Οι άνθρωποι πίσω από τα Rafale!

Γράφει ο

Δρ Βασίλης Μηλιώτης*

Είναι λίγο ή πολύ γνωστό ότι η διατήρηση ενός στόλου μαχητικών αεροσκαφών σε επιχειρησιακή κατάσταση αποτελεί μια επένδυση υψηλού κόστους. Μια αναγκαία επένδυση για τα περισσότερα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κοιτώντας κανείς επιφανειακά, οι βασικές (καθημερινές) ανάγκες ενός μαχητικού αεροσκάφους είναι απλές: καύσιμα, αναλώσιμα υλικά και ανταλλακτικά. Στο μίγμα αυτό θα πρέπει να προστεθεί το μισθολογικό κόστος του προσωπικού που εμπλέκεται με την πτητική εκμετάλλευση και την τεχνική υποστήριξη ενός αεροσκάφους.

Γιατί όμως αυτές οι, φαινομενικά, απλές ανάγκες καταλήγουν να είναι τόσο δαπανηρές; Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα πρέπει κανείς να την αναζητήσει εξετάζοντας τη φύση του μαχητικού αεροσκάφους ως οπλικό σύστημα και όχι ως μέσο μεταφοράς επιβατών ή φορτίου, όπως συμβαίνει στην πολιτική αεροπορία. Ένα μαχητικό αεροσκάφος, ως ένα περίπλοκο τεχνολογικό σύστημα, θα πρέπει να είναι κατάλληλο τόσο για ασφαλή χρήση (πτήση), όσο και ικανό να επιτελέσει τον επιχειρησιακό του σκοπό (μάχη) σε συνθήκες υψηλού στρες για τα υλικά του και τα υποσυστήματα που φέρει. Στην αεροπορική γλώσσα το αεροσκάφος αυτό ορίζεται ως αξιόπλοο (airworthy) και η διατήρηση της αξιοπλοϊμότητας (airworthiness) είναι ένας διαρκής αγώνας αντοχής, δύο, τριών ή και τεσσάρων δεκαετιών για τα περισσότερα αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας.

Ποιοί είναι όμως οι άνθρωποι που έχουν τις απαραίτητες γνώσεις, την επιστημονική κατάρτιση και την τεχνική ευθύνη για την αξιοπλοϊμότητα  των Rafale και των υπόλοιπων μαχητικών αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας; Οι Μηχανικοί της Σχολής Ικάρων, ειδικότητας Αεροσκαφών (αεροναυπηγοί μηχανικοί) και Τηλεπικοινωνιών – Ηλεκτρονικών (ηλεκτρολόγοι – ηλεκτρονικοί μηχανικοί), γνωστοί και ως απόφοιτοι της Σχολής Μηχανικών Αεροπορίας (ΣΜΑ), συμπεριλαμβανομένων των Μηχανικών Εγκαταστάσεων (πολιτικοί μηχανικοί) για τις αεροπορικές υποδομές. Διαχρονικά η ΣΜΑ διακρίνεται για τις υψηλές βάσεις εισαγωγής (άνω των 18.000 μορίων), διατηρώντας για πολλά χρόνια πρώτη θέση στην Τεχνολογική Κατεύθυνση, ακόμη και πάνω από την πιο υψηλόβαθμη σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών (Γράφημα 1).

Γράφημα 1: Σύγκριση βάσεων εισαγωγής ΣΜΑ και ΕΜΠ

Το επιστημονικό δυναμικό που αποδίδει η ΣΜΑ, απασχολείται αρχικά στην Πολεμική Αεροπορία και στη συνέχεια καταλαμβάνει θέσεις στην πολιτική αεροπορία, τη βιομηχανία, σε διεθνείς οργανισμούς, σε πανεπιστήμια εντός και εκτός συνόρων και στην επιχειρηματικότητα με καινοτόμες δραστηριότητες (Γραφημα 2).

 

Γράφημα 2: Λογότυπα οργανισμών, εταιρειών και πανεπιστημίων στα οποία εργάζονται απόφοιτοι της ΣΜΑ.

Η συγκεκριμένη κατηγορία μηχανικών τα τελευταία 70 χρόνια έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην εισαγωγή καινοτομιών σε πολλούς τομείς δραστηριότητας της χώρας. Ήταν οι πρώτοι που κλήθηκαν να στελεχώσουν και να οργανώσουν την τεχνική υποστήριξη της Ολυμπιακής Αεροπορίας κατά την ίδρυσή της από τον Αριστοτέλη Ωνάση, μεταφέροντας την τεχνογνωσία τους από την Πολεμική στην Πολιτική Αεροπορία. Ήταν καινοτόμοι στον τομέα της εκπαίδευσης καθώς τέσσερις απόφοιτοι της ΣΜΑ εισήγαγαν την επαγγελματική εκπαίδευση στην Ελλάδα ιδρύοντας τις Σχολές Δέλτα, σήμερα Όμιλος Δελτα 360. Επίσης, ο ιδρυτής του Ελληνοβρετανικού Κολλεγίου, Κωνσταντίνος Καρκανιάς, είναι απόφοιτος Μηχανικός της ΣΜΑ, ο οποίος ως πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Κολλεγίων πρωτοστάτησε και πέτυχε την αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των κολλεγίων με ισοτιμία με τα αντίστοιχα ελληνικά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ).

