Η κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ

Η κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας (ΚΠΑΑ) αποτελεί την πολιτική ασφάλειας και άμυνας για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Συνιστά αναπόσπαστο μέρος της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ)

ΣΥΝΟΨΗ 

Η κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας (ΚΠΑΑ) αποτελεί την πολιτική ασφάλειας και άμυνας για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Συνιστά αναπόσπαστο μέρος της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ)

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΚΠΑΑ;

Δημιουργεί ένα πλαίσιο για τις στρατιωτικές και αμυντικές πλευρές της πολιτικής της ΕΕ. Η ΚΠΑΑ, η οποία δημιουργήθηκε όταν υπογράφτηκε η Συνθήκη της Λισαβόνας το 2009, αντικαθιστά και επεκτείνει την προγενέστερη ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και άμυνας (ΕΠΑΑ). Στόχος της πολιτικής είναι η δημιουργία κοινών ευρωπαϊκών αμυντικών ικανοτήτων.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να θέτουν τις πολιτικές και στρατιωτικές ικανότητές τους στην υπηρεσία της ΕΕ για την εφαρμογή της ΚΠΑΑ.

Η ΚΠΑΑ περιλαμβάνει την προοδευτική χάραξη μιας κοινής ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής, η οποία θα οδηγήσει σε κοινή άμυνα μετά από ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίουη πολιτική της ΕΕ δεν θίγει τον ειδικό χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας κάποιων χωρών της ΕΕ και σέβεται τις υποχρεώσεις κάποιων χωρών της ΕΕ απέναντι στο NATO. Στο πλαίσιο της Συνθήκης της Λισαβόνας, δημιουργήθηκε μια ρήτρα αμοιβαίας άμυνας, η οποία αποτελεί το βασικό στοιχείο της ΚΠΑΑ.

Οι χώρες της ΕΕ θα λάβουν μέτρα για τη βελτίωση των στρατιωτικών δυνατοτήτων τους. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας (ΕΟΑ) είναι το όργανο που έχει ως στόχο να βοηθήσει στη διευκόλυνση των εν λόγω μέτρων. Υποβάλλει έκθεση στο Συμβούλιο της ΕΕ σχετικά με τις εργασίες του, οι οποίες αφορούν:

• τον καθορισμό κοινών στόχων για τις χώρες της ΕΕ σε θέματα στρατιωτικών δυνατοτήτων
• τη δημιουργία και τη διαχείριση προγραμμάτων προκειμένου να εκπληρώσει τους στόχους που έχει θέσει·
• την εναρμόνιση των επιχειρησιακών αναγκών των χωρών της ΕΕ και τη βελτίωση, έτσι, των μεθόδων προμηθειών στρατιωτικού εξοπλισμού·
• τη διαχείριση των ερευνητικών δραστηριοτήτων σε θέματα αμυντικής τεχνολογίας (22 τομείς προτεραιότητας, συμπεριλαμβανομένων του ηλεκτρονικού εξοπλισμού, των συστημάτων κατά των ναρκών και της φυσικής προστασίας)·
• την ενίσχυση της βιομηχανικής και τεχνολογικής βάσης του αμυντικού τομέα και
• τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των στρατιωτικών δαπανών.

Η μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία στην άμυνα (PSCD) (που προστέθηκε επίσης στη Συνθήκη της Λισαβόνας -άρθρα 42 και 46 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση) αναφέρεται σε μια βαθύτερη μορφή συνεργασίας μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, οι χώρες της ΕΕ δεσμεύονται να αναπτύξουν ακόμη πιο εντατικά τις αμυντικές τους δυνατότητες και να παρέχουν μάχιμες μονάδες για τις προβλεπόμενες αποστολές. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας αξιολογεί τις συνεισφορές, ενώ το Συμβούλιο εγκρίνει τη συνεργασία.

Η ΕΕ μπορεί να χρησιμοποιήσει μη στρατιωτικά και στρατιωτικά μέσα εκτός της ΕΕ για τη διατήρηση της ειρήνης, την πρόληψη συγκρούσεων και την ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας. Τα είδη αποστολών που διεξάγονται στο πλαίσιο της ΚΠΑΑ είναι:

• ανθρωπιστικές αποστολές και αποστολές διάσωσης·
• αποστολές πρόληψης συγκρούσεων·
• αποστολές επέμβασης μάχιμων δυνάμεων στη διαχείριση κρίσεων·
• κοινές δράσεις αφοπλισμού·
• αποστολές με στόχο την παροχή συμβουλών και αρωγής επί στρατιωτικών θεμάτων· και
• επιχειρήσεις σταθεροποίησης μετά το πέρας των συγκρούσεων.

Το Συμβούλιο της ΕΕ καθορίζει τους στόχους και τις γενικές ρυθμίσεις εφαρμογής των αποστολών αυτών. Μπορεί να αναθέτει την εκτέλεση αποστολής σε ομάδα χωρών της ΕΕ που το επιθυμούν και δύνανται να πραγματοποιήσουν την εν λόγω αποστολή. Τα κράτη μέλη που έχουν αναλάβει να φέρουν εις πέρας τις επιχειρήσεις ενεργούν σε συνεργασία με τον Ύπατο Εκπρόσωπο για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας και πρέπει να ενημερώνουν τακτικά το Συμβούλιο για την πορεία της αποστολής.

ΠΛΑΙΣΙΟ

Η ιδέα της κοινής αμυντικής πολιτικής για την Ευρώπη χρονολογείται από το 1948 με τη Συνθήκη των Βρυξελλών (που υπογράφτηκε από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και τις χώρες της Μπενελούξ), η οποία εμπεριείχε μια κοινή ρήτρα αμοιβαίας άμυνας που άνοιξε τον δρόμο για τη Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση (ΔΕΕ). Έκτοτε, η Ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας πέρασε από πολλά διαφορετικά στάδια και αναπτύχθηκε ταυτόχρονα στο πλαίσιο της ΔΕΕ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.