Όλες οι μεταρρυθμίσεις, επενδύσεις και τα προγράμματα βελτίωσης της Δημόσιας Υγείας του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

Tο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό-Διαρθρωτικό Σχέδιο (ΜΔΣ) της Ελληνικής Δημοκρατίας για την περίοδο 2025-2028 θα κατατεθεί στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό 2024/1263 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, υπό το αναθεωρημένο ευρωπαϊκό πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης που τέθηκε σε ισχύ την 30η Απριλίου 2024.

Το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό-Διαρθρωτικό Σχέδιο (ΜΔΣ) παρουσιάστηκε και εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο την 30η Σεπτεμβρίου 2024 και έγινε δημόσια διαθέσιμο

Ακολουθεί η μεταρρύθμιση και τα προγράμματα της Δημόσιας Υγείας

Η μεταρρύθμιση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) σχετικά με τη βελτίωση της Δημόσιας Υγείας συνδέεται άμεσα με την πρόληψη και τη θεραπεία των προβλημάτων υγείας και τη μείωση ή την εξάλειψη των παραγόντων κινδύνου για τη δημόσια υγεία. Το πρόγραμμα «Σπύρος Δοξιάδης» αντιπροσωπεύει μια σημαντική μεταρρύθμιση του ΤΑΑ και είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης, προστασίας και προαγωγής της υγείας που έχει εφαρμοστείποτέ στη χώρα. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ευαισθητοποίηση και στην αλλαγή στάσεων και αντιλήψεων των πολιτών σχετικά με την υγεία τους. Η έγκαιρη πρόληψη που οδηγεί σε άμεση και στοχευμένη θεραπεία, αποτελεί βασική προτεραιότητα για το Υπουργείο Υγείας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην προώθηση της σωματικής δραστηριότητας και της υγιεινής διατροφής για την καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας, καθώς και στον προληπτικό έλεγχο για την έγκαιρη ανίχνευση ασθενειών με υψηλό επιπολασμό (π.χ. καρκίνος του μαστού, καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, καρκίνος του παχέος εντέρου και καρδιαγγειακοί κίνδυνοι). Επιπλέον, η μεταρρύθμιση, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2026, αποσκοπεί στην ενίσχυση των δυνατοτήτων ετοιμότητας και διαχείρισης κρίσεων και στη βελτίωση τηςπροσβασιμότητας και της αποτελεσματικότητας του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης. Σημειώνεται, επίσης, ότι η μεταρρύθμιση αντιμετωπίζει την κοινή προτεραιότητα της Ένωσης για κοινωνική και οικονομική ανθεκτικότητα με επίκεντρο τον πυλώνα των κοινωνικών δικαιωμάτων (υγειονομική περίθαλψη), καθώς έχει στον πυρήνα της την πρόληψη, την προαγωγή και την προστασία της υγείας σε επίπεδο πληθυσμού.
