Αναγέννηση ή παρακμή; Το μέλλον της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας

Μπάμπης Παπασπύρος
Η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία: Χρόνια Στασιμότητας και οι Αναγκαίες Μεταρρυθμίσεις

Γράφουν τα "ΝΕΑ" στις 26 Ιουλ. 1997
"Πολιτικός συντονισμός για την πολεμική βιομηχανία"

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ διυπουργικό όργανο «θα δίνει την πολιτική κατεύθυνση και θα καθορίζει την πορεία και τη δράση» εταιρειών όπως η ΕΑΒ, η ΕΒΟ, η ΠΥΡΚΑΛ και η ΕΛΒΟ, οι οποίες παράγουν αμυντικό υλικό. Στο όργανο θα μετέχουν τα υπουργεία Εθνικής Άμυνας, Ανάπτυξης και Εθνικής Οικονομίας ή Οικονομικών.
Αυτό αποφασίστηκε στη χθεσινή συνεδρίαση της Κυβερνητικής Επιτροπής όπου συζητήθηκαν, μεταξύ των άλλων, πέντε θέματα που αφορούν την ελληνική αμυντική βιομηχανία, για τα οποία ο οικονομικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού κ. Γιαννίτσης ανέλαβε την υποχρέωση να καταρτίσει πλήρες σχέδιο. Τα θέματα που συζητήθηκαν είναι:
1. Η καλύτερη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού αυτών των επιχειρήσεων.
2. Η αντιμετώπιση των ελλειμμάτων τα οποία έχουν συσσωρευθεί επί πολλά χρόνια στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας.
3. Η εισαγωγή στον τομέα αυτό συστημάτων και μεθόδων σύγχρονης διοίκησης και μάνατζμεντ.
4. Η περαιτέρω ενίσχυση της εξωστρέφειας αυτών των βιομηχανιών, για να επιβιώσουν στον οξύτατο ανταγωνισμό που υπάρχει.
5. Η καλύτερη οργανωτική παρακολούθηση του έργου των αμυντικών βιομηχανιών, εν όψει της υλοποίησης ενός μεγάλου εξοπλιστικού προγράμματος της χώρας.
Τριάντα σχεδόν χρόνια έχουν περάσει από την ανακοίνωση της ελληνικής κυβέρνησης το 1997 για τον πολιτικό συντονισμό της πολεμικής βιομηχανίας, με στόχο τη βελτίωση της διαχείρισης, την εξυγίανση των οικονομικών, την υιοθέτηση σύγχρονων διοικητικών πρακτικών, την ενίσχυση της εξωστρέφειας και την καλύτερη οργανωτική παρακολούθηση του κλάδου. Παρά τις υποσχέσεις και τις προσπάθειες που έγιναν κατά καιρούς, η ελληνική αμυντική βιομηχανία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα.
Τι δεν έγινε και γιατί
Έλλειψη σταθερής πολιτικής στρατηγικής: Η απουσία ενός μακροπρόθεσμου εθνικού σχεδίου για την αμυντική βιομηχανία και η συνεχής αλλαγή πολιτικών και διοικήσεων οδήγησαν σε αποσπασματικές παρεμβάσεις, χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα.
Χρόνια οικονομικά προβλήματα: Οι κρατικές αμυντικές βιομηχανίες, όπως η ΕΑΒ, η ΕΒΟ, η ΠΥΡΚΑΛ και η ΕΛΒΟ, αντιμετώπισαν σοβαρά ελλείμματα, τα οποία συσσωρεύθηκαν λόγω κακής διαχείρισης, γραφειοκρατίας και χαμηλής παραγωγικότητας.
Ανεπάρκεια σύγχρονων μεθόδων διοίκησης: Παρόλο που συζητήθηκε η ανάγκη εισαγωγής σύγχρονων πρακτικών μάνατζμεντ, λίγες αλλαγές υλοποιήθηκαν, με αποτέλεσμα οι εταιρείες να παραμένουν δέσμιες ξεπερασμένων δομών.
Περιορισμένη εξωστρέφεια: Αν και έγινε λόγος για διεθνοποίηση και συνεργασίες με ξένες εταιρείες, οι ελληνικές αμυντικές βιομηχανίες δεν κατάφεραν να κερδίσουν σημαντικά συμβόλαια στη διεθνή αγορά, λόγω έλλειψης ανταγωνιστικών προϊόντων και ανεπαρκούς υποστήριξης από το κράτος.
Αναποτελεσματική αξιοποίηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων: Αντί να αξιοποιηθεί η ελληνική αμυντική βιομηχανία για την κατασκευή και συντήρηση οπλικών συστημάτων, μεγάλο μέρος των αμυντικών προμηθειών έγινε απευθείας από το εξωτερικό, αφήνοντας τις ελληνικές εταιρείες εκτός παιχνιδιού.
Τι πρέπει να γίνει
Για να αποκτήσει η Ελλάδα μια ισχυρή και ανταγωνιστική αμυντική βιομηχανία, απαιτείται μια ολιστική και στοχευμένη προσέγγιση, η οποία θα περιλαμβάνει τα εξής:

• Διαμόρφωση μακροπρόθεσμης εθνικής στρατηγικής: Πρέπει να χαραχθεί ένα σαφές σχέδιο για την ανάπτυξη του κλάδου , με χρονικό ορίζοντα 10-20 ετών, το οποίο να συνδέεται με τις αμυντικές ανάγκες της χώρας και τις διεθνείς εξελίξεις.
• Αναδιοργάνωση και εξυγίανση των αμυντικών εταιρειών: Απαιτείται αναδιοργάνωση, επενδύσεις και η σύμπραξη με ιδιωτικές επιχειρήσεις, ώστε να βελτιωθεί η αποδοτικότητα, να μειωθεί η γραφειοκρατία και να αυξηθεί η παραγωγικότητα.
• Επένδυση στην καινοτομία: Οι αμυντικές βιομηχανίες πρέπει να ενσωματώσουν προηγμένες τεχνολογίες και να συνεργαστούν με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα για την ανάπτυξη νέων προϊόντων.
• Διεύρυνση συνεργασιών και εξωστρέφεια: Η σύναψη στρατηγικών συνεργασιών με μεγάλες διεθνείς αμυντικές εταιρείες θα επιτρέψει την πρόσβαση σε νέες αγορές και τεχνολογίες
• Αξιοποίηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων: Η ελληνική αμυντική βιομηχανία πρέπει να συμμετέχει ενεργά στην παραγωγή και συντήρηση των οπλικών συστημάτων των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, εξασφαλίζοντας μακροχρόνια συμβόλαια και βιωσιμότητα.
• Δημιουργία Υφυπουργείου Αμυντικής Βιομηχανίας: Ένα εξειδικευμένο υφυπουργείο θα μπορούσε να παρέχει στοχευμένη πολιτική καθοδήγηση, να συντονίζει τις στρατηγικές κινήσεις των εταιρειών και να προωθεί την ανάπτυξη της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας μέσω εξειδικευμένων προγραμμάτων και χρηματοδοτήσεων.

Συμπέρασμα
Η ανάπτυξη μιας σοβαρής και ανταγωνιστικής αμυντικής βιομηχανίας είναι εφικτή, αλλά προϋποθέτει πολιτική βούληση, στρατηγικό σχεδιασμό και συντονισμένες ενέργειες. Η Ελλάδα διαθέτει το ανθρώπινο δυναμικό και τις υποδομές για να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αμυντική βιομηχανία της Ευρώπης, αρκεί να εφαρμόσει τις κατάλληλες μεταρρυθμίσεις και να επενδύσει στο μέλλον της.