National Geographic : Γιατί δεν πρέπει να πανικοβληθούμε με την μετάλλαξη Όμικρον

Η νέα μετάλλαξη Όμικρον έχει μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων και εξαπλώνεται γρήγορα. Αλλά οι ειδικοί λένε ότι υπάρχουν πολλά άγνωστα ζητήματα και ότι τα εμβόλια και οι μάσκες εξακολουθούν να είναι οι καλύτερες διαθέσιμες προστασίες.

Οι ειδικοί προειδοποίησαν ότι περιοχές με χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού, θα μπορούσαν να επιτρέψουν στον ιό που προκαλεί το COVID-19, να εξελιχθεί πιο γρήγορα, πιθανώς δημιουργώντας μια πιο μεταδοτική ή ανθεκτική στα αντισώματα παραλλαγή που θα κλιμακώσει την πανδημία. Τώρα αυτή η πρόβλεψη μπορεί να έγινε πραγματικότητα.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ονόμασε μια νέα παραλλαγή SARS-CoV-2  Όμικρον και την κατέταξε ως παραλλαγή που προκαλεί ανησυχία , μαζί με τα Άλφα, Βήτα, Γάμμα και Δέλτα. Η παραλλαγή ανακαλύφθηκε στη Νότια Αφρική, όπου μόλις το 23 % του πληθυσμού είναι εμβολιασμένο, εν μέρει λόγω του ότι οι περισσότερες προμήθειες πηγαίνουν στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη. Ωστόσο, σε αυτό το πρώιμο στάδιο υπάρχουν ακόμη πολλά που οι επιστήμονες δεν μπορούν να πουν με βεβαιότητα για την  Όμικρον και τις δυνατότητές της να επιδεινώσει την πανδημία COVID-19. Μέχρι στιγμής, οι περισσότερες περιπτώσεις που αφορούν αυτήν την παραλλαγή, φαίνεται να είναι ήπιες και δεν είναι σαφές πόσο οι μεταλλάξεις θα διαβρώσουν την αποτελεσματικότητα του εμβολίου. Είναι επίσης άγνωστο εάν η  Όμικρον θα προκαλέσει πιο σοβαρή ασθένεια από τη Δέλτα.

Προκαταρκτικά στοιχεία από τη Νότια Αφρική υποδηλώνουν ότι η  Όμικρον μπορεί να είναι πιο μεταδοτική από προηγούμενες παραλλαγές: Τα θετικά κρούσματα στην περιοχή Tshwane της επαρχίας Gauteng -όπου το Omicron εντοπίστηκε για πρώτη φορά στις 9 Νοεμβρίου- αυξήθηκαν από λιγότερο από 1% σε περισσότερο από 30 % των δειγμάτων που συλλέχθηκαν στο τις τελευταίες τρεις εβδομάδες. Η  Όμικρον αποτελεί πλέον το 76 % του συνόλου της αλληλουχίας του SARS-CoV-2 στη Νότια Αφρική , καθιστώντας την ως πιο διαδεδομένη παραλλαγή στη χώρα. Αντικαθιστά άλλες παραλλαγές γρηγορότερα από ότι η Δέλτα αντικατέστησε την Βήτα.

«Είναι μια υπενθύμιση ότι έχουμε αυτή τη νέα παραλλαγή ως αποτέλεσμα της αποτυχίας ελέγχου των λοιμώξεων», λέει ο Ravi Gupta, κλινικός μικροβιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, ένας από τους κορυφαίους ερευνητές στον κόσμο για τον COVID-19 .

Η Όμικρον μοιράζεται πολλές βασικές μεταλλάξεις με προηγούμενες παραλλαγές ανησυχίας, αλλά έχει επίσης συσσωρεύσει δώδεκα νέες μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδας του, το τμήμα του ιού που είναι απαραίτητο για τη μόλυνση των ανθρώπινων κυττάρων. Η νέα παραλλαγή έχει συνολικά 32 μεταλλάξεις σε αυτήν την περιοχή και οι επιστήμονες φοβούνται ότι ο μεγάλος αριθμός μπορεί να μειώσει την ικανότητα των υπαρχόντων αντισωμάτων να εξουδετερώνουν την παραλλαγή, καθιστώντας τα τρέχοντα εμβόλια λιγότερο αποτελεσματικά.

