Η νέα εποχή του πολέμου: Drones, Anti-Drones και οι καθυστερήσεις της αμυντικής βιομηχανίας

Μπάμπης Παπασπύρος

Η ταχύτατη εξέλιξη των drones και των αντιμέτρων τους έχει φέρει επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται οι σύγχρονες συγκρούσεις. Από τις μάχες στην Ουκρανία μέχρι τις επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή, η χρήση μικρών, φθηνών και αυτοσχέδιων drones έχει μετατραπεί σε βασικό εργαλείο τόσο κρατών όσο και τρομοκρατών. Η απάντηση από τις παραδοσιακές αμυντικές βιομηχανίες παραμένει όμως αργή και αναποτελεσματική, αφήνοντας τις ένοπλες δυνάμεις εκτεθειμένες σε μια νέα μορφή ασύμμετρης απειλής.
Η Ασύμμετρη Απειλή των Drones
Μικρά FPV drones καθώς και drones καμικάζι, είναι οικονομικά και εύκολα στη χρήση. Οργανώσεις όπως οι Χούθι, η Χαμάς και οι αντάρτες στη Συρία έχουν αναπτύξει τέτοιες τεχνολογίες, αξιοποιώντας εμπορικά διαθέσιμα εξαρτήματα για να δημιουργήσουν φονικά όπλα με κόστος μερικών χιλιάδων ευρώ. Αυτά τα drones είναι ικανά να εκτελέσουν αποστολές αναγνώρισης ή ακόμα και να πλήξουν στόχους υψηλής αξίας με μεγάλη ακρίβεια.
Η Εμπειρία των ΗΠΑ με τα MQ-9 Reaper και τα τουρκικά Bayraktar TB-2

Ακόμα και προηγμένα drones, όπως τα MQ-9 Reaper και τα τουρκικά Bayraktar TB-2 έχουν αποδειχθεί ευάλωτα. Οι αντάρτες έχουν καταφέρει να καταρρίψουν τουλάχιστον πέντε από αυτά, χρησιμοποιώντας συμβατικά αντιαεροπορικά συστήματα. Με κόστος περίπου 32 εκατομμύρια δολάρια ανά μονάδα, η απώλεια ενός MQ-9 είναι ένα σημαντικό οικονομικό και στρατηγικό πλήγμα. 

Από την άλλη δεκάδες τουρκικών Bayraktar TB-2, που αγόρασε η Ουκρανία, έχουν καταρριφθεί από την ρωσική αεράμυνα
Ο Πόλεμος των Αριθμών: Χιλιάδες Drones Καταρρίπτονται Κάθε Μήνα
Στην Ουκρανία, κάθε μήνα χρησιμοποιούνται και καταρρίπτονται χιλιάδες drones. Η Ουκρανία σχεδιάζει να προμηθεύσει τις ένοπλες δυνάμεις της με πάνω από 30.000 επιθετικά drones μεγάλου βεληνεκούς το 2025, ανακοίνωσε χθες το υπουργείο Άμυνας.
«Αυτά τα νέας γενιάς μη επανδρωμένα αεροσκάφη μπορούν να επιχειρούν αυτόνομα σε μεγάλες αποστάσεις και να πλήττουν εχθρικούς στόχους με μεγάλη ακρίβεια»
Την ίδια στιγμή η ικανότητα μικρών ουκρανικών εταιρειών, εθελοντών και ανταρτών σε άλλες περιοχές, να κατασκευάζουν φθηνά drones και συστήματα anti-drone υπογραμμίζει τη δυναμική της κατάστασης. Αυτές οι αυτοσχέδιες λύσεις έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικές στο πεδίο της μάχης, παρέχοντας κρίσιμα πλεονεκτήματα με ελάχιστο κόστος. Το γεγονός αυτό θα έπρεπε να έχει αφυπνίσει τις αμυντικές βιομηχανίες, ωθώντας τες να προσαρμοστούν πιο γρήγορα στις νέες ανάγκες του πολέμου.
Το Δυσανάλογο Κόστος Αναχαίτισης
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που προκύπτουν από τη χρήση drones είναι το υψηλό κόστος αναχαίτισής τους. Ένας πύραυλος, Patriot, Arrow, Standard Missile-6 (SM-6) &  Evolved Sea Sparrow (ESSM) για παράδειγμα, κοστίζει από 1-5 εκατομμύρια δολάρια, ενώ χρησιμοποιείται για την καταστροφή ενός drone που μπορεί να κοστίζει λιγότερο από 10.000 ευρώ. Αυτή η ασύμμετρη οικονομική εξίσωση αποδεικνύει ότι τα παραδοσιακά αμυντικά συστήματα δεν είναι βιώσιμα για την αντιμετώπιση της νέας απειλής.
Γιατί Αποτυγχάνουν τα Παραδοσιακά Συστήματα Anti-Drone;
Τα παραδοσιακά συστήματα αεράμυνας σχεδιάστηκαν για να αντιμετωπίσουν  στόχους, όπως μαχητικά αεροσκάφη και βαλλιστικούς πυραύλους. Ωστόσο, τα μικρά drones είναι δύσκολο να εντοπιστούν λόγω του μικρού τους μεγέθους, της χαμηλής ταχύτητας και της δυνατότητάς τους να πετούν σε χαμηλά υψόμετρα. Τα υπάρχοντα radar συχνά αποτυγχάνουν να τα διακρίνουν από άλλα αντικείμενα, όπως πτηνά, αφήνοντας κενά στην αμυντική ομπρέλα.
Η Αναγκαιότητα Νέων Λύσεων
Η νέα μορφή πολέμου απαιτεί την ανάπτυξη και υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων. Αυτές περιλαμβάνουν:

• Συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου (EW): Η χρήση δεκτών RF για εντοπισμό drones και παρεμβολών για την απενεργοποίηση των drones μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική.
• Έξυπνα radar, όπως τα Micro-Doppler: Τα ραντάρ αυτά είναι ειδικά σχεδιασμένα για να εντοπίζουν μικρά, χαμηλά ιπτάμενα drones, διακρίνοντας τα από άλλους στόχους.
• Laser & υψηλής ισχύος μικροκύματα: Τα συστήματα αυτά προσφέρουν μια ακριβή και αποτελεσματική λύση για την καταστροφή drones. Είναι ιδανικά για συνεχή χρήση με χαμηλό σχετικά λειτουργικό κόστος. Όμως δεν έχουν ακόμα εξελιχθεί και αναπτυχθεί πλήρως και στο βαθμό που απαιτείται για να είναι επιχειρησιακά
• Αυτόνομα Drones Αναχαίτισης: Αυτά τα drones είναι σε θέση να εντοπίζουν και να καταστρέφουν άλλα drones σε πραγματικό χρόνο, δημιουργώντας μια δυναμική και προσαρμοστική γραμμή άμυνας.

Γιατί οι Αμυντικές Βιομηχανίες Επιμένουν στα Ακριβά Συστήματα;
Παρά τη σαφή ανάγκη για ευέλικτες και οικονομικές λύσεις, οι μεγάλες αμυντικές βιομηχανίες συνεχίζουν να επενδύουν σε ακριβά συστήματα. Αυτό οφείλεται, εν μέρει, στα μακροχρόνια συμβόλαια και τα υψηλά περιθώρια κέρδους που αποφέρουν τέτοια συστήματα. Επιπλέον, η γραφειοκρατία και οι πολιτικές πιέσεις συχνά καθυστερούν την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, δίνοντας στους αντιπάλους χρόνο να βελτιώσουν τις δικές τους ικανότητες.
Συμπέρασμα
Η μαζική χρήση φθηνών drones και η αδυναμία των παραδοσιακών συστημάτων να τα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά έχουν αλλάξει τον τρόπο διεξαγωγής των πολέμων. Η αμυντική βιομηχανία πρέπει να κινητοποιηθεί άμεσα, επενδύοντας σε νέες τεχνολογίες που θα παρέχουν αποδοτικές λύσεις για την αντιμετώπιση αυτής της ασύμμετρης απειλής. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και στο Ισραήλ προσφέρει πολύτιμα διδάγματα για την αναγκαιότητα ταχείας προσαρμογής σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.