The NY Times: Ο Ερντογάν παραμένει πονοκέφαλος για τον Μπάιντεν παρά τη βοήθεια στη συμφωνία για τα σιτηρά...

Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν της Τουρκίας βοήθησε στη διαμεσολάβηση μιας συμφωνίας για την απεμπλοκή των ουκρανικών σιτηρών, αλλά έχει ανησυχήσει τους Αμερικανούς αξιωματούχους σε άλλα μέτωπα.

Όταν η Ρωσία και η Ουκρανία κατέληξαν σε συμφωνία την Παρασκευή για να ξεμπλοκάρουν τις εξαγωγές ουκρανικών σιτηρών, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ερντογάν, έπαιξε το ρόλο του "καλοπροαίρετου" πολιτικού.

Καθισμένος δίπλα στον γενικό γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών σε ένα οθωμανικό παλάτι στην Κωνσταντινούπολη, ο Ερντογάν είπε ότι η συμφωνία, την οποία η Τουρκία βοήθησε να μεσολαβήσει, θα ωφελήσει «όλη την ανθρωπότητα».

Η κυβέρνηση του Προέδρου Μπάιντεν χαιρέτισε τη συμφωνία, η οποία θα μπορούσε να ανακουφίσει την παγκόσμια επισιτιστική κρίση που εντάθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τον αποκλεισμό των λιμανιών της. Οι αξιωματούχοι εξέφρασαν σκεπτικισμό σχετικά με το εάν η Ρωσία ενεργούσε με καλή πίστη και οι ρωσικοί πύραυλοι έπληξαν το ουκρανικό λιμάνι της Οδησσού σε λιγότερο από μία ημέρα μετά την υπογραφή της συμφωνίας. Ωστόσο, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου είχε επαινέσει τον κ. Ερντογάν για τις προσπάθειές του.

Ωστόσο, ιδιωτικά, ο Ερντογάν παρέμεινε πηγή ουσιαστικού εκνευρισμού για τους αξιωματούχους της κυβέρνησης Μπάιντεν.

Μέρες πριν από τη συμφωνία για τα σιτηρά, ο Τούρκος απολυτάρχης ανανέωσε μια προειδοποίηση ότι ενδέχεται να ασκήσει βέτο στα σχέδια του ΝΑΤΟ, να δεχτεί τη Σουηδία και τη Φινλανδία ως μέλη τους επόμενους μήνες, μια πράξη που θα έφερνε βαθιά αμηχανία στη συμμαχία και την κυβέρνηση Μπάιντεν καθώς εργάζονται για να αντιμετωπίσουν τη Ρωσία.  Και το Κογκρέσο αυτό το μήνα εξέφρασε επιφυλάξεις για τη δέσμευση του κ. Μπάιντεν στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ισπανία τον περασμένο μήνα, να πουλήσει δεκάδες μαχητικά αεροσκάφη F-16 στην Τουρκία.

Την Τρίτη, ο Ερντογάν ταξίδεψε στην Τεχεράνη για συναντήσεις με τον πρόεδρο του Ιράν, Ebrahim Raisi, και τον πρόεδρο της Ρωσίας, Vladimir V. Putin. Οι εικόνες δύο πρωταρχικών Αμερικανών αντιπάλων με τον Ερντογάν, ηγέτη μιας χώρας του ΝΑΤΟ, συγκρούονται με τη δυτική αφήγηση ενός βαθιά απομονωμένου Ιράν και Ρωσίας, ανέφεραν αναλυτές.

Στη συνέχεια, την Παρασκευή, ένας εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου επανέλαβε τις ανησυχίες των ΗΠΑ σχετικά με τις απειλές του Ερντογάν να πραγματοποιήσει νέα εισβολή στη βόρεια Συρία με στόχο Κούρδους μαχητές που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, τους οποίους θεωρεί τρομοκράτες.

Συνολικά, οι ενέργειες του Ερντογάν - και η περιορισμένη ικανότητα του Μπάιντεν να τις περιορίσει - υπογραμμίζουν τη μοναδική θέση του Τούρκου ηγέτη ως στρατιωτικού συμμάχου συχνά σε αντίθεση με την ατζέντα των δυτικών συμμάχων του. Για τους Αμερικανούς αξιωματούχους, είναι ένας συχνά τρελός ρόλος.