Η ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης αναφέρεται στον μετασχηματισμό του τρόπου παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας, μετατοπίζοντας το επίκεντρο από την ιδρυματική περίθαλψη στην κοινοτική περίθαλψη, με στόχο οι ψυχικά ασθενείς να παραμείνουν ενεργοί πολίτες, παραμένοντας συνδεδεμένοι με το οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον. Στη χώρα μας, η ψυχιατρική μεταρρύθμιση θα ολοκληρωθεί με την αναδιάρθρωση των εναπομεινάντων Ειδικών Ψυχιατρικών Νοσοκομείων και των ψυχιατρικών κλινικών των Γενικών και Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων, ώστε να δημιουργηθεί ένα αποκεντρωμένο δίκτυο διασυνδεδεμένων δομών, μονάδων και υπηρεσιών που θα εστιάζει στις ανάγκες των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, ανεξάρτητα από την οικονομική, κοινωνική, επαγγελματική κατάσταση, την ασφάλιση ή τον τόπο διαμονής τους. Το νέο πλαίσιο θα βασίζεται στις αρχές της τομεοποίησης και της κοινοτικής ψυχιατρικής, της αποϊδρυματοποίησης και της εξωνοσοκομειακής περίθαλψης, της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και της κοινωνικής και επαγγελματικής ένταξης. Έμφαση θα δοθεί στη συνεχή ψυχιατρική φροντίδα, στη διάχυση πληροφόρησης και στην καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος. Παράλληλα, το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Θεραπευτικής Διαχείρισης, το οποίο θα διασφαλίζει τη συνέχεια της θεραπευτικής φροντίδας των για τους λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας, θα διευκολύνει τόσο τους ασθενείς όσο και τους φροντιστές, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τη θεραπεία τους. Το Πληροφοριακό Σύστημα προβλέπεται να χρηματοδοτηθεί από ευρωπαϊκούς πόρους, μέσω του ΕΣΠΑ 2021-2027. Ακόμη, θα αναπτυχθεί μια νέα στρατηγική στον τομέα των εξαρτήσεων, με τη δημιουργία ενός ενιαίου Εθνικού Οργανισμού για την Πρόληψη και τη Θεραπεία των Εξαρτήσεων, με στόχο τον καλύτερο συντονισμό και τη βελτιστοποίηση της αξιοποίησης των πόρων. Στόχος είναι η ενίσχυση των δυνατοτήτων αποτοξίνωσης και απεξάρτησης, καθώς και η κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη των ατόμων που συμμετέχουν σε προγράμματα απεξάρτησης. Η μεταρρύθμιση, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί στο μεγαλύτερο μέρος της έως το τέλος του 2025 (με εξαίρεση το πληροφοριακό σύστημα), αντιμετωπίζει επίσης την κοινή προτεραιότητα της Ένωσης για κοινωνική και οικονομική ανθεκτικότητα με έμφαση στον πυλώνα των κοινωνικών δικαιωμάτων (υγειονομική περίθαλψη), μέσω της ενίσχυσης της έγκαιρης και ισότιμης πρόσβασης, σε βιώσιμες και ποιοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγεία με επίκεντρο το άτομο
Η μεταρρύθμιση που υλοποιείται μέσω του ΤΑΑ στους τομείς της ψυχικής υγείας και των εξαρτήσεων αποσκοπεί στην ενίσχυση του δικτύου υγειονομικών υπηρεσιών, εξασφαλίζοντας καθολική και δωρεάν πρόσβαση για όλους. Κύριος στόχος είναι η βελτίωση της προσβασιμότητας, της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας του Συστήματος Υγείας, με έμφαση στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες.
Ήδη λειτουργούν 106 νέες Μονάδες Ψυχικής Υγείας, όπως μονάδες για άνοια και Αλτσχάιμερ, για παιδιά και εφήβους, για ψυχοκοινωνικές διαταραχές, για αυτισμό και για την υποστήριξη της απασχόλησης. Επιπλέον, έργα ανακαίνισης και εκσυγχρονισμού υφιστάμενων ψυχιατρικών και παιδοψυχιατρικών τμημάτων Γενικών Νοσοκομείων, Κέντρων Ψυχικής Υγείας και Κοινοτικών Κέντρων Ψυχικής Υγείας για παιδιά και εφήβους βρίσκονται σε εξέλιξη. Η χρηματοδότηση των μη στεγαστικών μονάδων, όταν ολοκληρωθεί το ΤΑΑ, προβλέπεται να συνεχιστεί μέσω του ΕΣΠΑ 2021-2027, ενώ οι στεγαστικές μονάδες θα χρηματοδοτηθούν από τον τακτικό προϋπολογισμό. Επίσης, η λειτουργία της Εθνικής Τηλεφωνικής Γραμμής Ψυχικής Υγείας (10306), που παρέχει άμεση υποστήριξη και πληροφόρηση στον πληθυσμό και χρηματοδοτείται από το ΤΑΑ, αναμένεται να συνεχιστεί μέσω χρηματοδότησης από ευρωπαϊκούς πόρους (ΕΣΠΑ 2021-2027).
