Αμερικανικό think tank: Το Ιράν εισχωρεί στη διεθνή αγορά όπλων

Γράφει το Αμερικανικο think tank Foundation for Defense of Democracies  (FDD)...

Σχεδόν εν μία νυκτί, το Ιράν έχει "πλασαρισθεί" ως εξαγωγέας όπλων σε αδίστακτα καθεστώτα σε όλο τον κόσμο.

Καθώς η κυβέρνηση Μπάιντεν  προσπαθεί απεγνωσμένα  να αποτρέψει ή να περιορίσει μια  επίθεση με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη  του Ιράν και των αντιπροσώπων του εναντίον του Ισραήλ, θα ήταν σοφό να θυμόμαστε ότι η Μέση Ανατολή είναι ήδη πλημμυρισμένη από drones & ιρανικά βλήματα. Πρόσφατα, ένας  πύραυλος ιρανικού πυροβολικού  που εκτοξεύθηκε από τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ σκότωσε  δώδεκα παιδιά στο βόρειο Ισραήλ, οδηγώντας σε μια κλιμάκωση  όπου οι Ισραηλινοί  σκότωσαν  τον νούμερο δύο άνδρα της Χεζμπολάχ, με την τρομοκρατική ομάδα τώρα  να ζητά εκδίκηση .
Αυτό το αρχικό χτύπημα ακολούθησε μια ιστορική πρώτη επίθεση μεγάλης εμβέλειας μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων (UAV) από τους αντάρτες Χούτι της Υεμένης  εναντίον  του Τελ Αβίβ, σκοτώνοντας ένα άτομο. Το UAV  κατασκευάστηκε στο Ιράν και ολοκλήρωσε μια πτήση  2.600 χλμ Η Ισλαμική Δημοκρατία εκμεταλλεύεται ένα πιο ανεκτικό διεθνές περιβάλλον για να αξιοποιήσει το ιστορικό της όσον αφορά τη διάδοση όπλων σε μη κρατικές οντότητες για να γίνει πωλητής όπλων σε κράτη.
Ένας τρόπος με τον οποίο το Ιράν μπορεί να προκαλέσει κρατικό ενδιαφέρον είναι να τονίσει τον ρόλο που έχουν παίξει τα συστήματα χαμηλού κόστους, όπως τα drones, στο πεδίο της μάχης. Το διαβόητο  UAV  Shahed-136, που ονομάζεται επίσης Geran-2 στην Ρωσία, έπαιξε  καθοριστικό ρόλο  στον συνεχιζόμενο πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, με τη Μόσχα  να εκτοξεύει 4.600 drones τα πρώτα δύο χρόνια της σύγκρουσης. Το ίδιο drone  εμφανίστηκε επίσης στην  επίθεση  του Ιράν στις 13 Απριλίου  εναντίον του Ισραήλ.
Πολύ πέρα ​​από την Ουκρανία και το Ισραήλ, ιρανικά drones έχουν εμφανιστεί  σε τουλάχιστον άλλες δύο ηπείρους. Στη Βενεζουέλα, αναφορές  από το 2012 αποκαλύπτουν ότι η Τεχεράνη βοηθά το Καράκας με την τοπική παραγωγή drone. Μέχρι σήμερα, οι ένοπλες δυνάμεις της Βενεζουέλας χρησιμοποιούν το ιρανικό Mohajer-2, που ονομάζεται ANSU-100, καθώς και το νεότερο  ANSU-200, το οποίο μοιάζει πολύ με το Shahed-171 του Ιράν. Στην Αιθιοπία, τα ιρανικά drones έπαιξαν σημαντικό ρόλο στον  πόλεμο στη βόρεια περιοχή Tigray, με τον Αιθιοπικό στρατό  να αναπτύσσει  UAVs Mohajer-6. Ομοίως, στον εμφύλιο πόλεμο του Σουδάν, τα Μοχαγέρ-6 UAV του Ιράν έχουν  βοηθήσει  τις Σουδανικές Ένοπλες Δυνάμεις να εμποδίσουν την προέλαση της αντίπαλης Δύναμης Ταχείας Υποστήριξης και  να ανακτήσουν  εδάφη. Η Τεχεράνη μπορεί ακόμη και να είναι η πηγή πίσω απ το ξαφνικό "αγκάλιασμα" της αεροπορικής δύναμης από την Πιονγκγιάνγκ.
Δεν θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα drones συμπεριλήφθηκαν σε μια πρόσφατα αναφερθείσα συμφωνία όπλων 500 εκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ του Ιράν και της Αρμενίας. Ενώ  το Ερεβάν  και  η Τεχεράνη  αρνήθηκαν επίσημα τη συμφωνία.
Αυτόν τον Ιούλιο, ένας Ιρανός βουλευτής υποστήριξε μια δραστική αύξηση στις στρατιωτικές εξαγωγές τα τελευταία τρία χρόνια, σημειώνοντας ότι η παραγωγή αυξήθηκε δυόμισι φορές ενώ οι εξαγωγές αυξήθηκαν την ίδια περίοδο. Η Tasnim News που συνδέεται με το IRGC  τόνισε  ότι η Τεχεράνη σκοπεύει να πάρει τη θέση της Τουρκίας στην παγκόσμια αγορά UAV έως το 2028, προσπαθώντας να κατακτήσει τουλάχιστον το ένα τέταρτο αυτού του μεριδίου αγοράς, που αντιστοιχεί σε περίπου 6,5 δισεκατομμύρια δολάρια.