«Ο Ερντογάν είναι βασικά ο Τζο Μάντσιν του ΝΑΤΟ», είπε η Ελίζαμπεθ Σάκελφορντ, πρώην αξιωματούχος της Υπηρεσίας Εξωτερικών, αναφερόμενη στον συντηρητικό Δημοκρατικό γερουσιαστή από τη Δυτική Βιρτζίνια που έχει εμποδίσει την εγχώρια ατζέντα του κ. Μπάιντεν. «Είναι στην ομάδα μας, αλλά μετά κάνει πράγματα που σαφώς δεν είναι καλά για την ομάδα μας. Και απλά δεν βλέπω αυτό να αλλάζει».

Ωστόσο, αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν λένε ότι η εξ ολοκλήρου διαγραφή του Ερντογάν θα ήταν αυτοκαταστροφική. Η θέση του έθνους του στο σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης είναι στρατηγικής σημασίας και του επιτρέπει να είναι συνομιλητής με ακόμη πιο ενοχλητικούς γείτονες — όπως αποδεικνύεται από τη συμφωνία σιτηρών, η οποία δημιούργησε έναν αποστρατιωτικοποιημένο διάδρομο μέσω της Μαύρης Θάλασσας για τις αγροτικές εξαγωγές της Ουκρανίας.

Ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος είπε ότι μεγάλο μέρος της προβληματικής συμπεριφοράς του Ερντογάν ήταν συνάρτηση της πολιτικής του αδυναμίας στην Τουρκία, όπου ο πληθωρισμός ανέβηκε σχεδόν στο 80% τον περασμένο μήνα. Ελπίζοντας να στρέψει την προσοχή από την κακοδιαχειριζόμενη οικονομία του, ο κ. Ερντογάν έχει στραφεί σε εντυπωσιακές επιδείξεις εθνικισμού και δημαγωγίας σχετικά με την απειλή από το PKK, ένα κουρδικό αυτονομιστικό κίνημα στην Τουρκία και κουρδικές ομάδες στη Συρία.

Οι μεγάλες πρωτοβουλίες του ΝΑΤΟ, όπως η προτεινόμενη επέκταση της συμμαχίας των 30 μελών για να συμπεριλάβει τη Σουηδία και τη Φινλανδία, απαιτούν ομόφωνη συναίνεση. Ο Μπάιντεν είπε τον Μάιο ότι ελπίζει ότι οι δύο χώρες θα μπορούσαν «γρήγορα» να ενταχθούν σε αυτό που θα ήταν ένα σημαντικό στρατηγικό πλήγμα για τον κ. Πούτιν.

Όμως ο κ. Ερντογάν διατύπωσε αντιρρήσεις, παραπονούμενος ότι και τα δύο πιθανά νέα μέλη έχουν προσφέρει πολιτική και οικονομική υποστήριξη στο PKK, το οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν χαρακτηρίσει τρομοκρατική οργάνωση λόγω της ιστορίας βίαιων επιθέσεων. Αξιωματούχοι των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ ανησυχούσαν ότι η σχεδιαζόμενη επέκταση θα μπορούσε να καταρρεύσει σε μια σημαντική προπαγανδιστική νίκη για τον κ. Πούτιν, ο οποίος έχει εργαστεί εδώ και καιρό για να διχάσει τη συμμαχία.

Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ έβγαλαν στεναγμούς ανακούφισης στη σύνοδό τους τον περασμένο μήνα, όταν ο Ερντογάν κατέληξε σε συμφωνία με τους ηγέτες της Σουηδίας και της Φινλανδίας, οι οποίοι δεσμεύτηκαν να δράσουν κατά των τρομοκρατικών οργανώσεων και να συμμετάσχουν σε συμφωνίες έκδοσης με την Τουρκία, η οποία θέλει να διώξει μέλη του PKK που ζουν σε αυτές τις χώρες .