Η μεταρρύθμιση του ΤΑΑ για τον Προσωπικό Γιατρό, βασικό στοιχείο της συνολικής αναδιοργάνωσης της πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, επικεντρώνεται στην αύξηση του αριθμού των εγγεγραμμένων προσωπικών ιατρών με στόχο την επίτευξη πλήρους πληθυσμιακής κάλυψης έως το τέλος του 2026. Η πρωτοβουλία αυτή αποσκοπεί στην προώθηση της ισότιμης και καθολικής πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας και στην καθιέρωση μιας ολιστικής προσέγγισης για τη φροντίδα των πολιτών. Τα κύρια χαρακτηριστικά της μεταρρύθμισης περιλαμβάνουν τη θέσπιση νομοθετικών μέτρων για την ενσωμάτωση των αγροτικών ιατρών στο σύστημα των προσωπικών ιατρών, τη δημιουργία νέων θέσεων σε αστικές, ημιαστικές και αγροτικές περιοχές με ελλείψεις προσωπικού και τη θέσπιση μηχανισμών παροχής κινήτρων για τους ιατρούς. Επιπλέον, θα δοθεί η δυνατότητα σε ιδιώτες γενικούς γιατρούς και παθολόγους να ενταχθούν στο σύστημα προσωπικών γιατρών με ιδιωτική συμμετοχή από τους πολίτες.
Η μεταρρύθμιση του ΤΑΑ για το Σύστημα Πρωτοβάθμιας Υγειονομικής Περίθαλψης στοχεύει στην αναβάθμιση των υποδομών και του ιατρικού εξοπλισμού τουλάχιστον 156 Κέντρων Υγείας ή αποκεντρωμένων μονάδων πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας που συνδέονται με κέντρα πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης και στην αναδιοργάνωση της επιχειρησιακής τους δομής για τη δημιουργία ενός ενιαίου μοντέλου περίθαλψης. Παράλληλα, περιλαμβάνει την επανεκπαίδευση του προσωπικού για την αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών πρώτης γραμμής σε στενή συνεργασία με τις δευτεροβάθμιες υπηρεσίες υγείας. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη διαχείριση των χρόνιων παθήσεων μέσω της διαρθρωτικής ανακαίνισης των Κέντρων Υγείας ή των αποκεντρωμένων μονάδων πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας που συνδέονται με τα κέντρα πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης. Η μεταρρύθμιση, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2026, αποσκοπεί στη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας που παρέχονται στους πολίτες, προωθώντας την αρχή της ισότιμης πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα και προωθώντας την κοινωνική συνοχή.
Επιπλέον, η μεταρρύθμιση θα συμβάλει στην ανάπτυξη ενός ισχυρού και ανθεκτικού συστήματος πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης. 

Τέλος, μέσω της ανακαίνισης των κτιριακών υποδομών, το έργο θα υποστηρίξει τη μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία, συμβάλλοντας στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κλιματική Αλλαγή.
Η μεταρρύθμιση του συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος υγειονομικής περίθαλψης που θα διασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό, προωθείται η ενίσχυση των Κινητών Μονάδων Υγείας και των Τοπικών Μονάδων Υγείας, οι οποίες θα αναπτυχθούν σε όλη τη χώρα, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη ενός πιο αποτελεσματικού και προσβάσιμου συστήματος υγείας, με έμφαση στην πρόληψη και την ολιστική φροντίδα. Αποστολή τους είναι η παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων του ελέγχου, της προαγωγής της υγείας, της διαχείρισης χρόνιων ασθενειών, της αποκατάστασης, της κοινοτικής παρηγορητικής φροντίδας και των κατ' οίκον επισκέψεων σε πληθυσμούς σε απομακρυσμένες ή απομονωμένες αγροτικές και ημιαστικές περιοχές σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές. Στόχος είναι να αρθούν τα εμπόδια στην πρόσβαση σε ποιοτικές, ολιστικές υπηρεσίες υγείας και να μειωθούν οι ανισότητες στη φροντίδα της υγείας. Το έργο θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2026.