Το 10% περίπου των αποφοίτων της ΣΜΑ είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος και έχουν έντονη ερευνητική δραστηριότητα από νεαρή ηλικία, ακόμη και παράλληλα με τα καθήκοντά τους στην Πολεμική Αεροπορία. Απόφοιτοι της ΣΜΑ έχουν συγγράψει περί τις 1000 επιστημονικές δημοσιεύσεις υψηλής απήχησης σε διάφορα επιστημονικά πεδία μηχανικών (engineering) και μη (Γράφημα 3), έχοντας συγκεντρώσει μέχρι στιγμής πάνω από 11.000 αναφορές (citations) (Γράφημα 4). Στον ακαδημαϊκό χώρο καταλαμβάνουν θέσεις καθηγητών (μελών Διδακτικού και Εκπαιδευτικού Προσωπικού – ΔΕΠ) σε τμήματα αεροναυπηγών, μηχανολόγων και ηλεκτρολόγων μηχανικών, στο Delft University of Technology και Amsterdam University of Applied Sciences της Ολλανδίας, στο University of Limerick στην Ιρλανδία, στο Cranfield, Edinburgh Napier University και University of South Wales του Ηνωμένου Βασιλείου, το University of Zaragoza – MIT της Ισπανίας, το Queensland University of Technology στην Αυστραλία και στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας στην Ελλάδα.

 Γράφημα 3: Επιστημονικά πεδία δημοσιεύσεων αποφοίτων της ΣΜΑ.

Γράφημα 4: Επιστημονικές δημοσιεύσεις αποφοίτων της ΣΜΑ.

Τεχνολογικά και επιχειρηματικά, η καινοτομία βρίσκεται στο ‘DNA’ των Μηχανικών της ΣΜΑ. Τα πρώτα ελληνικά drones, τα γνωστά Πήγασος Ι και ΙΙ, σχεδιάστηκαν από Μηχανικούς της ΣΜΑ τη δεκαετία του 1980 και τα παρήγαγε η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ), την οποία εδώ και πολλά χρόνια διοικούν απόφοιτοι της ΣΜΑ στις θέσεις του Προέδρου και Αντιπροέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας. Ενδεικτικά, και χωρίς να παραγνωρίζεται η προσφορά και άλλων πολλών αποφοίτων της ΣΜΑ που είναι στα 4 σημεία της γης, τόσο ο τωρινός πρόεδρος της ΕΑΒ, Ιωάννης Κούτρας, όσο και ο προηγούμενος, Ζαχαρίας Γκίκας, είναι απόφοιτοι της ΣΜΑ. Ο Χαράλαμπος Παπασπύρος, πρώην Αντιπρόεδρος της ΕΑΒ, είναι εμπνευστής του καινοτόμου αντι-drone ραντάρ “Τηλέμαχος”, το οποίο σχεδιάστηκε και λειτουργεί σήμερα στους χώρους της ΕΑΒ. Στον ιδιωτικό τομέα της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας, επίσης ξεχωρίζουν απόφοιτοι της ΣΜΑ. Ο Ιωάννης Καλύβας, αντιπρόεδρος της MILTECH Hellas SA, ηγείται στη σχεδίαση και κατασκευή ηλεκτρο-οπτικών αισθητήρων για αμυντικές εφαρμογές με έντονη εξαγωγική δραστηριότητα. Ο Φώτης Καμπιώτης, αντιπρόεδρος και διευθυντής της Spirit Aeronautical Systems (SAS) Technology ηγείται στη σχεδίαση καινοτόμων οπλισμένων με πυραύλους drones που κατασκευάζονται στην Ελλάδα. Πέραν της αμυντικής βιομηχανίας, οι απόφοιτοι της ΣΜΑ αναπτύσσουν δραστηριότητα και σε άλλους τομείς. Πρόσφατα, ο Ηλίας Λάππας έφτασε σε τελική φάση επιλογής αστροναυτών της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA),

Τα Rafale είναι στα καλά χέρια των ικανών μηχανικών της ΣΜΑ και των πιλότων που καλούνται να τα χειριστούν. Και οι δύο, τόσο ως απόφοιτοι της ίδια σχολής (Σχολή Ικάρων), όσο και ως επαγγελματίες του αεροπορικού χώρου με υψηλή τεχνική κατάρτιση, έχουν μάθει να λειτουργούν άριστα στο 100% των δυνατοτήτων τους, ακόμη και κάτω από τις πιο δύσκολες εργασιακές συνθήκες.

* CEO MSB Technologies, Μηχανικός ΣΜΑ (PhD UPC BarcelonaTech, MSc Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, MBA Imperial College London)

 militaire.gr