The Economist : Πως ένα "μπαλόνι" έβαλε φωτιά στις Αμερικανοκινεζικές σχέσεις...

Ο κορυφαίος διπλωμάτης της Αμερικής ακυρώνει το ταξίδι του στο Πεκίνο 

Από όλα τα πράγματα που θα μπορούσαν να ανατρέψουν το πρώτο ταξίδι ενός Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών στην Κίνα από το 2018, λίγοι θα στοιχημάτιζαν σε ένα κινεζικό μπαλόνι πάνω από τη Μοντάνα. Στις 2 Φεβρουαρίου το Πεντάγωνο αποκάλυψε ότι παρακολουθούσε το μπαλόνι σε μεγάλο υψόμετρο, το οποίο είπε ότι ήταν για συλλογή πληροφοριών. Την επόμενη μέρα Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ο Λευκός Οίκος αναβάλλει την επίσκεψη του Άντονι Μπλίνκεν στο Πεκίνο, η οποία επρόκειτο να ξεκινήσει στις 5 Φεβρουαρίου. 

Και οι δύο πλευρές ήλπιζαν ότι η επίσκεψη θα παγιώσει την πρόσφατη ηρεμία των εντάσεων μετά τη συνάντηση μεταξύ των προέδρων Τζο Μπάιντεν και Σι Τζινπίνγκ στο Μπαλί τον Νοέμβριο. Το ταξίδι του Blinken μπορεί ακόμη να επαναπρογραμματιστεί. Προς το παρόν, ωστόσο, η κυρίαρχη ανησυχία στον Λευκό Οίκο ήταν ότι, το έπος με τα αερόστατα θα παρέσυρε συνομιλίες που πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν εξαιρετικά ευαίσθητα ζητήματα όπως η υποστήριξη της Ταϊβάν και της Κίνας στη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία. 

Η απόφαση ανακοινώθηκε μόλις λίγες ώρες πριν ο Μπλίνκεν επρόκειτο να φύγει από την Ουάσιγκτον και λίγο μετά η Κίνα εξέδωσε μια ασυνήθιστα γρήγορη και λυπημένη δήλωση, λέγοντας ότι ένα κινεζικό «πολιτικό αερόπλοιο», που χρησιμοποιείται κυρίως για μετεωρολογική έρευνα, είχε φύγει από την πορεία του. «Η κινεζική πλευρά λυπάται για την ακούσια είσοδο του αερόπλοιου στον εναέριο χώρο των ΗΠΑ λόγω ανωτέρας βίας », ανέφερε, προσθέτοντας ότι η Κίνα θα συνεχίσει να επικοινωνεί με τις αμερικανικές αρχές και «να χειρίζεται σωστά αυτήν την απροσδόκητη κατάσταση».

Ο γραμματέας Τύπου του Πενταγώνου, ταξίαρχος Πάτρικ Ράιντερ, αμφισβήτησε τον ισχυρισμό της Κίνας ότι το μπαλόνι ήταν μετεωρολογική συσκευή. «Το γεγονός είναι ότι ξέρουμε ότι είναι ένα μπαλόνι επιτήρησης», είπε. «Δεν είμαι σε θέση να είμαι πιο συγκεκριμένος από αυτό». Πρόσθεσε ότι το αερόστατο είχε παραβιάσει τον αμερικανικό εναέριο χώρο και το διεθνές δίκαιο και ότι οι αμερικανικές αρχές το είχαν διαβιβάσει στην κινεζική κυβέρνηση σε πολλαπλά επίπεδα. 

Η εξήγηση της Κίνας δεν κατάφερε επίσης να πείσει τους επικριτές της στο Κογκρέσο. Ο Τομ Κότον, ένας Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής από το Αρκάνσας, ζήτησε ρητά να ακυρωθεί η επίσκεψη. Ο νέος Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Κέβιν ΜακΚάρθι, ζήτησε ενημέρωση πληροφοριών για την ομάδα νομοθετών «Συμμορία των Οκτώ» που περιλαμβάνει την κορυφαία ηγεσία των Ρεπουμπλικάνων και των Δημοκρατικών στη Βουλή και τη Γερουσία, καθώς και τους επικεφαλής της επιτροπής πληροφοριών κάθε Βουλής. 

