Η "Μακεδονία" του Τίτο: Ένα κράτος χωρίς Μακεδόνες χωρίς ταυτότητα και μια γλώσσα που δεν υπήρχε

Επίσκεψη Τίτο στη Θεσσαλονίκη το 1954

Μπάμπης Παπασπύρος

Το παρακάτω άρθρο βασίζεται σε απόσπασμα έκθεσης της CIA, ημερομηνίας 17 Φεβρουαρίου 1950, που αποδεσμεύτηκε για κοινή χρήση στις 4 Δεκεμβρίου 2001.

Η έκθεση αυτή παρέχει μια λεπτομερή ανάλυση της αποτυχημένης προσπάθειας του Τίτο να εδραιώσει τη μακεδονική ταυτότητα και να ενσωματώσει την περιοχή της Μακεδονίας στη Γιουγκοσλαβία, εν μέσω των περιφερειακών και διεθνών εξελίξεων της εποχής.

Ο Τίτο, ηγέτης της Γιουγκοσλαβίας, πίστευε ότι δημιουργώντας μια νέα ανύπαρκτη μακεδονική γλώσσα και ταυτότητα, θα μπορούσε να κερδίσει την πίστη και την αφοσίωση του μακεδονικού λαού, ιδιαίτερα της διανόησης. 

Η μακεδονική διανόηση ήταν σε μεγάλο βαθμό εκπαιδευμένη στη Βουλγαρία και υποστήριζε φιλοβουλγαρικές απόψεις, καθιστώντας την έναν δύσκολο στόχο για τον Τίτο. Στην αρχή, φάνηκε ότι η στρατηγική του ήταν επιτυχημένη, καθώς η Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας παρουσιάστηκε ως η πιο πιστή από τις Γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες.
Η Σοβιετική Ένωση επιθυμούσε να δημιουργήσει μια "Μακεδονική Δημοκρατία" από τη Γιουγκοσλαβική Μακεδονία (σήμερα η Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας), τη Μακεδονία του Πιρίν (σήμερα στη Βουλγαρία) και την Ελληνική Μακεδονία. Αυτή η δημοκρατία προοριζόταν να αποτελέσει μέρος της Βουλγαρίας. Έτσι, η Σοβιετική Ένωση επιθυμούσε να ενισχύσει το Βουλγαρικό Κομμουνιστικό Κόμμα, το οποίο δεν είχε καταλάβει την εξουσία από μόνο του, αλλά ανέβηκε στην εξουσία μέσω της Σοβιετικής ένοπλης δύναμης.

Ωστόσο, αυτή η φαινομενική επιτυχία άρχισε να διαλύεται καθώς η μακεδονική διανόηση εκμεταλλεύτηκε τα δικαιώματα που της παραχωρήθηκαν και άρχισε να απομακρύνεται από το Βελιγράδι, κατευθυνόμενη προς μια πορεία ανεξαρτησίας. Η επιβολή μιας νέας γλώσσας Σλαβικής, κάτι μεταξύ Βουλγάρικων & Σέρβικων, και ταυτότητας αποδείχθηκε ανεπιτυχής, καθώς οι τοπικοί πληθυσμοί δεν κατάφεραν να αποδεχτούν τις αλλαγές που προωθούσε το γιουγκοσλαβικό καθεστώς. Μιλάμε για μια γλώσσα που δεν υπήρχε και δεν καταλάβαινε κανείς.

 Με την πάροδο του χρόνου, η μακεδονική διανόηση είδε την ευκαιρία να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα, επιδιώκοντας την ενσωμάτωση της Μακεδονίας στη Βουλγαρία.

Η αποτυχία αυτής της πολιτικής κατέδειξε τα όρια της εξουσίας του Τίτο και του γιουγκοσλαβικού Κομμουνιστικού Κόμματος στην περιοχή της Μακεδονίας. Παρά τις προσπάθειες να δημιουργηθεί μια "Μακεδονική Δημοκρατία", η πρωτοβουλία αυτή απέτυχε.

Δημιουργήθηκε μια δημοκρατία χωρίς δημοκράτες, μια σοσιαλιστική δημοκρατία χωρίς σοσιαλιστές, και μια κομμουνιστική εξουσία χωρίς πολιτικά εκπαιδευμένους κομμουνιστές. Η νέα μακεδονική γλώσσα, που θεσπίστηκε ως ένα εργαλείο χειραγώγησης και ελέγχου, δεν έγινε ποτέ αποδεκτή, καθώς κανείς δεν μπορούσε να την κατανοήσει πλήρως. Το αποτέλεσμα ήταν ένα κράτος αποξενωμένο από τους ίδιους του τους πολίτες, οι οποίοι το έβλεπαν με φόβο και μίσος.
Οι Μακεδόνες δεν καλωσόρισαν τη νέα δημοκρατία. Αντίθετα, αποσύρθηκαν και περίμεναν. Οι περισσότεροι πίστευαν ότι η κατάσταση ήταν προσωρινή και ότι αργά ή γρήγορα τα πράγματα θα άλλαζαν. 

Υ.Γ

Η αποτυχία του Τίτο στη "Μακεδονία" αναδεικνύει τα βαθιά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ηγέτες όταν προσπαθούν να επιβάλουν νέες ταυτότητες και πολιτικές δομές σε περιοχές με μακρά ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά.
Αυτή η ιστορική συγκυρία καταδεικνύει ότι η δημιουργία ενός κράτους, μιας γλώσσας ή μιας ταυτότητας δεν μπορεί να επιβληθεί αυθαίρετα από την κορυφή...

Βέβαια από τον Τίτο μέχρι σήμερα άλλαξαν πολλά για το κράτος αυτό, το οποίο τελικά με την αχρείαστη  Συμφωνία των Πρεσπών, αναγνωρίστηκε με το όνομα "Βόρεια Μακεδονία"