Η αυτονομία στη συντήρηση οπλικών συστημάτων δεν είναι απλώς επιλογή αλλά εθνική επιταγή

Μπάμπης Παπασπύρος

Στον σύγχρονο κόσμο των στρατιωτικών επιχειρήσεων, η επιτυχία δεν εξαρτάται μόνο από την αγορά και κατοχή προηγμένων οπλικών συστημάτων, αλλά και από τη διασφάλιση της υψηλής διαθεσιμότητας και της συντηρησιμότητάς τους. Η βιωσιμότητα (sustainability) αποτελεί κρίσιμο παράγοντα, εξίσου σημαντικό με την αρχική αγορά των εξοπλισμών.

Η Ελλάδα έχει επενδύσει σημαντικά στην απόκτηση σύγχρονων συστημάτων, όπως τα μαχητικά Rafale και F-35, οι νέες φρεγάτες, η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου θόλου αεράμυνας κλπ. Όμως, τα πανάκριβα αυτά συστήματα δεν θα αποδώσουν εάν δεν εξασφαλιστεί η άμεση ετοιμότητα και η μακροχρόνια λειτουργικότητά τους. Στο πλαίσιο αυτό, η αυτονομία στη συντήρηση αποτελεί ζήτημα εθνικής σημασίας.
Το πρόβλημα της συντήρησης των κινητήρων
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η εργοστασιακή συντήρηση των αεροκινητήρων των ιπτάμενων μέσων των Ενόπλων Δυνάμεων. Οι κινητήρες αυτών των συστημάτων απαιτούν εξειδικευμένη τεχνογνωσία και υποδομές. Σε ότι αφορά τις Γενικές Επισκευές και την εργοστασιακή συντήρηση, αυτές σε μεγάλο βαθμό γίνονται σε εταιρείες του εξωτερικού με ότι αυτό συνεπάγεται.
Σύμφωνα με κατά καιρούς επίσημες ανακοινώσεις  , για θέματα συντήρησης-υποστήριξης και δημοσιεύματα  εκτιμάται ότι, τουλάχιστον 200-300 κινητήρες αεροσκαφών και των τριών κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, σε βάθος δεκαετίας, αποστέλλονται για εργοστασιακή συντήρηση στο εξωτερικό. (Το πως και γιατί συμβαίνει αυτό είναι μεγάλη ιστορία και όχι του παρόντος...)

Αυτό συνεπάγεται μια τεράστια οικονομική επιβάρυνση. Σε βάθος δεκαετίας, η δαπάνη εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 300 εκατομμύρια ευρώ, ένα ποσό που θα μπορούσε να επενδυθεί στην ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Ειδικότερα, η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) που έχει υποδομές (δοκιμαστήρια & τεχνογνωσία), με την κατάλληλη υποστήριξη και ανάθεση υποκατασκευαστικού έργου σε ελληνικές εταιρείες του χώρου, θα μπορούσε να αναλάβει την ευθύνη για τη συντήρηση αυτών των συστημάτων, ενισχύοντας την αυτονομία και την εθνική ασφάλεια.
Η στρατηγική σημασία της αυτονομίας
Η αυτονομία στη συντήρηση δεν είναι μόνο οικονομικό ζήτημα. Είναι κρίσιμη για την εθνική ασφάλεια, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης. Η εξάρτηση από ξένες εταιρείες για την υποστήριξη κρίσιμων συστημάτων καθιστά τη χώρα ευάλωτη σε γεωπολιτικές πιέσεις, καθυστερήσεις και περιορισμούς.
Για τα αεροσκάφη 4ης και 5ης γενιάς, όπου η συντήρηση του σκάφους έχει ελαχιστοποιηθεί, η συντήρηση των κινητήρων γίνεται το κεντρικό ζήτημα. Εάν αυτή η διαδικασία δεν μπορεί να εκτελείται εγχώρια, η επιχειρησιακή ετοιμότητα των Ενόπλων Δυνάμεων τίθεται σε κίνδυνο.
Προτάσεις για ενίσχυση της εγχώριας δυνατότητας συντήρησης

• Ενίσχυση της ΕΑΒ και συνεργασία με εταιρείες του χώρου & την ακαδημαϊκή κοινότητα: Η επένδυση στην ανάπτυξη και απόκτηση εξειδικευμένων υποδομών και προσωπικού στην ΕΑΒ είναι ζωτικής σημασίας. Σημαντικός παράγοντας η συνεργασία και ανάθεση υποκατασκευαστικού έργου σε ελληνικές εταιρείες. Παράλληλα, η συνεργασία με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα μπορεί να ενισχύσει την τεχνογνωσία.
• Διεθνείς συνεργασίες και μεταφορά τεχνογνωσίας: Στο πλαίσιο των εξοπλιστικών συμφωνιών, η Ελλάδα μπορεί να επιδιώξει τη μεταφορά τεχνογνωσίας, ώστε οι απαιτούμενες εργασίες συντήρησης να γίνονται εγχώρια.
• Μακροχρόνιος σχεδιασμός και επενδύσεις: Η δημιουργία ενός μακροχρόνιου σχεδίου για τη σταδιακή ανάληψη της συντήρησης όλων των κρίσιμων συστημάτων από την εγχώρια βιομηχανία είναι αναγκαία.

Συμπέρασμα
Η επένδυση σε σύγχρονα οπλικά συστήματα είναι αναγκαία για την αποτρεπτική ικανότητα της χώρας. Όμως, εξίσου σημαντική είναι η διασφάλιση της βιωσιμότητάς τους. Η αυτονομία στη συντήρηση δεν είναι απλώς επιλογή αλλά εθνική επιταγή.
Η αξιοποίηση της εγχώριας βιομηχανίας, με πρωταγωνιστή την ΕΑΒ, μπορεί να μειώσει το κόστος, να ενισχύσει την ασφάλεια και να συμβάλει στην ανάπτυξη της ελληνικής αμυντικής βιομηχανία και της οικονομίας.
Σε τελική ανάλυση, η ισχύς των Ενόπλων Δυνάμεων δεν κρίνεται μόνο στα πεδία των μαχών αλλά και στην ετοιμότητα και τη διαθεσιμότητα του εξοπλισμού τους.