Ούτε η οργή περιορίστηκε στους Ρεπουμπλικάνους. Οι ηγέτες της νέας δικομματικής επιτροπής της Βουλής, για τις σχέσεις με την Κίνα εξέδωσαν δήλωση χαρακτηρίζοντας την εισβολή του μπαλονιού παραβίαση της αμερικανικής κυριαρχίας και αναφέροντάς την ως απόδειξη ότι οι πρόσφατες διπλωματικές πρωτοβουλίες της Κίνας δεν αντιπροσώπευαν ουσιαστική αλλαγή στην πολιτική. «Το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα δεν θα πρέπει να έχει κατ' απαίτηση πρόσβαση στον αμερικανικό εναέριο χώρο», ανέφερε η δήλωση του Ρεπουμπλικανού προέδρου της επιτροπής, Μάικ Γκάλαχερ, και του Δημοκρατικού του, Ράτζα Κρισναμούρθι.

Ο πρώην Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, εν τω μεταξύ, ανάρτησε «Κατεβάστε το μπαλόνι!» στην πλατφόρμα του Truth Social Media. Το Πεντάγωνο είπε στις 2 Φεβρουαρίου ότι παρακολουθούσε το αερόστατο, αλλά οι στρατιωτικοί διοικητές είχαν συμβουλεύσει τον κ. Μπάιντεν να μην το καταρρίψει φοβούμενοι ότι η πτώση συντριμμιών θα μπορούσε να βλάψει τους αμάχους στο έδαφος. Οι αμερικανικές αρχές ανέλαβαν την «επιμέλεια» του μπαλονιού όταν εισήλθε στον αμερικανικό εναέριο χώρο λίγες μέρες νωρίτερα και το είχαν παρατηρήσει από στρατιωτικό αεροσκάφος, είπε ένας Αμερικανός αξιωματούχος στους δημοσιογράφους. 

Ένα πράγμα που καθιστά απολύτως σαφές το περιστατικό είναι ότι, η πολιτική ατμόσφαιρα στην Ουάσιγκτον έχει γίνει τόσο εχθρική προς την Κίνα που θα είναι δύσκολο για τον Μπάιντεν και τον Σι, να ακολουθήσουν τη δέσμευσή τους να βρουν ζητήματα παγκόσμιου ενδιαφέροντος όπου μπορούν να συνεργαστούν. όπως η κλιματική αλλαγή. Ο Σι αντιμετωπίζει επίσης μια δύσκολη μάχη στην προσπάθεια να καθησυχάσει τις δυτικές επιχειρήσεις, που ανησυχούν από τις πρόσφατες πολιτικές του -και τις εντάσεις σχετικά με την Ταϊβάν- και να τις πείσει να συνεχίσουν να συνεργάζονται με την Κίνα. 

Πολύ λιγότερο σαφές είναι για ποιο σκοπό έχει σχεδιαστεί το κινεζικό αερόστατο (ή αερόπλοιο) και πώς κατέληξε να πετάει στον αμερικανικό εναέριο χώρο. Φάνηκε αυτή την εβδομάδα ψηλά στον ουρανό πάνω από τη Μοντάνα, να χαιρετίζεται με έκπληξη μεταξύ των παρατηρητών στο έδαφος. Μερικοί παρατηρητές στην αρχή το πήραν για αστέρι. Οι αναλυτές προσπάθησαν να καταλάβουν τι έκανε εκεί. Σε μια εποχή που ο ουρανός είναι γεμάτος δορυφόρους που παρέχουν πολύ λεπτομερείς εικόνες της επιφάνειας της Γης, η Κίνα φαινόταν να έχει επιστρέψει σε μια κατώτερη τεχνολογία συλλογής πληροφοριών που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τους Γάλλους τον 18ο αιώνα και από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, αντικαθίσταται σε μεγάλο βαθμό από νεότερες τεχνικές.

