The Economist:Γιατί η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ;

Ευθύνεται η έλλειψη φυσικού αερίου και η αιολική ενέργεια...

Στην Ευρώπη το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας είναι στα ύψη. Οι τιμές αυξάνονται σταθερά φέτος, καθώς οι οικονομικές ανακάμψεις ξεκινούσαν. Αλλά οι τιμές έχουν εκτοξευθεί τις τελευταίες εβδομάδες. Από τις αρχές Σεπτεμβρίου, οι τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία και τη Γαλλία έχουν αυξηθεί κατά 36% και 48%, αντίστοιχα. Τώρα κυμαίνονται γύρω στα 160 ευρώ (189 $) ανά μεγαβατώρα, επίπεδο ρεκόρ. Στη Βρετανία οι τιμές είναι στις 385 £ (532 $), από 147 £ πριν από μερικές εβδομάδες.  

Πως εξηγείται αυτό το κύμα;

Ένα πρόβλημα είναι η παροχή φυσικού αερίου, που χρησιμοποιείται για την παραγωγή περίπου του 1/5 της ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης. Οι ελλείψεις έχουν ωθήσει την τιμή του —και επομένως την τιμή του ηλεκτρισμού— υψηλότερα. Περίπου το ένα τρίτο των ευρωπαϊκών αναγκών προέρχεται από τη Ρωσία. Άλλο ένα πέμπτο προέρχεται από τη Νορβηγία. Και οι δύο χώρες έχουν πληγεί από σοβαρά προβλήματα, όπως πυρκαγιά σε εργοστάσιο επεξεργασίας στη Σιβηρία, προκαλώντας χαμηλότερη από την αναμενόμενη προσφορά. Οι ευρωπαίοι αγοραστές, όπως οι εθνικές εταιρείες φυσικού αερίου, έχουν στραφεί στην αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) για να καλύψουν το έλλειμμα. Αλλά χρειάστηκε να ανταγωνιστούν τους αγοραστές στην Κίνα και την Ιαπωνία, όπου η ζήτηση για LNG αυξάνεται. Μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουλίου οι εισαγωγές LNG στην Ευρώπη ήταν 15% χαμηλότερες από τον όγκο του περασμένου έτους, σημειώνει ο Graham Freedman, αναλυτής της Wood Mackenzie, μιας εταιρείας ερευνών. Επιπλέον, η Ευρώπη αντιμετώπισε έναν κρύο και παρατεταμένο χειμώνα που εξάντλησε τα αποθέματα. Είναι περίπου 25% κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο τους.

Συνήθως οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας ηλετρικού ρεύματος, ανταποκρίνονται στις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου χρησιμοποιώντας περισσότερο άνθρακα. Αλλά η τιμή του άνθρακα βρίσκεται επίσης σε υψηλά ρεκόρ λόγω της κινεζικής ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια και της συμφόρησης στην παραγωγή. Το κόστος των ευρωπαϊκών αδειών άνθρακα είναι επίσης σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ. Αυτά δίνουν στον κάτοχο το δικαίωμα να εκπέμπει μια ποσότητα αερίων θερμοκηπίου. Επειδή η καύση άνθρακα εκπέμπει περισσότερα από την καύση φυσικού αερίου, οι ακριβές άδειες άνθρακα αυξάνουν ακόμη περισσότερο την τιμή.

Ένας άλλος παράγοντας είναι ο άνεμος — ή η έλλειψή του. Περίπου το ένα δέκατο της ενέργειας της Ευρώπης παράγεται από αιολική ενέργεια. Σε ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Βρετανίας, το μερίδιο είναι διπλάσιο. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, κατά τις δύο πρώτες εβδομάδες του Σεπτεμβρίου η παραγωγή αιολικής ενέργειας ήταν 50% κάτω από τον μέσο όρο της πενταετίας, λέει ο Roy Manuell της ICIS, μιας εταιρείας ερευνών.

Οι υψηλές τιμές ενέργειας είναι πιο έντονες στη Βρετανία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι εξαρτάται ιδιαίτερα από το αέριο και τον άνεμο. Οι δύο πηγές παράγουν περίπου το 60% της βρετανικής ηλεκτρικής ενέργειας, σχεδόν διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ένας άλλος παράγοντας είναι ότι η Βρετανία είναι λιγότερο συνδεδεμένη από τους γείτονές της με το ευρωπαϊκό δίκτυο, γεγονός που βοηθά στην εξάπλωση της προσφοράς και της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την ήπειρο και έτσι κάνει τις τιμές λιγότερο ασταθείς. Αυτό το πρόβλημα επιδεινώθηκε αυτή την εβδομάδα όταν έκλεισε μια γραμμή ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Βρετανίας και Γαλλίας λόγω πυρκαγιάς.

Οι αναλυτές αναμένουν ότι, οι τιμές θα παραμείνουν υψηλές καθ' όλη τη διάρκεια του χειμώνα, όταν η ζήτηση για θέρμανση και ηλεκτρική ενέργεια κορυφώνεται. Αυτά είναι κακά νέα για τους ευρωπαίους καταναλωτές, οι οποίοι θα επωμιστούν μεγάλο μέρος του κόστους. 

Ορισμένες χώρες προσπαθούν ήδη να τους προστατεύσουν. Στην Ισπανία, το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε έκτακτα μέτρα για να θέσει όριο στην τιμή του φυσικού αερίου και στα κέρδη των εταιρειών κοινής ωφέλειας. Η κυβέρνηση της Ιταλίας επανεξετάζει τον τρόπο υπολογισμού των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας. Αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν θα είναι σε θέση να προστατεύσουν τους καταναλωτές από τις πιο ακραίες επιπτώσεις μιας έλλειψης φυσικού αερίου. Ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι ένας ιδιαίτερα κρύος χειμώνας θα μπορούσε να προκαλέσει διακοπές ρεύματος. Οι εντυπωσιακά υψηλοί λογαριασμοί ρεύματος μπορεί να είναι η μικρότερη ανησυχία της Ευρώπης.

economist.com