Η ανοχή στον Ερντογάν πρεπει να δώσει τη θέση της στην διπλωματική απομόνωση

Μπάμπης Παπασπύρος

Ο Ταγίπ Ερντογάν, ο πρόεδρος της Τουρκίας, έχει εδώ και χρόνια προκαλέσει σημαντικές εντάσεις με την Ελλάδα και την Κύπρο, ενώ παράλληλα κινείται με επιθετικές πολιτικές στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Η στρατηγική του Ερντογάν συνδυάζει την αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων, την επέκταση της τουρκικής επιρροής, και την ενεργή ανάμιξη σε διεθνείς συγκρούσεις, γεγονός που δημιουργεί ερωτήματα σχετικά με την ανοχή που φαίνεται να απολαμβάνει από τη διεθνή κοινότητα.

Η αμφισβήτηση της κυριαρχίας Ελλάδας και Κύπρου
Ένα από τα πιο επίμαχα ζητήματα είναι η διαρκής αμφισβήτηση από τον Ερντογάν της κυριαρχίας της Ελλάδας στο Αιγαίο. Η Τουρκία όχι μόνο διεκδικεί θαλάσσιες ζώνες που το δίκαιο της θάλασσας αναγνωρίζει ως ελληνικές, αλλά πραγματοποιεί επί σειρά ετών παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, προκαλώντας ανησυχία για πιθανή στρατιωτική κλιμάκωση.
Αντίστοιχα, η Τουρκία συνεχίζει την παράνομη κατοχή του 1/3 της Κύπρου από το 1974, ενώ οι προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού βρίσκονται σε αδιέξοδο. Η Τουρκία μάλιστα προωθεί λύση διχοτόμησης, παρά τις διεθνείς εκκλήσεις για την επανένωση του νησιού.
Οι σχέσεις με τη Χαμάς και οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή
Ο Ερντογάν κατηγορείται ότι υποστηρίζει ανοιχτά τη Χαμάς, κάτι που έχει οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές στις σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ. Παρόλο που υποστηρίζει τον παλαιστινιακό αγώνα, ο Ερντογάν δείχνει την τάση να χρησιμοποιεί αυτό το ζήτημα για την προώθηση των δικών του γεωπολιτικών συμφερόντων στην περιοχή.
Οι αντιφατικές συμμαχίες και το γεωπολιτικό παιχνίδι
Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας χαρακτηρίζεται από αντιφατικές σχέσεις. Από τη μία πλευρά, ο Ερντογάν πουλάει όπλα στην Ουκρανία, ενώ από την άλλη διατηρεί στενές σχέσεις με τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν, μια κίνηση που εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη σταθερότητα της τουρκικής στάσης. Παράλληλα, ο Ερντογάν επιδιώκει να ενταχθεί στις BRICS (μια ομάδα χωρών που περιλαμβάνει τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Αφρική), στοχεύοντας στην ενίσχυση της παγκόσμιας επιρροής της Τουρκίας, πέρα από τη Δύση.
Γιατί ο Ερντογάν δεν έχει καταγγελθεί πιο έντονα;
Ένα από τα κύρια ερωτήματα είναι γιατί οργανισμοί όπως το ΝΑΤΟ, ο ΟΗΕ και η ΕΕ δεν έχουν καταγγείλει πιο έντονα τον Ερντογάν για τις επιθετικές του κινήσεις. Η απάντηση σε αυτό είναι σύνθετη και σχετίζεται με το πώς λειτουργεί το διεθνές σύστημα:

