Ποιοι είναι οι δυο Άγιοι Θεόδωροι που γιορτάζουν σήμερα

Τους Αγίους Θεόδωρους, τιμά σήμερα η Ορθόδοξη εκκλησία, όπως κάθε χρόνο το πρώτο Σάββατο της Σαρακοστής.

Στη γιορτή των Αγίων θεοδώρων τιμούνται μαζί, οι μεγαλομάρτυρες Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων του 3ου αιώνα και Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης του 4ου αιώνα, ενώ έχουν και ξεχωριστή γιορτή ο κάθε ένας από τους δύο, στην ημέρα της μνήμης τους.

Η πρώτη εκδοχή για  το θαύμα των κολλύβων

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Θεόδωρος ο Τήρων που ονομάστηκε έτσι επειδή ήταν στρατιώτης επί Διοκλητιανού στο τάγμα των Τηρώνων (νεοσύλλεκτων), κατά τη διάρκεια λιμού στα Ευχάιτα στη Βόρεια Μικρά Ασία, έθρεψε τον πληθυσμό της πόλης με κόλλυβα. Από τότε καθιερώθηκε να προσφέρονται στους ναούς, το Σάββατο της πρώτης εβδομάδας των Νηστειών (και Ψυχοσάββατο), κόλλυβα.

Η δεύτερη εκδοχή του θαύματος των κολλύβων

Σύμφωνα με μία δεύτερη εκδοχή, η καθιέρωση των κόλλυβων συνδέεται με ένα θαύμα που έκανε ο άγιος Θεόδωρος ο Τήρων επί των ημερών του αυτοκράτορα Ιουλιανού του Παραβάτη. Πρόκειται για τον Αυτοκράτορα  που ήταν αντίθετος με τη νηστεία των χριστιανών. Ετσι διέταξε τον έπαρχο της Κωνσταντινούπολης, όταν πλησίαζε η πρώτη εβδομάδα των νηστειών,  να εξαφανίσουν από την αγορά κάθε είδους τρόφιμα και να αφήσουν μόνο τα ειδωλόθυτα.

Με αυτόν τον τρόπο επιδίωξε να αναγκάσει τους  χριστιανούς να σπάσουν τη νηστεία τους και να φάνε από αυτά που προέρχονταν από τις θυσίες.

Τότε ο άγιος Θεόδωρος παρουσιάστηκε ως οπτασία στον πατριάρχη Ευδόξιο και του φανέρωσε το σχέδιο του Ιουλιανού, υποδεικνύοντας του συγχρόνως να χρησιμοποιήσουν οι χριστιανοί, αντί για άλλη τροφή, κόλλυβα.

Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση όταν ο Πατριάρχης τον ρώτησε: «…και τι είναι αυτά τα κόλλυβα, άγιε;» ο Άγιος απάντησε: «Σιτάρι και άλλοι σπόροι. Βρασμένα όλα μαζί καλά. «Κόλλυβα» τα λέμε εμείς στην πατρίδα μου στα Ευχαΐτα»…

Άγιοι Θεόδωροι – Ενας ή δύο Αγιοι

Η μνήμη τους Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος εορτάζεται στις 17 Φεβρουαρίου και του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου στις 8 Φεβρουαρίου. Η Σύνοδος στη Λαοδίκεια, ανάμεσα στους κανόνες που εξέδωσε ήταν και εκείνος που έλεγε ότι δεν πρέπει να εορτάζονται άγιοι κατά τη νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά να μετατίθεται η μνήμη τους στο επόμενο Σάββατο ή Κυριακή.

Έτσι, λόγω του θαύματος του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος με τα κόλλυβα που έγινε την Καθαρά Δευτέρα, μετατέθηκε η μνήμη των αγίων Θεοδώρων στο πρώτο Σάββατο των νηστειών. Για το ίδιο ακριβώς λόγο μετατίθεται και  η γιορτή του Αγίου Γεωργίου (23 Απριλίου) στην περίπτωση που πέφτει εντός της Σαρακοστής,  την Τρίτη της εβδομάδας της Διακαινησίμου, δηλαδή της εβδομάδας που ακολουθεί το Πάσχα.

Ο συνεορτασμός των αγίων οδήγησε ορισμένους νεότερους σχολιαστές να παρουσιάσουν την άποψη ότι δεν υπήρχαν δύο άγιοι Θεόδωροι, αλλά ένας και ότι αυτό οφείλεται σε δύο διαφοροποιημένα Συναξάρια.