«Έχει μεταλλάξεις σχεδόν σε κάθε θέση στην οποία θα δεσμεύονταν τα τρέχοντα αντισώματα», λέει ο Michael Worobey, ο οποίος μελετά την εξέλιξη των ιών στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Υπάρχουν επίσης μεταλλάξεις που θα μπορούσαν να κάνουν την   Όμικρον να μολύνει τα κύτταρα πιο γρήγορα και να μεταδίδεται από άτομο σε άτομο πιο εύκολα. 

«Αν και γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πολλές μεταλλάξεις, στην περίπτωση αυτής της παραλλαγής [ Όμικρον], δεν γνωρίζουμε ακόμη ποια είναι η συνολική τους επίδραση», προειδοποιεί ο Kei Sato, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο. Μόνο περίπου 1.000 άτομα έχουν διαγνωστεί με  Όμικρον και οι επιστήμονες έχουν επί του παρόντος πολύ λίγα δείγματα και γενετικές αλληλουχίες από τη Νότια Αφρική, γεγονός που καθιστά δύσκολο για τους ειδικούς να βγάλουν ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με τη μεταδοτικότητα της και εάν προκαλεί πιο σοβαρή ασθένεια.

Από τη θετική πλευρά, τα αντισώματα που ελήφθησαν από άτομα που αρχικά είχαν μολυνθεί φυσικά και στη συνέχεια εμβολιάστηκαν ήταν ακόμη σε θέση να εξουδετερώσουν έναν συνθετικό ιό τύπου  Όμικρον στο εργαστήριο. Αυτό υποδηλώνει ότι μια αναμνηστική δόση ενός εμβολίου mRNA μπορεί να εξακολουθεί να παρέχει ισχυρή προστασία έναντι της Όμικρον.

Η Όμικρον «είναι λόγος ανησυχίας, όχι αιτία πανικού», δήλωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν σε συνέντευξη Τύπου το πρωί της Δευτέρας. «Η καλύτερη προστασία έναντι αυτής της νέας παραλλαγής ή οποιασδήποτε από τις διάφορες εκεί έξω, αυτές με τις οποίες έχουμε ήδη αντιμετωπίσει, είναι να εμβολιαστείτε πλήρως και να κάνετε το αναμνηστικό εμβόλιο».

Προς το παρόν, «έχουμε κάθε ένδειξη ότι τα εμβόλια εξακολουθούν να είναι αποτελεσματικά στην πρόληψη σοβαρών ασθενειών ή/και επιπλοκών», λέει ο Ian Sanne, ειδικός μολυσματικών ασθενειών στο Πανεπιστήμιο του Witwatersrand στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής. «Τα δεδομένα, ωστόσο, είναι μικρά και πρώιμα».

Οι ανησυχητικές μεταλλάξεις Όμικρον

Όταν ένα άτομο αντιμετωπίζει τον ιό SARS-CoV-2, τα ανοσοκύτταρα του σώματος παράγουν αντισώματα που στοχεύουν την πρωτεΐνη ακίδας, το τμήμα που χρησιμοποιεί ο ιός για να προσκολληθεί στην πρωτεΐνη του υποδοχέα ACE2 στα ανθρώπινα κύτταρα και να τα μολύνει. Όταν τα αντισώματα συνδέονται με την ακίδα, ο ιός εμποδίζεται να εισέλθει στο κύτταρο. Επειδή η ακίδα είναι απαραίτητη για τη μόλυνση, όλα τα επί του παρόντος εγκεκριμένα εμβόλια τη χρησιμοποιούν για να εκπαιδεύσουν την ανοσολογική απόκριση του οργανισμού.

Οι 32 μεταλλάξεις που συμβαίνουν στο γονίδιο ακίδας της Όμικρον μπορούν να οργανωθούν σε τρεις ομάδες, ανάλογα με το πώς αλλάζουν τη λειτουργία της πρωτεΐνης ακίδας, λέει ο Olivier Schwartz, ιολόγος και ανοσολόγος στο Ινστιτούτο Παστέρ στη Γαλλία.

Ορισμένες μεταλλάξεις ενισχύουν την ικανότητα της πρωτεΐνης ακίδας να συνδέεται με τον ανθρώπινο υποδοχέα ACE2. Μερικοί βοηθούν την επιφάνεια του ιού να συγχωνευτεί με το κύτταρο και να επιτρέψει στον ιό να εισέλθει. Άλλα αλλοιώνουν την εμφάνιση της πρωτεΐνης ακίδας, καθιστώντας δυσκολότερη την αναγνώριση και επιτρέποντας στον ιό να αποφύγει τα αντισώματα.