• Γεωπολιτική Σημασία της Τουρκίας: Η Τουρκία είναι ένα στρατηγικά κρίσιμο κράτος, κυρίως λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Βρίσκεται στο σταυροδρόμι Ευρώπης, Ασίας και Μέσης Ανατολής, και αποτελεί το κύριο ανάχωμα μεταξύ της Δύσης και ασταθών περιοχών, όπως η Συρία και το Ιράκ. Επομένως, το ΝΑΤΟ και οι δυτικοί σύμμαχοι φοβούνται να διακινδυνεύσουν τη συνεργασία τους με την Τουρκία, παρά τις αυταρχικές πολιτικές του Ερντογάν.
• Ενεργειακά Συμφέροντα: Η Ανατολική Μεσόγειος είναι πλούσια σε ενεργειακούς πόρους, και η Τουρκία θέλει να αποκτήσει πρόσβαση σε αυτούς. Η ΕΕ και οι ΗΠΑ επιθυμούν να διασφαλίσουν την ενεργειακή σταθερότητα της περιοχής, και ο Ερντογάν χρησιμοποιεί αυτό το γεωπολιτικό χαρτί για να ενισχύσει τη διαπραγματευτική του θέση.
• Μεταναστευτικό Ζήτημα: Ένα ακόμα σημείο πίεσης που ασκεί η Τουρκία στη διεθνή κοινότητα είναι το μεταναστευτικό. Η Τουρκία φιλοξενεί εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία και άλλες περιοχές, και απειλεί να ανοίξει τα σύνορά της αν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματά της. Αυτό την καθιστά έναν αναγκαίο εταίρο για την Ευρώπη.

Τι πρέπει να γίνει;
Παρά την πολυπλοκότητα της κατάστασης, η διεθνής κοινότητα δεν μπορεί να παραβλέψει τις επιθετικές πολιτικές της Τουρκίας. Είναι απαραίτητη η λήψη συγκεκριμένων μέτρων:
Διπλωματική Απομόνωση: Ο Ερντογάν πρέπει να αντιμετωπιστεί σε διπλωματικό επίπεδο με στόχο την απομόνωσή του. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την παύση στρατιωτικών συνεργασιών με τη Δύση μέχρι να σταματήσει την επιθετική ρητορική και πρακτική.
Οικονομικές Κυρώσεις:Η ΕΕ πρέπει να εξετάσει πιο αυστηρούς όρους για τη χρηματοδότηση και να συνδέσει τη χορήγηση κεφαλαίων με σαφείς δεσμεύσεις σε θέματα σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της διεθνούς νομιμότητας και των σχέσεων καλής γειτονίας.

Η Τουρκία, ενώ επωφελείται από αυτά τα κεφάλαια, συνεχίζει να ακολουθεί μια πολιτική που αντιβαίνει στις ευρωπαϊκές αξίες και παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο και το Κυπριακό. 
Η ΕΕ και οι ΗΠΑ πρέπει να εξετάσουν την επιβολή στοχευμένων οικονομικών κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας, ειδικά σε τομείς που θα πιέσουν τον Ερντογάν να υποχωρήσει από τις προκλητικές του ενέργειες.
Ενίσχυση της Ελληνοκυπριακής Συμμαχίας: Η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να ενισχύσουν τις συμμαχίες τους με χώρες όπως η Γαλλία, το Ισραήλ, και η Αίγυπτος, ώστε να δημιουργηθεί ένα αντίβαρο στις επιθετικές βλέψεις της Τουρκίας.

Σε κάθε περίπτωση, η συνέχιση των προκλητικών πολιτικών του Ερντογάν θα αυξήσει την αστάθεια στην περιοχή, και μόνο μέσω συντονισμένων πιέσεων μπορεί η διεθνής κοινότητα να επιτύχει μια πιο σταθερή και ειρηνική κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αυτή η αλλαγή οπτικής είναι ουσιαστική και αναγκαία. Η Τουρκία υπό τον Ερντογάν έχει δείξει ότι δεν επηρεάζεται από συμβολικές πιέσεις και δηλώσεις, οπότε η διπλωματική απομόνωση, σε συνδυασμό με οικονομικά και πολιτικά μέτρα, μπορεί να αποτελέσει έναν πιο αποτελεσματικό τρόπο πίεσης.Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα, η Ελλάδα δεν έχει περιθώρια για δισταγμούς ή αδυναμίες . Η ανάγκη για μια συνεκτική & αποφασιστική  εθνική στρατηγική, βασισμένη στις αρχές της ισχύος και της αποτροπής του Θουκυδίδη , είναι πιο επιτακτική από ποτέ.