Η εργασία από το σπίτι...ήρθε για να μείνει (δυστυχώς)

Την ώρα που η Γερμανία εξετάζει το ενδεχόμενο να καταστεί εν μέρει υποχρεωτική η τηλεργασία,

σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες το homeoffice είναι ήδη ο κανόνας. Ορισμένες προβλέπουν μάλιστα τσουχτερά πρόστιμα.

«Μου επιτρέπουν μόλις τέσσερις μέρες homeoffice και είμαι στα πρόθυρα παραίτησης», έγραψε κάποιος στο twitter. Άλλοι εκφράζουν την οργή και αγανάκτησή τους για τους εργοδότες τους και τις πιέσεις που υφίστανται προκειμένου να συνεχίσουν να πηγαίνουν στο γραφείο παρά το φόβο της μόλυνσης. Χιλιάδες εργαζόμενοι στη Γερμανία εκφράζονται εδώ και εβδομάδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υπό το hashtag #MachtBureoszu (κλείστε τα γραφεία), αξιώνοντας να κατοχυρωθεί νομικά το δικαίωμα στην τηλεργασία. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που διενήργησε το Civey για λογαριασμό του Spiegel, το 50% των πολιτών εκφράζονται υπέρ του υποχρεωτικού χαρακτήρα της τηλεργασίας. 

Υπέρ της τηλεργασίας έχει ταχθεί αναφανδόν και ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος Σταϊνμάγερ, καλώντας τους εργαζομένους να μην πηγαίνουν στο γραφείο «εάν αυτό δεν είναι απαραίτητο». Ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Ιατρικού Συλλόγου Μοντγκόμερι αξιώνει μάλιστα την επιβολή προστίμων σε επιχειρήσεις που δεν επιδεικνύουν κωλυσιεργία. Για πολλούς ίσως να ακούγεται υπερβολικό. Σε πολλές χώρες όμως ισχύει ήδη ένα αυστηρότατο πλαίσιο. 

Πρωτοπόρα η Γαλλία

Ήδη από τις 14 Οκτωβρίου όλοι οι εργαζόμενοι στη Γαλλία είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται στο σπίτι τους, εφόσον βεβαίως το επιτρέπει η φύση της δουλειάς τους. Λίγο αργότερα ακολούθησε και το Βέλγιο. Η υποχρεωτική τηλεργασία δεν απορρέει από τον αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης στο χώρο εργασίας, αλλά επιβλήθηκε κυρίως για να αποφεύγεται ο συνωστισμός και συγχρωτισμός στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Εξαιρέσεις ισχύουν στη Γαλλία για αρχιτέκτονες και πολιτικούς μηχανικούς που χρειάζονται ειδικό εξοπλισμό. Αυτοί μπορούν να εργάζονται για ορισμένες ώρες και στα γραφεία τους. 

Με μικρά παιδιά στο σπίτι το homeoffice είναι συχνά εξαιρετικά δύσκολο αν όχι αδύνατο

Στο Βέλγιο ο μοναδικός αστερίσκος υπαγορεύει ότι πρέπει να διασφαλίζεται η εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης. Παρά τους σχετικούς περιορισμούς όμως ένα μεγάλο μέρος των Βέλγων συνεχίζει να πηγαίνει κανονικά στο γραφείο τους. Γι΄ αυτό και η κυβέρνηση ξεκίνησε με εντατικούς, αιφνιδιαστικούς ελέγχους στις επιχειρήσεις. Τα πρόστιμα είναι υψηλά και φτάνουν έως και τις 48.000 ευρώ. 

Στη Σκωτία το homeoffice είναι επίσης υποχρεωτικό εδώ και λίγες μέρες. Στόχος είναι η τηλεργασία να γίνει ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. «Με τους ισχύοντες κανόνες χρειάζεται κανείς μια πολύ σοβαρή δικαιολογία για να εγκαταλείψει το σπίτι. Η δικαιολογία της δουλειάς ισχύει μόνο όταν αυτή δεν μπορεί να γίνει από το σπίτι», αναφέρεται στα νέα μέτρα που ανακοίνωσε το περασμένο Σάββατο η κυβέρνηση της Σκωτίας. 

Στην Πορτογαλία ισχύει από την περασμένη εβδομάδα υποχρεωτική τηλεργασία «όπου αυτό είναι δυνατόν», χωρίς να απαιτείται προηγουμένως σχετική συμφωνία μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών. 

Ολλανδία: Homeoffice και προ πανδημίας

Διπλάσιο το ποσοστό των εργαζομένων στη Γερμανία που θεωρητικά θα μπορούσαν να εργάζονται από το σπίτι

Στην Ολλανδία και στη βάση νόμου που ψηφίστηκε το 2016 για ευέλικτες μορφές εργασίας ένα μεγάλο μέρος των εργαζομένων εργάζονταν σε καθεστώς τηλεργασίας ήδη πριν ξεσπάσει η πανδημία του κορωνοϊού. Η νομοθεσία δεν ισοδυναμεί ωστόσο εξ ορισμού με γενικό δικαίωμα στο homeoffice, καθώς ο εργοδότης μπορεί να το αρνηθεί. Θα πρέπει ωστόσο να το αιτιολογήσει γραπτώς. 

Παρά ταύτα το ποσοστό των εργαζομένων σε καθεστώς τηλεργασίας είναι συγκριτικά υψηλό. Στην αρχή της πανδημίας το 45-56% των εργαζομένων στην Ολλανδία είχαν μεταθέσει τον χώρο εργασίας τους στο σπίτι. Ακόμη και το καλοκαίρι το ποσοστό βρισκόταν στο 35%. Ειδικοί το αποδίδουν στην επιχειρηματική κουλτούρα εν γένει, που στηρίζεται περισσότερο στην εμπιστοσύνη παρά στον έλεγχο των εργαζομένων. 

Υποχρεωτική τηλεργασία ισχύει από τις αρχές της εβδομάδας και στην Ελβετία, με τη σχετική νομοθεσία να αφήνει ωστόσο πολλά παραθυράκια ερμηνειών και εξαιρέσεων. 

Η δε Αυστρία βρίσκεται ακόμη στη φάση του δημοσίου διαλόγου, με τους ειδικούς να ζυγίζουν τα υπέρ και τα κατά τυχόν υποχρεωτικής τηλεργασίας και τον υπουργό Υγείας Ανσόμπερ να την θεωρεί επί της αρχής μάλλον δύσκολη. 

Στέφανι Χέπνερ

Επιμέλεια: Κώστας Συμεωνίδης , Deutsche Welle