Η δυσκολία της διακοπής του προγράμματος των ιρανικών drones

Λαμβάνοντας υπόψη τη δυσκολία διακοπής του προγράμματος μη επανδρωμένων αεροσκαφών του Ιράν μέσω οικονομικών κυρώσεων και ελέγχων στις εξαγωγές, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έκαναν καλά να υιοθετήσουν μια νέα στρατηγική.

Στις 6 Ιανουαρίου, το Αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών επέβαλε κυρώσεις στα μέλη του εκτελεστικού συμβουλίου της Qods Aviation and Aerospace Industries Organization (IAIO), μια ιρανική αμυντική εταιρεία που ιδρύθηκε από το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) το 1985. Η IAIO σχεδιάζει και κατασκευάζει τα Mohajer-6 μεσαίας εμβέλειας αναγνωριστικά και μαχητικά drones, τα οποία υποτίθεται ότι μεταφέρθηκαν στη Ρωσία το καλοκαίρι. Τον Σεπτέμβριο, η Ρωσία φέρεται να χρησιμοποίησε το Mohajer-6 για να συντονίσει μια επίθεση στο ουκρανικό λιμάνι της Οδησσού, σε αντίθεση με τις αρνήσεις της Τεχεράνης ότι προμήθευε drones στη Μόσχα μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί επίσης να αυξήσει τις κυρώσεις κατά των αξιωματούχων της Iran Aircraft Manufacturing Industries Corporation (HESA), η οποία παράγει το drone αυτοκτονίας Shahed-136 που η Ρωσία έχει μετονομάσει σε Geran-2 και το οποίο έχει εμφανιστεί στον πόλεμο στην Ουκρανία. Από τον Σεπτέμβριο, η Ρωσία έχει αναπτύξει το Shahed-136/Geran-2 σε κύματα επιθέσεων με drone και πυραύλους, ακρωτηριάζοντας την κρίσιμη υποδομή της Ουκρανίας και τρομοκρατώντας τον άμαχο πληθυσμό της. Όπως η IAIO, έτσι και η HESA υφίσταται κυρώσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο για πάνω από μια δεκαετία.   

Για χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιβάλει κυρώσεις κατά του στρατιωτικού-βιομηχανικού συγκροτήματος και της κατασκευαστικής βάσης του Ιράν, συμπεριλαμβανομένων οντοτήτων όπως η IAIO, η HESA, η Fajr Aviation Composite Industries (FACI) , η Iran Helicopter Support and Renewal Industries (PAHNA) και η Iran Aircraft Industries (IACI ), για να αναφέρουμε μερικά. Ωστόσο, ο τομέας της αεροδιαστημικής και η βιομηχανία drones του Ιράν συνέχισαν να επεκτείνονται και να ευδοκιμούν. Οι δυτικές κυρώσεις δεν μπόρεσαν να εμποδίσουν το Ιράν να γίνει εξέχων παίκτης στην αγορά των στρατιωτικών drone και να μοιράζεται την τεχνολογία των drone με εταίρους και πληρεξούσιους εντός και εκτός της Μέσης Ανατολής.  

 Το Ιράν κατασκευάζει και χειρίζεται στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη από τον πόλεμο Ιράν-Ιράκ στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Με περισσότερα από τριάντα τρία μοντέλα, το εξαιρετικά ανεπτυγμένο, εξελιγμένο στρατιωτικό συγκρότημα drone του Ιράν αποτελεί έναν από τους τέσσερις πυλώνες της στρατηγικής ασφαλείας και της δομής της δύναμης του, συμπληρώνοντας την πυραυλική τεχνολογία, τις δυνάμεις πληρεξουσίου και τον κυβερνοπόλεμο. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη προσφέρουν ολοένα και περισσότερο ένα ασύμμετρο πλεονέκτημα στο Ιράν, με την κατανόηση ότι δεν μπορεί να ανταγωνιστεί πιο σύγχρονες αεροπορικές δυνάμεις στην περιοχή—ακόμη κι αν επιχειρείνα αποκτήσει μαχητικά αεροσκάφη Su-35 από τη Ρωσία με αντάλλαγμα drones, πυραύλους και άλλη στρατιωτική βοήθεια. Τα ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη είναι φθηνότερα από τα δυτικά αντίστοιχά τους και έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στο πεδίο της μάχης, είτε ενάντια σε εγχώριους και περιφερειακούς αντάρτες είτε εναντίον αμερικανικών και συμμαχικών πόρων μέσα και γύρω από τον Περσικό Κόλπο.