Η επένδυση ΤΑΑ «Υποδομές Υγείας» αποσκοπεί στην παροχή σημαντικών αναβαθμίσεων στις νοσοκομειακές υποδομές του Εθνικού Συστήματος Υγείας, συμπεριλαμβανομένων ενεργειακά αποδοτικών ανακαινίσεων και προμήθειας νέου ιατρικού εξοπλισμού, σε 80 δημόσια νοσοκομεία στις 7 Υγειονομικές Περιφέρειες της χώρας. Το έργο, το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2026, θα εξοπλίσει επίσης το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό με τα απαραίτητα εργαλεία για την αποτελεσματική κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών υγειονομικής περίθαλψης του πληθυσμού. Πρωταρχικός στόχος του έργου είναι η συνολική αναβάθμιση των δημόσιων νοσοκομείων, με έμφαση στην παροχή υπηρεσιών υγείας υψηλότερης ποιότητας που ανταποκρίνονται πλήρως στις ανάγκες του πληθυσμού, στη διασφάλιση της υγείας και της ασφάλειας των ασθενών και στη διευκόλυνση της ταχύτερης και αποτελεσματικότερης περίθαλψης τους.
Η επένδυση ΤΑΑ για τον σχεδιασμό και την κατασκευή του Κέντρου Ακτινοθεραπείας στο Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών «Σωτηρία» θα συμβάλει σημαντικά στην κάλυψη των αναγκών των καρκινοπαθών και της αυξανόμενης ζήτησης για τμήματα ακτινοθεραπείας σε ολόκληρη τη χώρα. Η επένδυση αυτή, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2026, περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός νέου τμήματος ακτινοθεραπείας και την κατασκευή σύγχρονων εγκαταστάσεων για τη στέγαση εξωτερικών ιατρείων, κέντρων κλινικής αριστείας και εξειδικευμένων μονάδων περίθαλψης. Πρωταρχικός στόχος είναι η άμεση αντιμετώπιση των αναγκών των ασθενών με καρκίνο, η βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, η μείωση του χρόνου αναμονής για ακτινοθεραπεία, η ενίσχυση της προσβασιμότητας και η συνολική αύξηση της αποτελεσματικότητας του εθνικού συστήματος υγείας.
Η επένδυση ΤΑΑ για το έργο ανέγερσης κτιρίου για τη στέγαση των Εργαστηρίων Κυτταρικής και Γενετικής Θεραπείας και Αιματολογικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης «Παπανικολάου», το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2026, αποσκοπεί στην προώθηση της έρευνας στον τομέα των κυτταρικών και γονιδιακών θεραπειών και στη βελτίωση της περίθαλψης των ασθενών και της επιστημονικής προόδου. Επιδιώκει να στηρίξει τους ασθενείς που χρειάζονται αυτές τις θεραπείες, να βελτιώσει την ποιότητα ζωής τους και τις πιθανότητες επιβίωσής τους και γενικά να βελτιώσει την προσβασιμότητα, την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών υγείας. Επιπλέον, τα νέα κτίρια θα πληρούν τις απαιτήσεις πρωτογενούς κατανάλωσης ενέργειας που είναι τουλάχιστον 20% χαμηλότερες από τα όρια που έχουν τεθεί για κτίρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας σύμφωνα με τις εθνικές κατευθυντήριες γραμμές.
