Ερωτηματικά από το φάλτσο του Καΐρου...“Κόβει” οικόπεδα, κλείνει ξαφνικά το μάτι στον Ερντογάν;

Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ, Liberal

Σοβαρό προβληματισμό στην Αθήνα προκαλεί η αμφιλεγόμενη κίνηση του Καΐρου σε ότι αφορά την στάση του σχετικά με τις οριοθετήσεις

θαλασσίων ζωνών ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, με αφορμή τον διεθνή διαγωνισμό για εκχώρηση αδειών ερευνών για υδρογονάνθρακες από την Αιγυπτιακή Κρατική Εταιρία Πετρελαίου EGAS, που δημιουργεί την εντύπωση, εφόσον επιμείνει σε αυτή, ότι κλείνει το μάτι και στην Άγκυρα.

Η δημόσια παρουσίαση των Οικοπέδων που θα προσφέρει για έρευνες η Αίγυπτος έγινε στις 18 Φεβρουαρίου και αφορά και χερσαίες και υπεράκτιες περιοχές στην Ανατολική Μεσόγειο που εφάπτονται της γραμμής οριοθέτησης που συμφώνησαν Ελλάδα και Αίγυπτος πέρυσι το καλοκαίρι .

Τα Οικόπεδα ακολουθούν την οριοθετική γραμμή αλλά (όπως ανέφερε και η Καθημερινή) ανατολικά του ορίου της μερικής οριοθέτησης με την Ελλάδα, (ορισμένες μοίρες δυτικά του 28ου Μεσημβρινού), τμήμα του Οικοπέδου δείχνει να ακολουθεί την γραμμή την οποία διεκδικεί στην περιοχή ως εξωτερικό όριο της ΑΟΖ της, η Τουρκία.

Όπως αποτυπώνεται στους χάρτες πράγματι η Αίγυπτος με την συγκεκριμένη χάραξη του οικοπέδου MED-W18 ακολουθεί την γραμμή που σύμφωνα με την Τουρκία είναι η μέση γραμμή μεταξύ των ακτών της Τουρκίας και της Αιγύπτου, βάσει της οποίας απαιτεί να γίνει ο διαμοιρασμός της υφαλοκρηπίδας της Ανατολικής Μεσογείου, παραβλέποντας την επήρεια των ελληνικών νησιών αλλά και της Κύπρου.

Η Τουρκία με επιστολή της στον ΟΗΕ στις 13 Νοεμβρίου 2019 (λίγες ημέρες πριν την υπογραφή του Τουρκολιβυκού Μνημονίου) είχε καταθέσει μονομερώς στον ΟΗΕ, εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της, τα οποία συμπεριλάμβαναν τις συντεταγμένες της μέσης γραμμής μεταξύ των τουρκικών και αιγυπτιακών ακτών Μάλιστα η επιχειρηματολογία της Τουρκίας ήταν ότι έτσι η Αίγυπτος κερδίζει μερικές χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα πρόσθετης υφαλοκρηπίδας που σε διαφορετική περίπτωση, εφόσον η Αίγυπτος επέλεγε να οριοθετήσει πλήρως την ΑΟΖ με την Ελλάδα (και με πλήρη επήρεια των νησιών) θα κατέληγαν στην Ελλάδα.

Με την Συμφωνία μερικής οριοθέτησης Ελλάδας – Αιγύπτου, έσπασε αυτή η προσπάθεια της Τουρκίας που, σε συνδυασμό και με το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο είχε στόχο να εξαφανίσει πλήρως την ελληνική ΑΟΖ από την Ανατολική Μεσόγειο. Όμως τόσο ο πειρασμός των Αιγυπτίων για ορισμένα κέρδη δυτικά του 28ου Μεσημβρινού (που αποτελούσε το προσωρινό όριο που έθετε στις διεκδικήσεις της η Τουρκία, πριν το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο) και η βούληση της να μην έρθει σε απευθείας σύγκρουση με την Τουρκία, οδήγησαν τελικά στην «μερική» οριοθέτηση της Αιγύπτου με την Ελλάδα. 

Όμως με την τελευταία κίνηση του το Κάιρο, προκαλεί προβληματισμό και εκνευρισμό στην Αθήνα η οποία έχει στηρίξει με κάθε τρόπο την Αίγυπτο και απαιτεί τουλάχιστον ειλικρίνεια στις σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών, όπου πάντως πρέπει να επισημανθεί ότι η γραφειοκρατία τόσο του αιγυπτιακού υπουργείου εξωτερικών όσο και του υπουργείου ενέργειας κινούνται πολύ πιο κοντά στις ιδέες και προτάσεις της Τουρκίας για διαμοιρασμό της υφαλοκρηπίδας της Ανατολικής Μεσογείου μεταξύ των δυο χωρών. 