Τα drones επέτρεψαν επίσης στο Ιράν να προβάλει ισχύ και να αποκομίσει κέρδη, να παρουσιάσει τεχνολογία και να ενισχύσει το κύρος, να ενισχύσει τις συμμαχίες και να επηρεάσει τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και πέρα ​​από αυτήν. Για το σκοπό αυτό, το Ιράν έχει παραδώσει drones και τα σχέδια, τα εξαρτήματά τους και την εκπαίδευσή τους στους εταίρους και πληρεξούσιους του στο Ιράκ, τον Λίβανο και την Υεμένη, καθώς και σε ξένες κυβερνήσεις όπως η Αιθιοπία, η Ρωσία, το Σουδάν, η Συρία και η Βενεζουέλα—διευκολύνθηκαν οι συναλλαγές μέχρι τη λήξη του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ κατά του Ιράν τον Οκτώβριο του 2020. Τον Μάιο του 2022, ο Ιρανός Υποστράτηγος Μοχάμαντ Μπαγκερί πραγματοποίησε τελετή εγκαινίων για ένα νέο ιρανικό εργοστάσιο μη επανδρωμένων αεροσκαφώνστο Τατζικιστάν, την πρώτη υπεράκτια μονάδα παραγωγής drone. Στις 18 Οκτωβρίου, καθώς η Ρωσία συνέχιζε να αναπτύσσει το Shahed-136/Geran-2 κατά των ουκρανικών υποδομών και αμάχων, ο υποστράτηγος Yahya Safava, κορυφαίος στρατιωτικός βοηθός του ανώτατου ηγέτη του Ιράν Αλί Χαμενεΐ, ισχυρίστηκε ότι είκοσι δύο χώρες ήθελαν να αγοράσουν drones από  το Ιράν.

Μέχρι στιγμής, το Ιράν έχει αποφύγει να παραδώσει στη Ρωσία μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους μεγαλύτερου βεληνεκούς, όπως το drone αυτοκτονίας Arash-2 και τον βαλλιστικό πύραυλο μικρού βεληνεκούς Fateh-110 και Zolfaghar (SRBM). Με αυτόν τον τρόπο, η Τεχεράνη επιδιώκει να αποφύγει την επιβολή κυρώσεων αιφνιδιασμού βάσει της απόφασης 2231 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, μέχρι να λήξει μια βασική διάταξη τον Οκτώβριο του 2023. Εν τω μεταξύ, στο λιμάνι της πόλης Μπαντάρ Αμπάς, το Πολεμικό Ναυτικό του IRGC έχει συνάψει σύμβαση για τη ναυπηγική εταιρεία του Ιράν και Offshore Industries Complex για τη μετατροπή του πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων Shahid Mahdavi σε αεροπλανοφόρο drone . 

Εκτός από την αύξηση των κυρώσεων κατά του Ιράν, η Ουάσιγκτον σκοπεύει να επιβάλει ελέγχους στις εξαγωγές και να πιέσει τις ιδιωτικές εταιρείες να διακόψουν την τεχνολογική αλυσίδα εφοδιασμού που συνδέεται με τη βιομηχανία drone της Τεχεράνης. Αυτά τα σχέδια δημοσιοποιήθηκαν μετά από αναφορές ότι το Shahed-136 κατασκευάζεται με αμερικανικά και βρετανικά εξαρτήματα. Αυτά τα στοιχεία όχι μόνο περιπλέκουν την επαναστατική αφήγηση του Ιράν περί ανεξαρτησίας και αυτάρκειας, αλλά καταδεικνύουν επίσης την απίστευτη ικανότητά του να παρακάμπτει τις κυρώσεις.

Λαμβάνοντας υπόψη τη δυσκολία, αν όχι την αδυναμία, να διαταραχθεί το πρόγραμμα μη επανδρωμένων αεροσκαφών του Ιράν μέσω οικονομικών κυρώσεων και ελέγχων στις εξαγωγές, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έκαναν καλά να υιοθετήσουν μια νέα στρατηγική. Μια τέτοια στρατηγική θα προσπαθούσε να χρησιμοποιήσει μια καινοτόμο, ολιστική προσέγγιση για να σπάσει τον ατελείωτο κύκλο της επιβολής των αμερικανικών κυρώσεων και της αποφυγής των ιρανικών κυρώσεων. Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, τα τιμωρητικά οικονομικά και χρηματοοικονομικά μέτρα θα αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης εργαλειοθήκης πολιτικής για την επίτευξη ενός αποτελέσματος στήριξης από το σύνολο της κυβέρνησης. 

Αντίθετα, κανείς δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί εάν η ιρανορωσική στρατιωτική συνεργασία θα ήταν τόσο ισχυρή, εάν η Ουάσιγκτον παρέμενε στο Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης ή είχε επανενταχθεί σε αυτό και είχε απορρίψει την οδό της μέγιστης πίεσης. Κάπου ανάμεσα στον ακραίο καταναγκασμό (στρατιωτική δράση και οικονομικές κυρώσεις) και τη συνεργασία (διπλωματική δέσμευση και ελάφρυνση των κυρώσεων) μπορεί να υπάρχει ο σωστός συνδυασμός μαστίγιου και καρότου για να αλλάξει η συμπεριφορά του Ιράν. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτρέψει την Ουάσιγκτον, την Τεχεράνη και τους αντίστοιχους συμμάχους τους από το να συνεχίσουν τον καταστροφικό, μη αναστρέψιμο δρόμο της εντεινόμενης σύγκρουσης και της αστάθειας.

nationalinterest.org