Ο Μπάιντεν φάνηκε ιδιαίτερα ευγνώμων για την εξέλιξη. «Θέλω να σας ευχαριστήσω ιδιαιτέρως για αυτό που κάνατε συνθέτοντας την κατάσταση σε σχέση με τη Φινλανδία και τη Σουηδία», είπε στον Ερντογάν παρουσία δημοσιογράφων.

Η συμφωνία δύο σελίδων ανέφερε σε γενικευμένη γλώσσα ότι η Σουηδία και η Φινλανδία θα αντιμετωπίσουν τα "εκκρεμή αιτήματα απέλασης ή έκδοσης υπόπτων για τρομοκρατία από την Τουρκία γρήγορα και διεξοδικά". Ωστόσο, Τούρκοι αξιωματούχοι είπαν ότι αναμένουν την έκδοση περισσότερων από 70 ατόμων. Δεν ήταν σαφές εάν η Σουηδία και η Φινλανδία θα συμφωνούσαν ή πώς θα αντιδρούσε ο κ. Ερντογάν εάν δεν το έκαναν.

Τη Δευτέρα, ο Ερντογάν προειδοποίησε ότι θα μπορούσε να «παγώσει» την επέκταση του ΝΑΤΟ εάν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματά του.

Ο Μπάιντεν είπε επίσης στον κ. Ερντογάν στην Ισπανία ότι υποστήριξε την πώληση 40 αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών F-16 που ζήτησε η Τουρκία το περασμένο φθινόπωρο, μαζί με αναβαθμίσεις για δεκάδες μαχητικά που ήδη κατέχει. Η Τουρκία θέλει αυτά τα αεροπλάνα εν μέρει επειδή η κυβέρνηση Τραμπ ακύρωσε τα σχέδια να πουλήσει στη χώρα προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη F-35 το 2019, αφού ο Ερντογάν, σε μια από τις πιο συγκεχυμένες πρόσφατες κινήσεις του, αγόρασε το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400 σε πείσμα των ΗΠΑ.

Ο Μπάιντεν αρνήθηκε ότι προσέφερε τα αεροπλάνα για να αγοράσει την υποστήριξη του κ. Ερντογάν για την επέκταση του ΝΑΤΟ και δήλωσε. «Αλλά χρειάζομαι την έγκριση του Κογκρέσου για να μπορέσω να το κάνω και νομίζω ότι μπορούμε να το πετύχουμε».

Η έγκριση του Κογκρέσου μπορεί να μην είναι δεδομένη. Και δεν ήταν σαφές εάν ο Ερντογάν θα μπορούσε να εμποδίσει την προτεινόμενη επέκταση του ΝΑΤΟ μέχρι να καταλήξει σε συμφωνία για τα αεροσκάφη F-16.

Αυτόν τον μήνα, η Βουλή ενέκρινε μια τροποποίηση, σε νομοσχέδιο αμυντικών θεμάτων, που απαιτεί από τον Μπάιντεν να πιστοποιεί ότι οποιαδήποτε πώληση των μαχητικών αεροσκαφών είναι προς τα ζωτικά εθνικά συμφέροντα της Αμερικής και ότι η Τουρκία δεν θα χρησιμοποιήσει τα αεροσκάφη για να παραβιάσει τον εναέριο χώρο της Ελλάδας, που είναι Θαλάσσιος γείτονας και σύμμαχος του ΝΑΤΟ, με τον οποίο η Άγκυρα έχει εμπλακεί σε μια εδαφική διαμάχη.

Ο εκπρόσωπος Κρις Παππάς, Δημοκρατικός του Νιού Χάμσαϊρ και χορηγός της τροπολογίας, ανέφερε επίσης την αγορά του ρωσικού πυραυλικού συστήματος από τον Ερντογάν και τη διφορούμενη θέση έναντι της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ο κ. Ερντογάν χαρακτήρισε την εισβολή «απαράδεκτη», αλλά δεν έχει προσχωρήσει στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους στη Ρωσία.

«Φτάνει πια», είπε ο κ. Παππάς. «Η Τουρκία έπαιξε και στις δύο πλευρές του φράχτη στην Ουκρανία. Δεν ήταν ο αξιόπιστος σύμμαχος στον οποίο θα μπορούσαμε να βασιστούμε».

