ΕΕ : Πλαφόν στο ρωσικό αέριο, αναδιανομή υπερκερδών

Με την αναδιανομή κερδών από παραγωγούς ενέργειας, η ΕΕ θέλει να στηρίξει τους καταναλωτές. Υποχρεωτικός στόχος η μείωση της κατανάλωσης σε ώρες αιχμής. Πλαφόν και στο ρωσικό φυσικό αέριο; 

H αυριανή έκτακτη συνάντηση των υπουργών Ενέργειας των 27 στις Βρυξέλλες δεν έχει ως στόχο τη λήψη αποφάσεων για το πώς θα αντιμετωπιστούν οι δραματικές εξελίξεις γύρω από τις τιμές ενέργειας και τις συνέπεις από τη διακοπή ροής ρωσικού φυσικού αερίου που απειλεί σοβαρά την ασφάλεια εφοδιασμού. Στην πρόσκληση γίνεται λόγος για «ανταλλαγή απόψεων», αλλά η κατάσταση δεν επιτρέπει εφησυχασμούς. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να λάβει εντολή για να προετοιμάσει παρεμβάσεις στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και αερίου. Ήδη, την ερχόμενη Τρίτη, η πρόεδρος της Κομισιόν σκοπεύει να παρουσιάσει ένα πρώτο σχέδιο με δραστικά μέτρα. Ορισμένα, τα πιο δραστικά, διέρρευσαν από εμπιστευτικό έγγραφο συζήτησης που είχε χθες με τους πρέσβεις των 27. Ένα άκρως ασυνήθιστο βήμα που δείχνει όμως τη σοβαρότητα της κατάστασης.

Οι προτάσεις φον ντερ Λάϊεν στο τραπέζι των υπουργών Ενέργειας ΕΕ

Αλλά ποιες είναι οι πιο σημαντικές προτάσεις της Κομισιόν; Καταρχάς - το αυτονόητο - οικονομία στην ενέργεια. Είναι ένα μέτρο που ακούγεται μεν απλό, αλλά δεν είναι.Τις ώρες αιχμής κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος, το πρωί και νωρίς το βράδυ, τα κράτη της ΕΕ θα πρέπει να δεσμευτούν ότι θα μειώσουν την κατανάλωση γιατί σε αυτές τις περιόδους, οι ηλεκτροπαραγωγοί σταθμοί που λειτουργούν με βάση το φυσικό αέριο, αυξάνουν τους ρυθμούς για να καλύψουν τη ζήτηση. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν ανέφερε συγκεκριμένο ποσοστό, αλλά από κύκλους της Κομισιόν γίνεται λόγος για εξοικονόμηση τουλάχιστον κατά 10%. Τα κράτη-μέλη δεσμεύτηκαν για μείωση του 15%, αλλά σε εθελοντική βάση. Η Ουγγαρία έχει απορρίψει εντελώς αυτήν την ιδέα και είναι αμφίβολο εάν όλες οι χώρες θα συμπορευτούν στο δρόμο της υποχρεωτικής εξοικονόμησής ενέργειας.

 «Φόρος υπερκερδών» και φόρος αληλεγγύης

Για να συγκρατήσει τις τιμές, η Κομισιόν προτείνει οι εταιρείες που παράγουν φθηνή ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ, να πληρώσουν μια εισφορά ώστε να καλυφθεί έτσι η φθηνά παραγόμενη πράσινη ενέργεια. Μέχρι τώρα η πιο ακριβά παραγόμενη ενέργεια με βάση το φυσικό αέριο καθορίζει και την τιμή για όλους τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας. Με την εισφορά θα αντληθούν τα υψηλά κέρδη από ορισμένους τύπους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που προκύπτουν μόνο από την εκτίναξη της τιμής του φυσικού αερίου για να δοθούν στους καταναλωτές και σε εταιρείες ενέργειας για να "ελαφρύνουν" τους ακριβούς λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας. Η πρόεδρος της Κομισιόν είπε ότι θα πρέπει να αφαιρεθούν κέρδη που οι παραγωγοί "ούτε στον ύπνο τους δεν είχαν ονειρευτεί". Τα κράτη - μέλη της ΕΕ θα πρέπει στη συνέχεια να μεταφέρουν τα έσοδα από την εισφορά σε φτωχότερους καταναλωτές και προβληματικές εταιρείες, προκειμένου να επιδοτηθούν οι λογαριασμοί ηλεκτρικής ενέργειας. Με το σύστημα του merrit order (χονδρεμπορική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας), δηλαδή καθορισμού της τιμής με βάση την πιο ακριβή κιλοβατώρα, δεν θα άλλαζε μεν η τιμή, αλλά θα αφαιρούνταν τα κέρδη. Η τιμή ηλεκτρικής ενέργειας θα συνέχιζε να καθορίζεται καθημερινά στο ευρωπαϊκό χρηματιστήριο ηλεκτρικής ενέργειας

