Ο Κατευνασμός και η Αποτρεπτική Πολιτική: Η Αντιμετώπιση της Τουρκικής Επιθετικότητας από την Ελλάδα

Μπάμπης Παπασπύρος

Ο κατευνασμός, ως έννοια, αναφέρεται στην ενέργεια ή το αποτέλεσμα του κατευνάζω, δηλαδή στην αποκατάσταση της ηρεμίας ενός ατόμου ή στη μείωση της έντασης μιας ψυχικής ή σωματικής αντίδρασης. 

Στην πολιτική συνήθως χρησιμοποιείται για να αποτρέψει την ένταση σε διεθνείς σχέσεις, όπως συγκρούσεις ή διαμάχες. Οι μέθοδοι κατευνασμού μπορεί να περιλαμβάνουν διπλωματικές προσπάθειες, διαπραγματεύσεις, συνομιλίες και άλλες διαδικασίες που στοχεύουν στην ειρηνική επίλυση διαφορών. 

Ωστόσο, το ζήτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο η πολιτική του κατευνασμού είναι η πλέον ενδεδειγμένη λύση και ο τρόπος αντιμετώπισης της Τουρκίας όσον αφορά τις προκλήσεις και τις εδαφικές αξιώσεις της κατά της Ελλάδας.
Ο πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κώστας Καραμανλής, σε μια χαρακτηριστική δήλωσή του, επισήμανε ότι οι υποχωρήσεις σε ηγεμονικές βλέψεις και παροτρύνσεις τρίτων, ή τα ασαφή μηνύματα που ενδέχεται να εκληφθούν ως διάθεση ενδοτικότητας, απλώς θαμπώνουν την πραγματικότητα και οδηγούν σε μεγαλύτερη ένταση ή και ανοιχτή κρίση. Υποστήριξε ότι «ο κατευνασμός υπήρξε κατά κανόνα ο προθάλαμος των συγκρούσεων», υπονοώντας ότι η προσφυγή σε πολιτικές κατευνασμού μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη επιθετικότητα από την πλευρά της Τουρκίας. 

Σε κάθε περίπτωση "ζητήματα εθνικής κυριαρχίας και ακεραιότητας, μονομερή δικαιώματα κυριαρχίας που βασίζονται στο Διεθνές Δίκαιο και το αυτονόητο δικαίωμα αμυντικής θωράκισης των νησιών έναντι εμφανούς απειλής δεν είναι αντικείμενα διαπραγμάτευσης, συμβιβασμού ή υποχώρησης
Ιστορική Αναδρομή και Παραδείγματα
Η ιστορία έχει δείξει ότι ο κατευνασμός συχνά δεν αποδίδει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πολιτική του κατευνασμού που ακολούθησαν οι δυτικές δυνάμεις κατά της ναζιστικής Γερμανίας τη δεκαετία του 1930. Η πολιτική αυτή, με αποκορύφωμα τη Συμφωνία του Μονάχου το 1938, απέτυχε να αποτρέψει τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Χίτλερ, ενθαρρυμένος από τις υποχωρήσεις, προχώρησε σε περαιτέρω επιθετικές ενέργειες, οδηγώντας τελικά σε μια παγκόσμια σύγκρουση.
Στο σύγχρονο γεωπολιτικό πλαίσιο, η Τουρκία έχει επανειλημμένα επιδείξει επιθετική στάση έναντι της Ελλάδας, με παραβιάσεις του εναέριου χώρου, αμφισβήτηση κυριαρχίας & κυριαρχικών δικαιωμάτων, εδαφικές διεκδικήσεις (γαλάζια πατρίδα), ερευνητικές δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο και διεκδικήσεις σε θαλάσσιες ζώνες. Η πολιτική κατευνασμού έναντι της Τουρκίας είναι βέβαιο ότι, δεν μπορεί να αποτρέψει την κλιμάκωση των εντάσεων. Αντίθετα, μπορεί να θεωρηθεί ότι ενθαρρύνει την Τουρκία να προχωρήσει σε περαιτέρω προκλητικές ενέργειες, ερμηνεύοντας την ελληνική στάση ως ένδειξη αδυναμίας ή διάθεσης για υποχώρηση.
Η Αναγκαιότητα της Σταθερής και Αποτρεπτικής Πολιτικής
Είναι επομένως κρίσιμο η Ελλάδα να υιοθετήσει μια πολιτική σταθερή και αποτρεπτική έναντι της Τουρκίας, η οποία θα βασίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό και την ισχυρή αποτρεπτική δύναμη. Αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά την απόρριψη της διπλωματίας ή του διαλόγου & της επικοινωνίας, αλλά την ταυτόχρονη ενίσχυση της στρατιωτικής ετοιμότητας και της εθνικής άμυνας. Μια τέτοια στρατηγική μπορεί να επιτύχει δύο κύριους στόχους:

•     Αποτροπή της Επιθετικότητας: Μια ισχυρή αμυντική πολιτική, με σαφή μηνύματα ότι οποιαδήποτε επιθετική ενέργεια θα αντιμετωπιστεί με αποφασιστικότητα, μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά για την Τουρκία. Η επίδειξη ισχύος και ετοιμότητας μπορεί να περιορίσει τις τουρκικές φιλοδοξίες και να συμβάλει στη διατήρηση της σταθερότητας στην περιοχή.

•     Διαπραγματευτική Ισχύς: Μια αποφασιστική στάση ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας στις διεθνείς συζητήσεις. Οι συμμαχίες με άλλες χώρες, η καταγγελία της τουρκίας σε διεθνείς οργανισμούς και η επίκληση του διεθνούς δικαίου μπορούν να ενισχύσουν περαιτέρω την ελληνική θέση. Η εμπέδωση της στάσης ότι η Ελλάδα δεν είναι διατεθειμένη να υποχωρήσει σε αδικαιολόγητες & παράνομες απαιτήσεις, μπορεί να αναγκάσει την Τουρκία να υιοθετήσει μια πιο διαλλακτική στάση.

Η Τουρκία δεν έχει μπέσα... 

Διαχρονικά, έχει επιδείξει μια πολιτική συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από απρόβλεπτες και συχνά επιθετικές ενέργειες, υπονομεύοντας έτσι την εμπιστοσύνη και τη σταθερότητα στην περιοχή. Αυτή η ασυνέπεια και επιθετικότητα καθιστούν την τουρκία έναν δύσκολο, μη αξιόπιστο και απρόβλεπτο γείτονα, επιβάλλοντας στην Ελλάδα την ανάγκη για σταθερή και αποφασιστική αμυντική πολιτική.

Συμπερασματικά, ο κατευνασμός ως πολιτική αντιμετώπιση των προκλήσεων και των εδαφικών αξιώσεων της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας δεν φαίνεται να αποτελεί τη βέλτιστη λύση. Η ιστορία και οι σύγχρονες εξελίξεις δείχνουν ότι μια τέτοια στάση μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη επιθετικότητα και αστάθεια. Αντίθετα, μια στρατηγική που συνδυάζει την αποτροπή, τη διπλωματία και τη διεθνή συνεργασία είναι πιο πιθανό να διασφαλίσει την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή, προστατεύοντας ταυτόχρονα τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας.

Υ. Γ

Θέλουμε να πιστεύουμε ότι ο κ. Καιρίδης εννοεί αυτά που λέει ότι δεν υπάρχει κανένας κατευνασμός...