Το νέο ογκολογικό νοσοκομείο που θα κατασκευαστεί στη Θεσσαλονίκη, θα επικεντρωθεί σε τρεις κύριους άξονες: πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και διαχείριση της νόσου. Κάθε άξονας θα υποστηρίζεται από εξειδικευμένες δομές, με στόχο την ολιστική προσέγγιση του καρκίνου. Το νοσοκομείο, δυναμικότητας 425 κλινών, θα είναι εξοπλισμένο με ιατρικές εγκαταστάσεις τελευταίας τεχνολογίας, εξασφαλίζοντας αποτελεσματικότερες υπηρεσίες και καινοτόμες μεθόδους θεραπείας. Θα περιλαμβάνει επίσης Κέντρο Ψυχικής Υγείας, Χώρο Αποκατάστασης Ασθενών, Μονάδα Παρηγορητικής Φροντίδας και Χώρο Φιλοξενίας Συνοδών για την κάλυψη όλων των αναγκών. Η νέα αυτή δομή θα βελτιώσει τις υπηρεσίες υγείας για τους ασθενείς στη Βόρεια Ελλάδα, συμβάλλοντας παράλληλα στην περιφερειακή ανάπτυξη και προσφέροντας σύγχρονες συνθήκες εργασίας για το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Το έργο εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2030.
Η επένδυση ΤΑΑ «Δημιουργία συστήματος Νοσοκομειακής Φροντίδας στο Σπίτι» επικεντρώνεται στην ανάπτυξη ενός συστήματος κατ' οίκον φροντίδας για ασθενείς με σύνθετα προβλήματα υγείας. Η κατ' οίκον φροντίδα συνδυάζεται με οργανωμένη υποστήριξη από μονάδες υγείας και απευθύνεται σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες με σοβαρές χρόνιες παθήσεις. Στόχος του προγράμματος κατ' οίκον νοσηλείας είναι η παροχή ασφαλούς, μακροχρόνιας, ολιστικής και εξατομικευμένης φροντίδας στους ασθενείς, η μείωση του κινδύνου μόλυνσης από ανθεκτικά μικρόβια και νοσοκομειακές λοιμώξεις και η παρακολούθηση πραγματοποίησης μακροχρόνιας θεραπείας από τους ασθενείς. Επιπλέον, η επένδυση αναμένεται να μειώσει το άμεσο και έμμεσο κόστος περίθαλψης, τόσο για τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, όσο και για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους.
Συνολικά, η πρωτοβουλία, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2026, αποσκοπεί στη διατήρηση πόρων για το εθνικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, βελτιώνοντας παράλληλα την ποιότητα ζωής των ασθενών με χρόνιες παθήσεις και των φροντιστών τους.
Η επένδυση ΤΑΑ «Ψηφιακός μετασχηματισμός του τομέα της υγείας» στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας της υγειονομικής περίθαλψης, στην ενίσχυση της ασφάλειας των ασθενών, μέσω νέων καινοτόμων υπηρεσιών και στη δημιουργία ενός αποδοτικότερου και πιο αποτελεσματικού συστήματος υγείας. Ταυτόχρονα, το έργο θα προωθήσει την ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης για όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής τους, ενώ θα βελτιώσει τη διαφάνεια, τη συνεργασία και την επικοινωνία μεταξύ των επαγγελματιών υγείας. Θα ενισχύσει επίσης την ενεργό συμμετοχή των ασθενών στη διαχείριση της υγείας τους και στη λήψη ενημερωμένων ιατρικών αποφάσεων. Η επένδυση περιλαμβάνει την υλοποίηση πέντε βασικών υποέργων: την ανάπτυξη του Εθνικού Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας, την πλήρη εφαρμογή του προγράμματος ψηφιακής διαχείρισης του καρκίνου, την επέκταση της κάλυψης του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής, τη βελτίωση της ψηφιακής ετοιμότητας των νοσοκομείων και τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ). Συνολικά, η υλοποίηση του έργου, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2026, αναμένεται να συμβάλει στη δημιουργία βελτιωμένων, αποτελεσματικών, χωρίς αποκλεισμούς, ασφαλών, καινοτόμων και διαλειτουργικών ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών στη χώρα