Η υπερβολική χρήση ξένων λέξεων και "greeklish" κακοποιούν την ελληνική μας γλώσσα

 Άρθρο από Γεώργιο Βλάχο (ερευνητής)

     Η γλώσσα είναι το εργαλείο επικοινωνίας ενός λαού, μέσω του οποίου ένας λαός έχει σφυρηλατήσει και αποτυπώσει της ιστορικές του κατακτήσεις, τους αγώνες του, τον πολιτισμό του, τη σκέψη του και τη συνείδησή του (εθνική και κοινωνική). Οφείλουμε να τη διαφυλάξουμε.
 1.  H υπερβολική χρήση ξένων λέξεων (ιδίως αγγλικών)
α)   Όταν μιλάμε μεταξύ μας
      Στη χώρα μας, παρατηρείται μία υπερβολική χρήση ξένων λέξεων, ιδίως αγγλικών. Ενώ υπάρχουν ελληνικές λέξεις, αυτές απαξιώνονται και χρησιμοποιούνται αγγλικές. Είναι καιρός, να καταλάβουμε όλοι μας ότι, αυτό που γίνεται  είναι άσχημο και ανθελληνικό.
      Παραθέτω απόσπασμα από άρθρο του διαδικτύου, το οποίο αφορά την εκτεταμένη χρήση ξένων λέξεων και εκφράσεων.  ‘’….Πολλοί νέοι, αλλά και ενήλικες υιοθετούν λέξεις, όρους και εκφράσεις από άλλες γλώσσες -ιδίως από την αγγλική- σε τομείς που αφορούν κυρίως την τεχνολογία και τη δια-σκέδαση. Συχνά, ακόμη κι αν υπάρχει ή μπορεί να δημιουργηθεί αντίστοιχη ελληνική λέξη, παρατηρείται η άκριτη υιοθέτηση του αγγλικού όρου και η ευρεία χρήση του στην καθημερινή επικοινωνία, με αποτέλεσμα ο λόγος των νέων ανθρώπων να αποτελείται από ένα κράμα ελληνικών και ξένων λέξεων. Η υιοθέτηση αυτή των ξένων λέξεων, δεν υποτιμά μόνο τις γλωσσοπλαστικές δυνατότητες της ελληνικής γλώσσας, αλλά επιφέρει και μία αισθητή υπονόμευση της εκφραστικής ικανότητας των νέων ανθρώπων. ΄Ετσι, δυσκολεύονται πλέον  να  συντάξουν ένα κείμενο με καθαρό και ολοκληρωμένο ελληνικό λόγο, χωρίς να καταφύγουν στη χρήση ξενικών όρων…..’’
     Εκτός της υπερβολικής χρήσης αγγλικών λέξεων, γίνεται και χρήση λατινικών λέξεων, όπως de facto αντί εκ των πραγμάτων, mea culpa αντί λάθος μου, de jure αντί εκ του νόμου, erga omnes  αντί  έναντι όλων, ad hoc  αντί  επί τούτου, και άλλες.
β)   Στα μέσα ενημέρωσης
      Στις εφημερίδες δεν παρατηρούνται υπερβολές σε ξένες λέξεις, αλλά σε κάποια περιοδικά η κατάσταση είναι απαράδεκτη. ΄Οσον αφορά την τηλεόραση, συχνά παρατηρείται υπερβολική χρήση ξένων λέξεων, λες και κάνουν επίδειξη αγγλικών. Μία λύση θα ήταν να δοθούν αυστηρές εντολές από τους ιδιοκτήτες σταθμών, στους δημοσιογράφους, εκφωνητές και παρουσιαστές εκπομπών, να σταματήσουν τη χρήση ξένων λέξεων και στη θέση τους να χρησιμοποιούν αποκλειστικά ελληνικές. Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (Ε.Σ.Ρ.), μπορεί επίσης να πιέσει προς αυτή την κατεύθυνση.
γ)   Στις επιγραφές καταστημάτων
      Στα περισσότερα εμπορικά καταστήματα (περίπου 80%), οι επιγραφές είναι γραμμένες στην αγγλική γλώσσα. Η κατάσταση είναι πλέον απαράδεκτη.
    Οι κυβερνώντες σ΄αυτή τη χώρα, είτε σε επίπεδο δήμου είτε σε επίπεδο υπουργείου αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν το ζήτημα αυτό, το οποίο οι προηγούμενοί τους είχαν αντιμετωπίσει από το 1924. Ειδικός νόμος προέβλεπε την αναγραφή της ξενόγλωσσης επιγραφής, ως δευτερεύουσας, με πιο μικρά γράμματα και με την καταβολή ενός σημαντικού ειδικού τέλους από όσους ήθελαν την ξενόγλωσση επιγραφή.
      Για το θέμα των ξενόγλωσσων επιγραφών, ένας ευαίσθητος γλωσσολόγος απευθύνθηκε σε Δήμο της χώρας και με την υπ’ αριθμόν 1261/19.1.1979 αίτηση-πρόταση, ζητούσε να ληφθούν μέτρα για την κατάργησή τους. ΄Ομως, οι ‘’προοδευτικοί’’ τοπικοί άρχοντες προτίμησαν να σιωπήσουν και να αδρανήσουν, παρά να δυσαρεστήσουν τους καταστηματάρχες. Παρέπεμψαν το θέμα στο τοπικά Επαγγελματικά Επιμελητήρια, όπου δεν δόθηκε η πρέπουσα σημασία. Από τότε, το ζήτημα των ξενό-γλωσσων επιγραφών χειροτέρευσε και το ελληνικό κράτος, σύρθηκε από τα πράγματα στη λήψη κάποιων μέτρων, με το νόμο 1491/1984, κατά το άρθρο 5 του οποίου ορίστηκε ότι, ‘’οι επιγραφές των εμπορικών καταστημάτων γράφονται ελληνικά και επιπροσθέτως επιτρέπεται η αναγραφή της επιγραφής σε ξένη γλώσσα’’.