Η Αίγυπτος εξάλλου με αρκετές ευκαιρίες έχει υποδηλώσει ότι δεν αναγνωρίζει πλήρη επήρεια στο Καστελόριζο (εξάλλου και στα υπόλοιπα νησιά, κατά την μερική οριοθέτηση, δεν αποδόθηκε πλήρης επήρεια) και επίσης είναι ένας από τους λόγους που δεν θεωρεί ότι υπάρχει τριμερές σημείο συνάντησης των ΑΟΖ της Ελλάδας – Αιγύπτου - Κύπρου και συνεπώς δεν μπορεί να υπάρξει επαφή των ΑΟΖ της Ελλάδας και της Κύπρου, προσεγγίζοντας έτσι στο σημείο αυτό την τουρκική θέση. Όπως φαίνεται και από τους χάρτες τα δυτικά Οικόπεδα που αδειοδοτεί η Αίγυπτος ακολουθούν την γραμμή οριοθέτησης με την Ελλάδα. Όμως από τον 28ο μεσημβρινό και ανατολικά ακολουθεί την υποτιθέμενη μέση γραμμή που έχει προτείνει η Τουρκία για οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ των δυο χωρών. 

Αυτή η γραμμή συνεχίζει νοητά, πάνω στις τουρκικές συντεταγμένες μέχρι του σημείου που ξεκινά το Οικόπεδο MED-E1 στα ανατολικά εκεί που είναι η οριοθέτηση με την Κύπρο. Πάντως η Αίγυπτος με τις οριοθετήσεις προς την πλευρά της Κύπρου ακολούθησε με συνέπεια την γραμμή οριοθέτησης, κίνηση που αποτελεί την πιο σημαντική επιβεβαίωση της Συμφωνίας Αιγύπτου-Κύπρου για οριοθέτηση της ΑΟΖ την οποία με μένος έχει πολεμήσει η Τουρκία και έχει δηλώσει ότι δεν αναγνωρίζει. Έχει μάλιστα επίσης προσφέρει στην Αίγυπτο ένα μεγάλο τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ ως "λάφυρο" εφόσον το Κάιρο θα αποδέχονταν να ακυρώσει την Συμφωνία με την Κύπρο. 

Ο χάρτης με την προκήρυξη του διαγωνισμού της Αιγύπτου

Η Αθήνα δια της διπλωματικής οδού έχει ζητήσει εξηγήσεις από την Αίγυπτο και είναι σε διαρκή επαφή για την αντιμετώπιση αυτού προβλήματος. Και στο παρελθόν η Αίγυπτος είχε προσφέρει για έρευνες Οικόπεδο (Οικόπεδο 12) το οποίο επικάλυπτε μέρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας αλλά και τότε μετά από συνεννοήσεις δια της διπλωματικής οδού, βρέθηκε λύση με τη διόρθωση των συντεταγμένων ώστε να μην καλύπτουν επίμαχες περιοχές.

Τυπικά βάσει της συμφωνίας η Αίγυπτος είναι υποχρεωμένη να έχει διαβουλεύσεις και να ενημερώσει από πριν για ενδεχόμενες συνομιλίες οριοθέτησης με άλλη χώρα και όχι για την διεξαγωγή ερευνών. Όμως είναι προφανές ότι εάν πράγματι πρόκειται για προσπάθεια του Κάιρου να εξασφαλίσει στα μουλωχτά τα «κέρδη» που προσφέρει η Τουρκία εις βάρος των ελληνικών συμφερόντων από την εν δυνάμει ελληνική υφαλοκρηπίδα και ενώ με καλή πίστη η Ελληνική πλευρά αποδέχθηκε τονπερασμένο Αύγουστο την μετατόπιση, προς όφελος της Αιγύπτου, της μέσης γραμμής προς βορρά (εις βάρος της πλήρους επήρειας των νησιών), δεν είναι κάτι που συνάδει με το επίπεδο των σχέσεων που σε πολιτικό επίπεδο έχουν εγκαθιδρυθεί μεταξύ των δυο χωρών και γεννούν σοβαρό ζήτημα αξιοπιστίας σε μια κρίσιμη στιγμή για ολόκληρη την περιοχή...