Θα δεχθούν τα κράτη-μέλη πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο;

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ότι οι εταιρείες που σημείωσαν εξαιρετικά υψηλά κέρδη τους τελευταίους μήνες λόγω εκτίναξης των τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου θα πρέπει να πληρώσουν «φόρο αλληλεγγύης». Απέφυγε τη λέξη «φόρος υπερκερδών» που είναι αμφιλεγόμενη, για παράδειγμα, στον γερμανικό κυβερνητικό συνασπισμό. Πόσο υψηλός πρέπει να είναι αυτός ο φόρος και τι πρέπει να γίνει με τα έσοδα από αυτόν είναι ακόμα ανοιχτό. Είναι σαφές, ωστόσο, ότι όχι μόνο η πράσινη ηλεκτρική ενέργεια μπορεί να υπόκειται σε εισφορά, αλλά «όλα» τα είδη ενέργειας πρέπει να συμβάλλουν στην επίλυση της κρίσης», όπως τόνισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Χρειάζεται σταθερότητα στην αγορά ηλιακής ενέργειας. Θα πρέπει να δοθεί περισσότερη ρευστότητα στην αγορά ώστε να συνεχίσει να λειτουργεί το περίπλοκο δίκτυο βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων συμβάσεων προμήθειας, δικαιωμάτων προαίρεσης και παραγώγων.

Πλαφόν στην τιμή ρωσικού φυσικού αερίου;

Η Κομισιόν προτείνει να μπει όριο τιμής στο λίγο φυσικό αέριο που εξακολουθεί να προμηθεύεται από τη Ρωσία. Με αυτόν το τρόπο ο Πούτιν δεν θα μπορεί να έχει συνεχώς μεγαλύτερα κέρδη. Η ΕΕ παίρνει μόνο το 9% των αναγκών της από τη Ρωσία, όταν πριν από ένα χρόνο ήταν 40%. Η φον ντερ Λάιεν αγνοεί τις απειλές του Ρώσου προέδρου ότι θα σταματήσει κάθε εφοδιασμό εάν γίνει αυτό. «Δεν πρέπει να μας προκαλεί εντύπωση» είπε η πρόεδρος της Κομισιόν. Δεκατρία κράτη-μέλη έχουν σταματήσει εντελώς τον εφοδιασμό με ρωσικό φυσικό αέριο. Η κυρία φον ντερ Λάιεν δεν απέκλεισε επίσης τον περιορισμό της τιμής του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) που παραδίδεται από τις ΗΠΑ ή τη Μέση Ανατολή. «Ωστόσο, πρέπει να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί με άλλες περιοχές του κόσμου που αγοράζουν επίσης LNG», πρόσθεσε. Αλλά το ερώτημα παραμένει:θα συμμορφωθούν τα κράτη-μέλη με όλα αυτά; Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι πεπεισμένη ότι αυτό το πλέγμα μέτρων θα μπορούσε να εφαρμοστεί γρήγορα χωρίς μεγάλες αντιστάσεις. Πριν λίγες ημέρες διαβεβαίωσε ότι υπάρχει νομική βάση σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την αφαίρεση υπερκερδών, βραχυπρόθεσμα σε περίοδο κρίσης, ως μέσο έκτακτης ανάγκης. Ειδάλλως χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία θα πρέπει να αλλάξουν και πάλι τα συστήματά τους. Και οι τρεις αυτές χώρες είχαν ήδη εισαγάγει έναν επιπλέον φόρο κερδών για ενεργειακές εταιρείες και ανώτατα όρια τιμών, που θα έπρεπε να εγκαταλειφθεί, επειδή ο φόρος σε επίπεδο ΕΕ που θα εισαχθεί για παραγωγή φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας θα είχε το ίδιο αποτέλεσμα

Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς άφησε να εννοηθεί ότι είναι σύμφωνος με όλα αυτά. Στη βαρυσήμαντη ομιλία του στην Πράγα στις 29 Αυγούστου είπε ότι οι υψηλές τιμές ηλεκτρικού ρεύματος δεν μπορούν να δικαιολογηθούν. Λίγες μέρες αργότερα, ο Γερμανός καγκελάριος τόνισε ότι ήταν υπέρ μιας γρήγορης ρύθμισης σε όλη την ΕΕ, αλλά η "Γερμανία είναι επίσης έτοιμη να το κάνει μόνη της, εάν χρειαστεί". Ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν θα πρέπει να εγκρίνει καταρχήν τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γράφει η εφημερίδα Le Monde.

Μπερντ Ρίγκερτ

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

dw.com