μπορούν να λειτουργούν αυτόνομα.
• Τεχνητή Νοημοσύνη και Αισθητήρες που θα βελτιώσουν τον εντοπισμό και την ουσιαστική αντιμετώπιση των απειλών.

Το παράδοξο όμως παραμένει: ενώ οι κυβερνήσεις επενδύουν τεράστια ποσά στην ανάπτυξη τεχνολογιών του μέλλοντος, η σημερινή πραγματικότητα του πολέμου δείχνει ότι ακόμη και μια σχετικά απλή και προσιτή τεχνολογία μπορεί να ανατρέψει τις ισορροπίες.
Η μάχη της καινοτομίας δεν θα κριθεί απαραίτητα από το ποιος έχει τα πιο εξελιγμένα όπλα, αλλά από το ποιος μπορεί να προσαρμοστεί γρηγορότερα σε μια νέα πραγματικότητα.