Τουρκική Πολεμική Αεροπορία : Πετώντας στην άβυσσο...

Ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατός του ΝΑΤΟ είχε αποτρεπτική αεροπορική δύναμη τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. 

Το 2020, η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία (TuAF) ήταν η 21η μεγαλύτερη αεροπορική δύναμη στον κόσμο. Η πιο δραματική στιγμή στην ιστορία της ήταν στις 15 Ιουλίου 2016, όταν τα αεροσκάφη της Τουρκίας βομβάρδισαν καθορισμένους στόχους στην Άγκυρα, συμπεριλαμβανομένου του κτιρίου του κοινοβουλίου, ως μέρος μιας αποτυχημένης προσπάθειας πραξικοπήματος εναντίον του Προέδρου Ερντογάν. Η απόπειρα πραξικοπήματος οδήγησε σε δεκάδες χιλιάδες καθαρισμούς από κυβερνητικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων χιλιάδων στρατιωτικών. Ο αριθμός των στρατηγών στην TuAF μειώθηκε από 72 πριν το αποτυχημένο πραξικόπημα σε 44 μετά. 

Η Αεροπορία έχασε γρήγορα τη μισή δύναμη πιλότων από 1.350 σε 680. Οι παραιτήσεις και οι αναφορές για αποχώρηση των πιλότων TuAF ακολούθησαν την εκκαθάριση, ανεβάζοντας τον αριθμό των πιλότων σε λιγότερους από 400, εξασθενίζοντας περαιτέρω τις ικανότητες διοίκησης και λειτουργίας της αεροπορίας. Η TuAF προσέλαβε Πακιστανούς πιλότους για να πετάξουν αποστολές F-16. Δύο χρόνια μετά την τραυματική απόπειρα πραξικοπήματος, οι περισσότερες πληγές είχαν επουλωθεί, και η αεροπορία ανυπομονούσε να αποκαταστήσει τη δύναμη πυρός της με την προγραμματισμένη απόκτηση του πιο προηγμένου μαχητικού αεροσκάφους στον κόσμο: F-35 Lightning II. Μεταξύ μιας νέας δομής εντολών και του αναμενόμενου νέου υλικού, όλα έμοιαζαν ρόδινα...

Εκείνη την εποχή, η Τουρκία εξακολουθούσε να είναι μέλος της πολυεθνικής κοινοπραξίας Joint Strike Fighter (JSF) υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, η οποία κατασκευάζει το F-35. Συνεργαζόμενη με το μεγαλύτερο πρόγραμμα αεροσκαφών στον κόσμο, η Άγκυρα απέκτησε πρόσβαση σε στρατηγικές αεροδιαστημικές τεχνολογίες, καθώς το πρόγραμμα F-35 απαιτούσε την προμήθεια σχεδόν 1.000 ανταλλακτικών, η τοπική αεροδιαστημική βιομηχανία της Τουρκίας άνθισε. Η Άγκυρα δεσμεύτηκε να αγοράσει τουλάχιστον 100 F-35 με κόστος περίπου 16 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Τον Μάιο του 2014, η Τουρκία παρήγγειλε επίσημα δύο αεροσκάφη F-35, χωρίς να γνωρίζει ότι δεν θα τα πάρει. 

Αλλά τότε ο Ερντογάν προχώρησε σε μια απερίσκεπτη κίνηση με την Ρωσία προκαλώντας την τύχη του, μπαίνοντας στον κίνδυνο να αποδυναμωθεί η αεροπορική δύναμη. Το φλέρτ του με το ρωσικό αεροπορικό και αντιπυραυλικό σύστημα S-400, έθεσε σε κίνδυνο τη μελλοντική δύναμη της TuAF. Η απόφαση της Τουρκίας να αποκτήσει το σύστημα S-400 και ο επακόλουθος αποκλεισμός της χώρας, το 2019, από το πρόγραμμα JSF  επέφερε επιπλέον επιβάρυνση 500-600 εκατομμυρίων δολαρίων στον κύκλο παραγωγής F-35. Αυτό θα κοστίσει στους Τούρκους κατασκευαστές αεροδιαστημικής σχεδόν 10 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα 10 χρόνια. 

Τι γίνεται όμως με το πιθανό λειτουργικό κόστος για μια χώρα που πολεμά ασύμμετρους πολέμους τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό; Η TuAF επιχειρεί με μοίρες 4ης γενιάς F-16 Fighting Falcons των ΗΠΑ και παλαιότερα F-4 Phantom IIs, στις επιχειρήσεις εναντίον αυτονομιστών Κούρδων μαχητών στα νοτιοανατολικά της Τουρκίας, καθώς και στο βόρειο Ιράκ και τη Συρία. 

Η Τουρκία άρχισε την απόκτηση των F-16 από τις ΗΠΑ στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και έχει άδεια συμπαραγωγής για το μαχητικό αεροσκάφος, καθιστώντας μια από τις πέντε χώρες που παράγουν το αεροσκάφος. Σήμερα η TuAF διαθέτει συνολικά 270 αεροσκάφη F-16C / D στον στόλο της, όλα τα μοντέλα Block 30/40/50. Αυτό δεν είναι αρκετά καλό. Τα περισσότερα από αυτά τα αεροσκάφη θα πρέπει να καταργηθούν σταδιακά τα επόμενα 10 έως 15 χρόνια, ανάλογα με τις αναβαθμίσεις τους. Η προθεσμία είναι δεδομένη και υπάρχει μια νέα παράμετρος στην εξίσωση. 