Ο Αγιος Θεόδωρος ο στρατηλάτης

Ο Αγιος Θεόδωρος ο στρατηλάτης

Η άποψη αυτή, σύμφωνα με την Εκκλησία δεν ευσταθεί. Τα κείμενα που περιγράφουν τα μαρτύριά τους είναι πολύ αρχαία. Το αρχικό κείμενο για τον Άγιο Θεόδωρο τον Στρατηλάτη συνέγραψε ο γραμματέας του και αυτόπτης μάρτυρας των βασανιστηρίων που υπέστη, Ούαρος ή Αύγαρος. Το κείμενο αυτό έχει εκδοθεί επιστημονικά στο τέλος του 19ου αιώνα. Εξάλλου, υπάρχει πληθώρα κειμένων προς τιμή του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη τα οποία σώζονται μέχρι σήμερα και έχουν γίνει αντικείμενο μελέτης από πολλούς επιστήμονες.

Ο Αγιος Θεόδωρος ο Τήρων

Ο Αγιος Θεόδωρος ο Τήρων

Το αρχικό κείμενο που περιγράφει το μαρτύριο του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος είναι κι αυτό πολύ αρχαίο και έχει εκδοθεί μαζί με το κείμενο του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη τον 19ο αιώνα. Ο συντάκτης του κειμένου είναι άγνωστος, η ύπαρξη όμως του κειμένου μαρτυρείται από τον Άγιο Γρηγόριο επίσκοπο Νύσσης, που έζησε τον Δ΄ αιώνα. Και για τον άγιο Θεόδωρο τον Τήρωνα υπάρχουν και άλλα κείμενα που αναφέρονται σ΄ αυτόν. Όλα τα πιο πάνω συνηγορούν στο ότι οι Άγιοι Θεόδωροι υπήρξαν ως ξεχωριστά πρόσωπα και δεν ευσταθεί η άποψη ότι ήταν ένας Άγιος Θεόδωρος.

Η διαφορετική παράδοση της εκκλησίας της Κύπρου

Στην Ορθόδοξη Ελληνική Εκκλησία οι Άγιοι Θεόδωροι τιμώνται μαζί το πρώτο Σάββατο των Νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και όχι στη μέρα μνήμης τους στις 8 και 17 Φεβρουαρίου. Η Εκκλησία της Κύπρου δεν ακολουθεί αυτή την παράδοση και τιμά τη μνήμη τους ξεχωριστά. Ο κόσμος δεν θεωρεί ότι οι Άγιοι εορτάζονται το πρώτο Σάββατο των Νηστειών, αν και η εντεταγμένη ακολουθία από το Τριώδιο ψάλλεται στους Ναούς κανονικά εκείνο το Σάββατο.

Όπου υπάρχει ναός στην Κύπρο προς τιμή του Αγίου Θεοδώρου, είναι αφιερωμένος στον Στρατηλάτη και όχι τον Τήρωνα, εκτός από δύο περιπτώσεις ( Αγίου Θεοδώρου Λάρνακος και Μοναγρουλίου). Ενώ στον Στρατηλάτη εκτός από τον Άγιο Θεόδωρο Καρπασίας, ναόν ή εξωκκλήσια ή ακόμα και ερείπια είναι τα υπόλοιπα σε όλο το νησί, όπως ο Καθεδρικός Ναός Πάφου, Άγιος Θεόδωρος Σολέας, Άγιος Θεόδωρος Πιτσιλιάς, Άγιος Θεόδωρος Μασούρας, Λετύμπου, Λάπηθος, Άσσιας, Λευκόνοικο, Ακανθού, Λεμύθου, Άγιος Νικόλαος Σολέας, Βαθύλακας, Ξυλοτύμπου, Σωτήρα Αμμοχώστου, Χούλου, Καλέπεια, Δάλι, Τερσεφάνου, Σταυρό της Ψώκας, Νέο Χωριό Κυθραίας, Μακράσυκα, Περιστερώνα Πάφου, Ριζοκάρπασο.

Στην Κύπρο το μοναδικό εκκλησάκι επ ονόματι και των δύο Αγίων Θεοδώρων βρίσκεται στα δυτικά του χωριού Άγιος Θεράπων Λεμεσού και ήταν βασιλικού ρυθμού. Δυστυχώς, όμως, το εκκλησάκι παρασύρθηκε από τα νερά του ποταμού και ξανακτίστηκε.

Ποιοι γιορτάζουν

Σήμερα, 23 Μαρτίου 2024, το εορτολόγιο γιορτάζει τους Αγίους Θεόδωρους και άρα είναι η ημέρα για να πείτε χρόνια πολλά στο  Θεόδωρο και  τη Θεοδώρα και φυσικά σε όσους καλούνται με τα κάθε τύπου υποκοριστικά των δύο αυτών ονομάτων.

tovima.gr