Επιτυχίες και αβεβαιότητες για την ισραηλινή αμυντική βιομηχανία

Με λίγα λόγια 

• Ο αμυντικός τομέας του Ισραήλ έχει αναπτυχθεί χάρη στην καινοτομία και την κρατική υποστήριξη 

• Ο αυξανόμενος πόλεμος με τη Χαμάς θέτει μια νέα σειρά προκλήσεων για τη βιομηχανία 

• Άλλοι μακροπρόθεσμοι παράγοντες όπως οι δημογραφικές αλλαγές μπορεί επίσης να αποδειχθούν προβληματικοί 

Το 2023, μια χρονιά που κυριαρχείται από τον πόλεμο, βρίσκει την ισραηλινή αμυντική βιομηχανία σε άριστη υγεία. Οι εξαγωγές της έφτασαν τα 12,5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, σημειώνοντας αύξηση 20% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Εκτός από τα κύρια χαρακτηριστικά του καταλόγου όπλων του –πύραυλοι, συστήματα αεράμυνας, κυβερνοχώρος– το Ισραήλ επωφελήθηκε από την προσέγγιση με τις αραβικές χώρες που υπέγραψαν τις συμφωνίες "Abraham Accords" , ιδίως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν. 

Ο ολοένα και βαθύτερος πόλεμος με τη Χαμάς, ωστόσο, θα επηρεάσει αυτή τη δυναμική. Το ένα τέταρτο των ισραηλινών εξαγωγών όπλων πηγαίνει σε χώρες που έχουν ομαλοποιήσει τις σχέσεις με το Ισραήλ. Τα μερίσματα είναι και εμπορικά και πολιτικά. Το Ισραήλ προβάλλει μια εικόνα ισχύος επιδεικνύοντας την τεχνολογική του τεχνογνωσία και την ικανότητά του να αναπτύξει μια αποτελεσματική εξαγωγική πολιτική στην εξαιρετικά ευαίσθητη αγορά της Μέσης Ανατολής, παρά το άλυτο παλαιστινιακό ζήτημα. 

Ενώ οι ισραηλινές εταιρείες ευδοκιμούν στην εξαγωγική αγορά, το ισραηλινό κράτος παραμένει ο μεγαλύτερος πελάτης τους, σύμφωνα με την αρχική εντολή του κλάδου να βοηθήσει στην οικοδόμηση και διατήρηση ενόπλων δυνάμεων ικανών να επιχειρούν στην καρδιά μιας ασταθούς Μέσης Ανατολής. 

 Η ισραηλινο-αμερικανική συνεργασία λαμβάνει χώρα σε μεμονωμένα έργα, από τον σχεδιασμό οπλικών συστημάτων μέχρι την εμπορία τους. Η πρόσφατη πώληση 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων του αντιπυραυλικού συστήματος Arrow 3 στη Γερμανία - το μεγαλύτερο αμυντικό συμβόλαιο του Ισραήλ - έγινε με την έγκριση της Ουάσιγκτον. Οι ΗΠΑ έχουν επενδύσει 2 δισεκατομμύρια δολάρια σε αυτή την τεχνολογία. Οι σχέσεις μεταξύ της Ουάσιγκτον και του εβραϊκού κράτους είναι μερικές φορές θυελλώδεις, αλλά όταν πρόκειται για τα βασικά, ειδικά για την άμυνα, υπάρχουν λίγες γκρίζες ζώνες. 

Αμυντικά οικοσυστήματα 

Η δύναμη του Ισραήλ έγκειται στην ευρεία προσέγγισή του στα αμυντικά ζητήματα. Δεν κατασκευάζει απλώς τανκς. Λειτουργεί για την ανάπτυξη οικοσυστημάτων που καλύπτουν πολύπλευρα ζητήματα ασφάλειας. Οι ισραηλινές αμυντικές εταιρείες έχουν επίσης αποδειχθεί ικανές στην άντληση κεφαλαίων. Καθώς οι αμυντικές εταιρείες είναι κυρίως ιδιωτικές, μπορούν να αποκτήσουν νέες τεχνολογίες μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών ακόμη και σε χώρες που μόλις πρόσφατα έχουν δημιουργήσει δεσμούς με το Ισραήλ. 