«Μέχρι σήμερα υπήρξαν αρκετές λοιμώξεις, αλλά ήταν ήπιες», λέει ο Barry Schoub, ιολόγος και σύμβουλος για τα εμβόλια COVID-19 στην κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής. Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε εάν η Όμικρον προκαλεί πιο σοβαρή ασθένεια, καθώς υπάρχει καθυστέρηση μεταξύ της μόλυνσης και της νοσηλείας.

Κενά γνώσης

Στην περιοχή Gauteng της Νότιας Αφρικής, τα δείγματα αίματος υποδηλώνουν ότι το 80 % του πληθυσμού, είχε ήδη κάποια ανοσία λόγω των συναντήσεων με προηγούμενες παραλλαγές του SARS-CoV-2. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ειδικοί ανησυχούν για την ταχεία άνοδο του Omicron, το οποίο αντιπροσώπευε το 76 % των περιπτώσεων σε μόλις δύο εβδομάδες. 

«Δεν υπάρχουν ακόμη αρκετές διαθέσιμες πληροφορίες για να βγάλουμε συμπέρασμα σχετικά με τη σοβαρότητα της Όμικρον σε σύγκριση με άλλες παραλλαγές», λέει ο Ben Cowling, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ. Αυτό οφείλεται στο ότι τα περισσότερα πρώιμα κρούσματα αφορούν φοιτητές πανεπιστημίου και νεότερους ανθρώπους, που γενικά αναπτύσσουν πιο ήπια νόσο.

Ενώ ο αριθμός των ατόμων που βρέθηκαν θετικοί στις περιοχές της Νότιας Αφρικής που επηρεάζονται από την Όμικρον έχει αυξηθεί κατακόρυφα, δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να συμπεράνουμε εάν αυτό οφείλεται αποκλειστικά στην Όμικρον ή σε εκδηλώσεις υπερδιάδοσης μεταξύ φοιτητών και νέων.

Παρά την ανησυχητική αύξηση των κρουσμάτων, τα προκαταρκτικά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των μελετών από το εργαστήριο της Θεοδώρας Χατζηιωάννου στη Νέα Υόρκη, δείχνουν ότι τα εμβόλια και τα ενισχυτικά εξακολουθούν να είναι ισχυρά εργαλεία κατά του ιού.

Ερευνητές με επικεφαλής την Χατζηιωάννου, του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ στη Νέα Υόρκη, δημιούργησαν μια συνθετική εκδοχή του ιού που περιείχε πολλές από τις μεταλλάξεις πρωτεΐνης ακίδας που φέρει η Όμικρον. Διαπίστωσαν ότι τα εξουδετερωτικά αντισώματα από άτομα που είχαν αναρρώσει από τον COVID-19 και στη συνέχεια έλαβαν μια δόση εμβολίου mRNA ήταν σε θέση να αποκρούσουν τον μεταλλαγμένο συνθετικό ιό.

Ωστόσο, χρειάζονται δύο έως τρεις εβδομάδες μετά τη μόλυνση για να αναπτυχθεί ο COVID-19 και να μετρηθεί η σοβαρότητα της νόσου, εξηγεί η Sanne, πράγμα που σημαίνει ότι θα χρειαστεί χρόνος για να καθοριστεί εάν τα υπάρχοντα εμβόλια αντέχουν κατά της Όμικρον στον πραγματικό κόσμο. .

Εν τω μεταξύ, ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθεί οποιοδήποτε είδος μόλυνσης ή οποιαδήποτε άλλη παραλλαγή είναι να εμβολιαστούν περισσότεροι άνθρωποι και να συνεχίσουν οι κυβερνήσεις να προωθούν μέτρα δημόσιας υγείας, όπως η κοινωνική απόσταση και η χρήση μάσκας. «Παρακαλώ εμβολιαστείτε, καθώς οι μεταλλάξεις αυτού του ιού είναι πιθανό να οδηγήσουν σε διαφυγή υψηλού επιπέδου από τα εξουδετερωτικά αντισώματα», λέει ο Gupta.

«Ο πρωταρχικός τρόπος για να ελαχιστοποιηθεί η εμφάνιση νέων παραλλαγών είναι ο περιορισμός των συνεχιζόμενων μεταδόσεων», προσθέτει ο Ridhwaan Suliman, ανώτερος ερευνητής στο Συμβούλιο Επιστημονικής και Βιομηχανικής Έρευνας στη Νότια Αφρική. "Οι ιοί δεν μπορούν να μεταλλαχθούν εάν δεν μπορούν να αναπαραχθούν." 

nationalgeographic.com

Σχόλια