     Σε εκτέλεση αυτού του νόμου, εκδόθηκε μία σειρά κοινών εγκυκλίων των Υπουργείων Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης, οι οποίες ανέλυαν τις προϋποθέσεις και τους όρους εφαρμογής του νόμου, δια-γράφοντας τα απώτατα χρονικά όρια της προσαρμογής των επιγραφών. Συγκεκριμένα, η υπ’ αριθμόν 95718/1985 εγκύκλιος, όριζε τα εξής ‘’Οι επιγραφές των καταστημάτων και οι γνωστοποιήσεις των προϊόντων που πωλούνται ή των υπηρεσιών που παρέχονται ή των εργασιών που εκτελούνται σ’ αυτά, πρέπει να είναι υποχρεωτικά στην ελληνική γλώσσα. Επιτρέπεται επιπρό-σθετα η αναγραφή, δίπλα ή κάτω από την ελληνική επιγραφή ξενόγλωσσης μετάφρασης, αλλά με εμφανώς μικρότερα στοιχεία. Οι Δήμοι και οι Κοινότητες υποχρεούνται να δώσουν ευρεία δημοσιότητα στην απόφαση αυτή και να επιμεληθούν για την εφαρμογή της’’.
     Επειδή η κατάσταση δεν βελτιωνόταν, τα υπουργεία επανέρχονταν, επαναλάμβαναν τις διατάξεις του σχετικού νόμου, ζητούσαν την εφαρμογή του, παρέτειναν τις προθεσμίες και ξαναϋπενθύμιζαν στους Δήμους και τις Κοινότητες  ‘’να επιμεληθούν την εφαρμογή τους’’, όπως έλεγε η υπ’ αριθμόν 97718/3.1.1986 κοινή εγκύκλιος.
     Δυστυχώς, οι αρμόδιοι των Δήμων και Κοινοτήτων συνέχιζαν να αδρανούν, παρά την έκδοση άλ-λων δύο εγκυκλίων από τα αρμόδια Υπουργεία (την υπ’ αριθμόν 4175/24.2.1986 και την υπ’αριθμόν 1558/3.1.1990).
      Tι παρατηρούμε εδώ, από την έναρξη μιας μαραθώνιας προσπάθειας η οποία ξεκίνησε το 1979  και έληξε το 1990 ; ΄Ότι, με την αδράνεια και αδιαφορία που έδειξαν οι Δήμοι και Κοινότητες της χώ-ρας, οι ξενόγλωσσες επιγραφές δεν περιορίστηκαν και συνεχίζουν να υπάρχουν. Σήμερα, καταλαμ-βάνουν περίπου το 80%.
2.   Χρήση Greeklish
      Τα greeklish είναι ελληνικές λέξεις με λατινικούς χαρακτήρες, τα οποία χρησιμοποιούν στο δια-δίκτυο. Aντί να γράφουν καθαρά ελληνικά, χρησιμοποιούν λατινικά γράμματα στις ελληνικές λέξεις, το οποίο δείχνει άσχημο και πολλές φορές είναι ακατανόητο. Αυτό που κάνουν είναι απαράδεκτο διότι  απαξιώνουν την ελληνική γραφή. Ευτυχώς, υπάρχουν μερικοί ιδιοκτήτες ιστότοπων που δεν δέχονται  greeklish. Eίναι όμως πολλοί λίγοι.
     Οι χρήστες των greeklish προβάλλουν διάφορες δικαιολογίες. Μερικοί ισχυρίζονται ότι έχουν λατινικό πληκτρολόγιο το οποίο τους δυσκολεύει και οι υπόλοιποι ‘’έτσι, έχουν συνηθίσει’’. Για να τονίσω τη μεγάλη αξία της ελληνικής μας γραφής, επικοινώνησα με μερικούς αδιόρθωτους, και τους εξήγησα ‘’Όταν οι αρχαίοι ΄Ελληνες από την περιοχή της Εύβοιας αποίκισαν την Κάτω Ιταλία, αρχές του 8ου αιώνα π.Χ., είχαν μαζί τους το χαλκιδαϊκό αλφάβητο. Το αλφάβητο αυτό (ένα από τα επτά ελ-ληνικά αλφάβητα, τότε), άρεσε στους αρχαίους Ιταλούς, το υιοθέτησαν και το τροποποίησαν, κάνο-ντας το δικό τους λατινικό αλφάβητο. Αυτό σημαίνει ότι, το λατινικό αλφάβητο προέρχεται από το ελ-ληνικό’’. Ακόμη και μ’ αυτή την εξήγηση, κανείς δεν συγκινείται, και συνεχίζουν να γράφουν greeklish.
    Δυστυχώς, τα greeklish επεκτάθηκαν κι άλλο. Στο διαδίκτυο και μάλιστα στο youtube, σ’ ένα ποσοστό περίπου 20%, τα ονόματα τραγουδιστών και οι τίτλοι των τραγουδιών αντί να γράφονται στα ελληνικά, γράφονται στα greeklish.
      Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι δεν σεβόμαστε τη γλώσσα μας και συνεχίζουμε να την κακοποιούμε. Είναι πλέον καιρός, όλοι οι αρμόδιοι : Εκδότες εφημερίδων και περιοδικών, συγγραφείς, δάσκαλοι και καθηγητές, ιδιοκτήτες ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών, δημοσιογράφοι, παρουσιαστές εκπομπών, Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, Υπουργείο Παιδείας, οφείλουμε να φανούμε αντάξιοι, διαφυλάττοντας το μεγαλύτερο θησαυρό μας.