Η στρατιωτική στρατηγική και το δόγμα της Ελλάδας και Τουρκίας κατά τον πόλεμο στην Ιωνία (Μικρά Ασία) 1919-1922

του Δρ. Πολυχρόνη Ναλμπάντη, Υπτγου ε.α. Αντιπροέδρου του Ινστιτούτου Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (Ι.Α.Α.Α – I.S.D.A.) 

Η στρατιωτική στρατηγική του κράτους, η οποία είναι μια από τις διαστάσεις της συνολικής υψηλής (εθνικής) στρατηγικής, υποστηρίζει την εθνική στρατηγική και συμμορφώνεται με την εθνική πολιτική, που υιοθετεί η κυβέρνηση για την επιδίωξη εθνικών στόχων, και αναφέρεται στη χρήση ένοπλης βίας σε ξηρά, θάλασσα, και αέρα μεταξύ των εμπολέμων. 

Αποτελεί τέχνη και επιστήμη για τη χρησιμοποίηση των ενόπλων δυνάμεων ενός κράτους στην επίτευξη των στόχων της εθνικής πολιτικής με την επιβολή βίας ή την απειλή χρήσης βίας, καθορίζει την αποστολή και τα κύρια επιχειρησιακά έργα των ενόπλων δυνάμεων, την παροχή στρατηγικών κατευθύνσεων για τον τακτικό τρόπο ανάπτυξης αλλά και γενικότερα τη χρησιμοποίηση της στρατιωτικής ισχύος. 

Η γενική έννοια της στρατηγικής περιγράφεται με τη σχέση: Στρατηγική = Στόχοι + Τρόποι + Μέσα, που μπορούμε να αναπτύξουμε ως μια προσέγγιση στη στρατιωτική στρατηγική. Οι «Στόχοι» εκφράζουν τους στρατιωτικούς αντικειμενικούς σκοπούς, οι δε «Τρόποι» προσδιορίζουν τις διάφορες μεθόδους εφαρμογής της στρατιωτικής ισχύος. 

Στην ουσία, αυτό γίνεται με εξέταση των τρόπων δράσης (που ονομάζονται στρατιωτικές στρατηγικές έννοιες/δόγματα) και αποσκοπούν στην επίτευξη του στρατιωτικού στόχου. Τα «Μέσα» αναφέρονται στους στρατιωτικούς πόρους (στρατιωτικό δυναμικό, υλικά και πλατφόρμες οπλικών συστημάτων, οικονομικοί πόροι, δυνάμεις, υλικοτεχνική υποστήριξη κλπ.), που απαιτούνται για την εκπλήρωση της αποστολής. Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η εξίσωση της στρατιωτικής στρατηγικής είναι: 

Στρατιωτική Στρατηγική = Στρατιωτικοί Στόχοι + Στρατιωτικές Στρατηγικές Έννοιες + Στρατιωτικοί Πόροι. 

Η εννοιολογική αυτή προσέγγιση ισχύει και για τα τρία επίπεδα πολέμου: στρατηγικό, επιχειρησιακό και τακτικό. Αποκαλύπτει τις θεμελιώδεις ομοιότητες μεταξύ της εθνικής στρατιωτικής στρατηγικής, της επιχειρησιακής τέχνης και της τακτικής. Υπάρχουν δύο επίπεδα στρατιωτικής στρατηγικής: η επιχειρησιακή και η ανάπτυξη της δύναμης. 

Οι στρατηγικές που βασίζονται στις υπάρχουσες στρατιωτικές δυνατότητες είναι επιχειρησιακές στρατηγικές και χρησιμεύουν ως βάση για τη διαμόρφωση συγκεκριμένων σχεδίων δράσης για χρονικό διάστημα μικρής περιόδου. Οι στρατηγικές μεγαλύτερης εμβέλειας μπορούν να βασίζονται σε εκτιμήσεις μελλοντικών απειλών, στόχων και απαιτήσεων και, συνεπώς, δεν περιορίζονται από την τρέχουσα κατάσταση της δύναμης. Οι στρατιωτικές στρατηγικές μπορούν να είναι τόσο περιφερειακές όσο και παγκόσμιες και με συγκεκριμένα σενάρια απειλών. 

Ο Liddell Hart τονίζει ότι προκειμένου να συζητήσουμε το θέμα του «στόχου/αντικειμενικού σκοπού» στον πόλεμο, είναι σημαντικό αφενός μεν αυτός να είναι σαφής, αφετέρου δε εμείς να έχουμε εμπεδώσει τη διάκριση μεταξύ πολιτικού και στρατιωτικού στόχου. Τα δύο αυτά είναι διαφορετικά, αλλά όχι ξεχωριστά. Για τα έθνη δεν διεξάγεται ο πόλεμος για χάρη του πολέμου, αλλά ως άσκηση πολιτικής. Ο στρατιωτικός στόχος είναι μόνο το μέσο για έναν πολιτικό στόχο/σκοπό. Ως εκ τούτου, ο στρατιωτικός στόχος θα πρέπει να διέπεται από τον πολιτικό αντικειμενικό σκοπό, με την προϋπόθεση ότι η πολιτική δεν απαιτεί αυτό που είναι στρατιωτικό, πράγμα πρακτικά αδύνατο. 

Η στρατιωτική στρατηγική διακρίνεται σε επιθετική και αμυντική, ενώ συνίσταται στην καθιέρωση στρατιωτικών στόχων, στη διαμόρφωση στρατιωτικών στρατηγικών εννοιών για την επίτευξη των στόχων και τη χρήση στρατιωτικών πόρων για την εφαρμογή των εννοιών. Όταν κάποιο από αυτά τα βασικά στοιχεία είναι ασυμβίβαστο με τα άλλα, η εθνική ασφάλεια του κράτους μπορεί να κινδυνεύσει. 

Η εκστρατεία του Ελληνικού Στρατού στη Μικρά Ασία υπήρξε η μεγαλύτερη πολεμική προσπάθεια, που εκτέλεσε η Ελλάδα από την έναρξη του αγώνα της ανεξαρτησίας του 1821 μέχρι σήμερα. Το εύρος του θεάτρου πολέμου και αντίστοιχα των αξόνων εφοδιασμού, το εφαρμοσμένο στρατιωτικό δόγμα, τα είδη των επιχειρήσεων, οι τακτικές και οι στρατιωτικές στρατηγικές, που εφαρμόστηκαν για τα δεδομένα της εποχής, καταδεικνύουν ανάγλυφα το μέγεθος της εκστρατείας.

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο εργασίας εδώ.

i-sda.eu