Η High Lander, μια ισραηλινή start-up που αναπτύσσει ένα σύστημα διαχείρισης στόλου για drones, εξασφάλισε μια επένδυση από την EDGE, έναν όμιλο επενδυτών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων που ειδικεύεται στην ασφάλεια.  

Περισσότερο από το 30% των εργαζομένων σε νεοφυείς ισραηλινές αμυντικές επιχειρήσεις είναι βετεράνοι, των οποίων η εμπειρία στον τομέα συμβάλλει στη συνάφεια των καινοτομιών. Μαζί τους έρχονται έφεδροι και στρατεύσιμοι, οι οποίοι βρίσκονται επίσης σε άμεση επαφή με την πραγματικότητα της στρατιωτικής εμπλοκής. 

Μέχρι το 2019, περίπου 1.000 νεοφυείς επιχειρήσεις είχαν δημιουργηθεί από πρώην μέλη της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών του Ισραήλ, όπως ο στρατηγός Rami Ben Efraim, πρώην διοικητής της αεροπορικής βάσης Ramat David και ο συνταγματάρχης Ron Tira, ο οποίος ίδρυσε την Blue Ocean, μια εταιρεία που αναπτύσσει επιθετικά εργαλεία στον κυβερνοχώρο. 

Οι φορείς της κρατικής και ιδιωτικής αμυντικής βιομηχανίας συναντώνται τακτικά με ερευνητές από κορυφαία πανεπιστήμια για να προωθήσουν την ανταλλαγή εμπειριών και τις μελλοντικές αναλύσεις που μπορούν να διευρύνουν το φάσμα της καινοτομίας. 

Οι όροι «ασφάλεια» και «άμυνα» χρησιμοποιούνται με την ευρεία τους έννοια, συμπεριλαμβανομένων δραστηριοτήτων όπως η υπολογιστική υψηλών επιδόσεων (Mellanox) ή η συλλογή πληροφοριών σχετικά με απειλές στον κυβερνοχώρο στον ναυτιλιακό τομέα για την πρόληψη της θαλάσσιας τρομοκρατίας. 

Η έρευνα και η ανάπτυξη στον αμυντικό τομέα ωφελεί ολόκληρη την ισραηλινή οικονομία. Η τεχνολογία drone χρησιμοποιείται στη γεωργία, τη δημόσια ασφάλεια και τα logistics.

Η εφαρμογή των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας από τον στρατιωτικό στον πολιτικό τομέα οργανώνεται από το Υπουργείο Επιστήμης και Τεχνολογίας στο πλαίσιο του Στρατιωτικού-Πολιτικού Προγράμματος Μεταφοράς Τεχνολογίας, το οποίο ξεκίνησε το 2000. 

Το υπουργείο εντοπίζει τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν από τις ισραηλινές αμυντικές εταιρείες και έχουν ισχυρές δυνατότητες για εφαρμογές στην οικονομία. Προσεγγίζονται εταιρείες, προτείνονται συνεργατικά έργα (με οικονομική υποστήριξη αν χρειαστεί), καθώς και τεχνική βοήθεια για την επίλυση τυχόν προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν κατά τη μεταφορά τεχνογνωσίας. 

Αυτό το πρόγραμμα έχει αποδειχθεί εξαιρετικά επιτυχημένο στον τομέα της αναγνώρισης προσώπου, το οποίο χρησιμοποιείται πλέον σε smartphone και κάμερες ασφαλείας σε μεγάλες πόλεις του Ισραήλ. Σύμφωνα με μια έκθεση του 2020 από το Παγκόσμιο Κέντρο Μεταφοράς Τεχνολογίας, ο οικονομικός όγκος που δημιουργείται από αυτές τις μεταφορές διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 5 και 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. 

 Προκλήσεις 

Παρά το γεγονός ότι διαθέτει μία από τις πιο καινοτόμες αμυντικές βιομηχανίες στον κόσμο –η Israel Aerospace Industries (IAI) από μόνη της διαθέτει χαρτοφυλάκιο με περισσότερες από 1.000 πατέντες– η χώρα αντιμετωπίζει μια απροσδόκητη έλλειψη μετάλλων. Από τότε που η Ρωσία, ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς μετάλλου στον κόσμο, εισέβαλε στην Ουκρανία, οι τιμές έχουν εκτοξευθεί στα ύψη. 