Πέρα από την πώληση μη επανδρωμένων αεροσκαφών, η Τεχεράνη έχει επίσης διευκολύνει τη δημιουργία απόκτησης ικανοτήτων για κράτη που ενδιαφέρονται να παράγουν UAV σχεδιασμένα από το Ιράν. Το Ιράν εγκαινίασε  ένα εργοστάσιο παραγωγής drone στο Τατζικιστάν το 2022 για το UAV Ababil-2. 
Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο το Ιράν μπορεί να επιδιώξει να δημιουργήσει ενδιαφέρον για τα όπλα του είναι μέσω της ενισχυμένης  παρουσίας σε εκθέσεις αμυντικού υλικού. Το 2024, η Ισλαμική Δημοκρατία παρουσίασε τα στρατιωτικά της συστήματα σε περίπτερα σε αμυντικές εκθέσεις στη Μαλαισία, το Κατάρ και  το Ιράκ και έστειλε μια αντιπροσωπεία για να συμμετάσχει σε έκθεση που φιλοξενούσε η Σαουδική Αραβία.  Η Μόσχα και το Βελιγράδι είχαν επίσης περίπτερα με Ιρανούς κατασκευαστές άμυνας στις εκθέσεις του προηγούμενου έτους.
Με εξαίρεση τις αμερικανικές και  ευρωπαϊκές κυρώσεις, η Ισλαμική Δημοκρατία σήμερα δεν αντιμετωπίζει διεθνείς περιορισμούς για τη συμμετοχή στο παγκόσμιο εμπόριο όπλων. Αυτό προέκυψε από  εμπάργκο όπλων και απαγορεύσεις δοκιμών και μεταφοράς  πυραύλων που έληξαν τον Οκτώβριο του 2020 και τον Οκτώβριο του 2023, αντίστοιχα, όπως ορίζεται στο  ψήφισμα 2231 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ , το οποίο κωδικοποίησε την  πυρηνική συμφωνία του Ιράν του 2015. Ενώ η ύπαρξη αυτών των απαγορεύσεων δεν εμπόδισε  το Ιράν από το να παρευρεθεί σε περιφερειακές εκθέσεις όπλων,  όπως στο Ιράκ στο παρελθόν, ούτε εμπόδισε  τις δοκιμές πυραύλων ή τις μεταφορές όπλων, δημιούργησε ένα διεθνές υπόβαθρο για πολυμερή δράση κατά της Τεχεράνης και διεύρυνε τον συνασπισμό για επιβολή κυρώσεων. Όταν ήρθε αντιμέτωπο με τον τερματισμό των κυρώσεων, το Ιράν κλιμάκωσε αυτές τις δραστηριότητες, πιστεύοντας ότι είναι χωρίς κόστος.
Η αυξανόμενη παγκόσμια εμβέλεια των ιρανικών όπλων, καθιστά αναγκαία την δημιουργία μιας διεθνούς βάσης για την αποτροπή των μελλοντικών πωλήσεων. Αλλά ένα νέο ψήφισμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας Ηνωμένων Εθνών (ΣΑΗΕ) κατά των εξαγωγών όπλων του Ιράν, είναι απίθανο όταν ένα μόνιμο μέλος του ΣΑΗΕ επωφελείται από τα ιρανικά drones και μπορεί σύντομα να λάβει επίσης ιρανικούς βαλλιστικούς πυραύλους. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να συνεργαστεί με τους υπερατλαντικούς εταίρους της, για να αποκαταστήσει τις μόνιμες απαγορεύσεις μεταφοράς όπλων και δοκιμών πυραύλων, που ονομάζονται ευρέως « snapback »
Από αυτή τη βάση, η Ουάσιγκτον μπορεί να κινηθεί για να επιβάλει επιθετικές κυρώσεις σε ιρανικά  κυκλώματα προμηθειών και παράνομα δίκτυα  που διακινούν χρήματα και ανταλλακτικά για την Ισλαμική Δημοκρατία. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει επίσης να αφιερώσει περισσότερους πόρους για να διασφαλίσει ότι η Τεχεράνη θα στερηθεί τα οφέλη, ιδιαίτερα αν είναι οικονομικά, από το όλο και πιο παγκόσμιο εμπόριο όπλων της.
Απαιτούνται περισσότερες πολυμερείς προσπάθειες για την απαγόρευση ή την αναχαίτιση των μεταφορών όπλων όπου αυτό είναι δυνατό, καθώς και μεγαλύτερη έγερση του ζητήματος των ιρανικών μεταφορών όπλων στις διμερείς σχέσεις με χώρες που φιλοξενούν εκθέσεις όπλων με ιρανικά όπλα ή με όσους  επιδιώκουν να τα αγοράσουν.

Εάν σημειωθούν μεμονωμένες και μη συντονισμένες ενέργειες, καμία από αυτές δεν είναι πιθανό να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της διάδοσης των όπλων του Ιράν. Ωστόσο πολλές χώρες μαζί, μπορούν να εμποδίσουν τις προσπάθειες της Ισλαμικής Δημοκρατίας να ανέλθει στο καθεστώς του διεθνούς πωλητή όπλων.

fdd.org