Κάποιοι επεσήμαναν ότι τα μπαλόνια προσφέρουν νοημοσύνη υψηλότερης ποιότητας από ό,τι μπορούν να προσφέρουν οι δορυφόροι και το κάνουν με πολύ χαμηλότερο κόστος, καθώς είναι πολύ φθηνότερα στην εκτόξευση και πολύ πιο εύκολο να ανακτηθούν. Λειτουργούν σε ύψος 24.000-37.000 μέτρων, πολύ πάνω από εμπορικά αεροσκάφη, αλλά πολύ πιο κοντά στο έδαφος από τους δορυφόρους σε χαμηλή τροχιά στη Γη, που βρίσκονται 160-2.000 χιλιόμετρα ψηλά. 

Σύμφωνα με το Πεντάγωνο, αυτό χρειάστηκε αρκετές ημέρες για να ταξιδέψει από την Κίνα, αφού διέσχισε τα νησιά των Αλεούτιων ανοικτά της Αλάσκας και στη συνέχεια τον βορειοδυτικό Καναδά. Η Μοντάνα, επισημάνθηκε, μπορεί να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Κίνα. Διαθέτει, κοντά στην πόλη Great Falls, μία από τις τρεις βάσεις της αεροπορίας που εκμεταλλεύονται και συντηρούν διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους Minuteman III. Ή ίσως, αναρωτήθηκαν κάποιοι, ο κύριος σκοπός του μπαλονιού δεν ήταν να κατασκοπεύει με κάμερες, αλλά να απορροφά ψηφιακά δεδομένα. Ορισμένα συστήματα επικοινωνίας χρησιμοποιούν υψηλές συχνότητες μικρής εμβέλειας που μπορούν να απορροφηθούν από την ατμόσφαιρα, οι οποίες μπορεί να παρακολουθούνται ευκολότερα από ένα μπαλόνι. 

Η εκτίμηση των Αμερικανών αξιωματούχων άμυνας, την οποία συμμερίζονται οι περισσότεροι ειδικοί, είναι ότι τα οφέλη συλλογής πληροφοριών από τη χρήση μπαλονιού είναι πολύ περιορισμένα. Ούτε είναι πολύ πιθανό η Κίνα να φαντάζεται ότι μπορεί να μείνει απαρατήρητη. Αυτό ήταν, άλλωστε, ορατό με γυμνό μάτι. Και η ίδια η Κίνα τείνει να αντιδρά σθεναρά όταν η Αμερική διεξάγει εναέρια επιτήρηση κοντά στην επικράτειά της, επομένως δύσκολα θα μπορούσε να προσποιηθεί την έκπληξη για την αμερικανική οργή για το μπαλόνι που καταπατούσε. Κάποιοι πίστευαν ότι η Κίνα ήθελε να επιδείξει μια νέα ικανότητα συλλογής πληροφοριών και να φέρει σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση της Αμερικής, η οποία απάντησε δημόσια μόνο αφού το μπαλόνι είχε φτάσει στη Μοντάνα. Εάν το μπαλόνι πήρε κάποια χρήσιμη πληροφορία, θα ήταν ένα πρόσθετο ζήτημα. Οι μετεωρολογικές συσκευές μπορούν να συλλέξουν δεδομένα που είναι χρήσιμα για στρατιωτικούς σκοπούς, συμπεριλαμβανομένης της καθοδήγησης βαλλιστικών πυραύλων. Άλλοι θεώρησαν ότι ο χρόνος για μια τέτοια σκόπιμη πρόκληση θα ήταν περίεργος, δεδομένης της προφανούς επιθυμίας του κ. Σι να σταθεροποιήσει τις σχέσεις με την Αμερική και να επικεντρωθεί στην αντιμετώπιση του Covid-19 και μιας οικονομικής επιβράδυνσης στο εσωτερικό. 

Ανέφεραν την αχαρακτήριστη ταχύτητα και τη θλίψη της δήλωσης της Κίνας ως ενδείξεις ότι ήταν πιθανώς ένα πραγματικό λάθος. Είτε έτσι είτε αλλιώς, το μπαλόνι έχει προσθέσει ένα απροσδόκητο νέο ερεθιστικό σε μια ήδη βαθιά γεμάτη σχέση.

economist.com