Η τιμή ενός τόνου νικελίου έφτασε το ρεκόρ των 100.000 δολαρίων τον Μάρτιο του 2022, επηρεάζοντας άμεσα τη βιομηχανική βάση του Ισραήλ. Το νικέλιο και το τιτάνιο είναι απαραίτητα για την παραγωγή των μαχητικών αεροσκαφών F-16I Sufa και F-35I Adir και του τανκ Merkava IV. Όχι μόνο ο όγκος της ρωσικής παραγωγής μετάλλων επηρεάστηκε από τις διεθνείς κυρώσεις, αλλά ο ανταγωνισμός μεταξύ των κολοσσών του τομέα (Boeing, Airbus, Rolls Royce) έχει ενταθεί. Βγαίνουν στην επιφάνεια δραστικές πρωτοβουλίες μείωσης του κόστους. 

Η ισραηλινή εταιρεία Elbit Systems αναπτύσσει μια τεχνολογία που ονομάζεται πυρομεταλλουργία για την ανακύκλωση σπάνιων μετάλλων. Αυτό περιλαμβάνει θέρμανση ηλεκτρονικών απορριμμάτων σε υψηλές θερμοκρασίες για την εξαγωγή των σπάνιων μετάλλων, την ανάκτηση και τον καθαρισμό τους, ώστε να μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν. 

Η IAI διερευνά νέες πηγές προμηθειών σε όλο τον κόσμο. Η Rafael Advanced Defense Systems έχει αναπτύξει πυραύλους (Spike NLOS, David's Sling) που χρησιμοποιούν λιγότερα σπάνια μέταλλα. Όμως  θεωρούνται μικρότερης απόδοσης κινητήρες, καθώς χρησιμοποιούνται σύνθετα υλικά.

Οι πύραυλοι Spike, που πωλούνται μεταξύ 100.000 και 1 εκατομμυρίου δολαρίων ο καθένας, μπορεί να είναι ευέλικτοι και ακριβείς, αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία έδειξε ότι ένα απλό drone που μεταφέρει χειροβομβίδες μπορεί να προκαλέσει σημαντική ζημιά στα τεθωρακισμένα του εχθρού. Σε ολικό πόλεμο, χρειάζονται όπλα χαμηλού κόστους για να κορεστούν τα χαρακώματα και να εξαντλήσουν τον εχθρό. 

Αυξανόμενη αβεβαιότητα 

Αυτές οι στρατηγικές εκτιμήσεις θα τροφοδοτήσουν την επαναδιαπραγμάτευση της μελλοντικής αμυντικής συμφωνίας Ισραήλ-ΗΠΑ. Η τρέχουσα συμφωνία προβλέπει 38 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ προς το Ισραήλ για το 2019-2028, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσης αγοράς ενός ελάχιστου αριθμού αμερικανικών όπλων. 

Μια μείωση στα 450 εκατομμύρια δολάρια ετησίως σχεδιάζεται για το 2025. Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, το ισραηλινό κράτος θα βρεθεί σύντομα με λιγότερα χρήματα για να ξοδέψει στις αμυντικές εταιρείες με τις οποίες έχει επιλέξει να συνεργαστεί. Η αμυντική συμφωνία θα ανανεωθεί, αλλά η επαναδιαπραγμάτευση της θα αντανακλά δυνητικά περιορισμούς και ακόμη και διαφωνίες μεταξύ δύο εταίρων που συνηθίζουν να μιλούν ειλικρινά μεταξύ τους. 

Ακόμη και πριν από την επίθεση της Χαμάς, υπήρχαν αβεβαιότητες γύρω από το πολιτικό πλαίσιο του Ισραήλ. Την άνοιξη, η χώρα εισήλθε σε μια περίοδο μεγάλου διχασμού σχετικά με μια προτεινόμενη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος. 

Το χάσμα είναι τόσο μεγάλο που έχει επηρεαστεί η οικονομική "υγεία" του Ισραήλ και η Moody's έχει προειδοποιήσει για «σημαντικό κίνδυνο αρνητικών συνεπειών».

gisreportsonline.com