Στις 14 Δεκεμβρίου 2020, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι θα επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία μέσω του νόμου Countering America's Adversaries Through Sanctions (CAATSA) για την αγορά του συστήματος S-400. Ο υπουργός Εξωτερικών Mike Pompeo δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα απαγορεύσουν όλες τις άδειες εξαγωγής και τις άδειες για τον οργανισμό προμηθειών άμυνας της Τουρκίας (SSB), ενώ αποφάσισαν περιορισμούς περιουσιακών στοιχείων και μη παροχή βίζας εναντίον του Ismail Demir, προέδρου της SSB και άλλων αξιωματούχων της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει πλέον αμερικανική βοήθεια για τον υπάρχοντα στόλο F-16 της Τουρκίας. Βεβαίως, δεν πρόκειται για επικείμενη επιχειρησιακή απειλή για την TuAF. Η Turkish Aerospace Industries μπορεί να προσφέρει στα F-16 δομικές αναβαθμίσεις, η Turkish Engine Industries μπορεί να προσφέρει λύσεις για συντήρηση και επισκευές κινητήρων, και η εταιρεία ηλεκτρονικών Aselsan μπορεί ενδεχομένως να εκσυγχρονίσει ηλεκτρονικά συστήματα όταν απαιτείται. Εάν είναι απαραίτητο, ανταλλακτικά F-16 μπορούν επίσης να διατεθούν διακριτικά από το Πακιστάν, σύμμαχο της Τουρκίας. 

Αλλά αυτή δεν είναι μια μακροπρόθεσμη λύση. 

Το πρόγραμμα της Τουρκίας για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την παραγωγή του πρώτου εθνικού μαχητικού αεροσκάφους, του TF-X, δεν προχωρά. Παραμένει κολλημένο στην προκαταρκτική φάση σχεδιασμού του, χωρίς αξιόπιστη επιλογή κινητήρα... Το TF-X δείχνει να οδηγείται σε αδιέξοδο. Ακόμα κι αν δεν είναι έτσι, μπορεί να χρειαστούν δεκαετίες για να πετάξει το TF-X ενώ η Άγκυρα ήλπιζε να πετάξει το 2023. 

Ποιες είναι οι επιλογές;

Η Σουηδική λύση (Saab's Gripen) δεν είναι πλέον πιθανή. Ούτε η Κίνα, καθώς το Πεκίνο εξακολουθεί να είναι ενοχλημένο για την απόφαση της Άγκυρας, να ακυρώσει σύμβαση 3,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων που αρχικά ανατέθηκε σε μια κινεζική εταιρεία το 2013 για το πρόγραμμα αεροπορικής άμυνας - αντί για το οποίο η Άγκυρα επέλεξε αργότερα το ρωσικό S-400. Αυτό αφήνει τη Ρωσία ως τον μοναδικό δυνητικό προμηθευτή του στόλου επόμενης γενιάς της Τουρκίας.  

Το 2019, ένας ανώτερος στρατιωτικός αξιωματούχος είπε, "Δεν μπορούμε να αφήσουμε το F-35 να μην αντικατασταθεί", και ένας αξιωματούχος προμηθειών άμυνας είπε ότι, μια "γεωστρατηγική αξιολόγηση" θα έκανε τη ρωσική επιλογή ως φυσική πρώτη αντικατάσταση. "Η ρωσική τεχνολογία θα ήταν η πρώτη καλύτερη επιλογή εάν οι Αμερικανοί σύμμαχοί μας συμπεριφερόνται με μη συμμαχικό τρόπο και αμφισβητούν την ένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα Joint Strike Fighter". Η επιλογή της Ρωσίας παραμένει στο τραπέζι. 

Εάν η προμήθεια των S-400 ήταν το ορεκτικό, το κύριο πιάτο θα μπορούσε να είναι η αγορά είτε Su-35 4.5-γενιάς είτε ακόμη και Su-57 πέμπτης γενιάς. Αυτό ακριβώς πρέπει να είχε στο μυαλό του ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν όταν σχεδίασε για πρώτη φορά το παιχνίδι του «S-400 για την Τουρκία». 

Θα είναι ένα καλό τέλος για το TuAF; Οχι. Το να γίνει το πρώτο κράτος μέλος του ΝΑΤΟ με έναν ρωσικό στόλο μαχητικών αεροσκαφών, δεν θα ήταν μόνο πολιτικά αλλά και υλικοτεχνικά περίπλοκο. Ανώτεροι αξιωματικοί της Αεροπορίας λένε ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δεκαετία για την TuAF να χειριστεί ρωσικά αεροσκάφη μετά την εκπαίδευση, την εφοδιαστική, τα ανταλλακτικά και τη συντήρηση και τη δημιουργία συμβατότητας ραντάρ. 

Υπάρχουν δύσκολες στιγμές μπροστά για την TuAF.   Middle East Forum