«Νομίζω ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν πρέπει να κρατήσει μια πιο ισχυρή στάση», πρόσθεσε.

Μόλις ο Λευκός Οίκος ζητήσει επίσημα από το Κογκρέσο να εγκρίνει την πώληση των αεροπλάνων, ο Μπάιντεν θα χρειαστεί την υποστήριξη άλλων μελών με επιρροή που έχουν ασκήσει έντονη κριτική στον Ερντογάν, συμπεριλαμβανομένου του Δημοκρατικού προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, Μπομπ Μενέντεζ

Ο Μενέντεζ έχει αμφισβητήσει στο παρελθόν εάν η Τουρκία ανήκει τελικά στο ΝΑΤΟ. Και σε μια ακρόαση τον περασμένο μήνα σχετικά με την προτεινόμενη επέκταση του ΝΑΤΟ, είπε ότι «στην ουσία, οι ανησυχίες από την Τουρκία που στέκονται εμπόδιο σε αυτή τη διαδικασία εξυπηρετούν μόνο τα συμφέροντα του Πούτιν».

Ο Μενέντεζ εξέδωσε επίσης δήλωση τον περασμένο μήνα με τον Ρεπουμπλικανό ομόλογό του στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων, γερουσιαστή Τζιμ Ρις από το Αϊντάχο, προειδοποιώντας αυστηρά τον Ερντογάν για την απειλούμενη εισβολή του στη βόρεια Συρία. Συμμετείχαν ο Δημοκρατικός πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων, ο εκπρόσωπος Gregory W. Meeks της Νέας Υόρκης, και ο Ρεπουμπλικανός ομόλογός του, ο εκπρόσωπος Michael McCaul από το Τέξας.

Στη δήλωση, οι νομοθέτες ανέφεραν ότι η πιθανή εισβολή θα είχε «καταστροφικά αποτελέσματα», απειλώντας τις τοπικές επιχειρήσεις κατά των υπολειμμάτων του Ισλαμικού Κράτους και επιδεινώνοντας την ανθρωπιστική κρίση στη Συρία.

Ένας αξιωματούχος του Πενταγώνου προστέθηκε πρόσφατα στις αμερικανικές προειδοποιήσεις.

«Είμαστε σθεναρά αντίθετοι σε οποιαδήποτε τουρκική επιχείρηση στη βόρεια Συρία και έχουμε καταστήσει σαφείς τις αντιρρήσεις μας για την Τουρκία», δήλωσε η Dana Stroul, αναπληρώτρια βοηθός υπουργός Άμυνας, αυτό το μήνα στο Ινστιτούτο της Ουάσιγκτον για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής. «Το ISIS πρόκειται να εκμεταλλευτεί αυτή την εκστρατεία».

Μερικοί από τους πιο σκληρούς επικριτές του  Ερντογάν προειδοποιούν για έναν ατελείωτο κύκλο, στον οποίο ο Τούρκος ηγέτης κερδίζει παραχωρήσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλους συμμάχους του ΝΑΤΟ, όπως νέα μαχητικά αεροσκάφη και μια σκληρότερη γραμμή κατά των μαχητών της κουρδικής πολιτοφυλακής, μόνο για να κλιμακώσει τις μελλοντικές απαιτήσεις του.

«Αυτός ο χορός γύρω από τα F-16, είναι διπλωματία  μαχητικών αεροσκαφών, και αυτό είναι μια μάσκα του τι πραγματικά παίζει εδώ», δήλωσε ο Mark Wallace, ιδρυτής του Turkish Democracy Project, μιας ομάδας που επικρίνει έντονα τον Ερντογάν και την στροφή του στον απολυταρχισμό. «Ένας καλός σύμμαχος — πολύ λιγότερο ένας καλός σύμμαχος του ΝΑΤΟ — δεν χρησιμοποιεί εκβιασμό για να πάρει αυτό που θέλει σε καίριες στιγμές της ιστορίας της συμμαχίας».

nytimes.com