Ρυθμίσεις οφειλών προς το Δημόσιο και τη δεύτερη ευκαιρία σε οφειλέτες – Ποιες οι παγίδες

Προσοχή σε διατάξεις που ενδεχομένως εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για τα πλέον ευάλωτα τμήματα της μικροεπιχειρηματικότητας της χώρας.

Οι νέες διατάξεις για τις ρυθμίσεις οφειλών και την παροχή δεύτερης ευκαιρίας στους οφειλέτες του Δημοσίου, περιλαμβάνονται σε τροπολογία του υπουργείου Οικονομικών που κατατέθηκε στη Βουλή. 

Η τροπολογία προβλέπει ακόμη την απαλλαγή από την εισφορά αλληλεγγύης για το έτος 2021, των εισοδημάτων που αποκτώνται από μισθωτή εργασία, των ελευθέρων επαγγελματιών, των αγροτών και όσων έχουν εισοδήματα από ενοίκια.

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις ρυθμίσεις οφειλών και την επανένταξη (δεύτερη ευκαιρία) των οφειλετών σε ρυθμίσεις, στην τροπολογία του υπουργείου Οικονομικών προβλέπονται, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

• Δύναται κατόπιν αίτησης του οφειλέτη να υπαχθούν σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής, σε έως 24 μηνιαίες δόσεις, με ελάχιστο ποσό δόσης τα 30 ευρώ, οφειλές βεβαιωμένες στις Δ.Ο.Υ και τα Ελεγκτικά Κέντρα, για τις οποίες έχει χορηγηθεί αναστολή είσπραξης και παράταση καταβολής. Από την ημερομηνία υπαγωγής του στη ρύθμιση, επιβαρύνονται με χαμηλό επιτόκιο 2,5%.
• Σε περίπτωση που οι οφειλές αυτές υπαχθούν σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής των 12 δόσεων, δεν επιβαρύνονται με επιτόκιο. Η υπαγωγή του οφειλέτη στη ρύθμιση συντελείται με την καταβολή της πρώτης δόσης, η οποία καταβάλλεται μέχρι την 31 Μαΐου 2021. Οι επόμενες δόσεις της ρύθμισης καταβάλλονται έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα των επομένων μηνών.
• Ρυθμίζεται εκ νέου η καταβολή δόσεων ρυθμίσεων που έχουν θεσπιστεί για τους πληγέντες από την πανδημία του κορωνοϊού COVID-19. Ειδικότερα, παρατείνεται και μετά το πέρας του προγράμματος ρύθμισης, η προθεσμία καταβολής των δόσεων για ρυθμίσεις για τις οποίες έχει χορηγηθεί παράταση καταβολής και αναστολή είσπραξης. Η πρώτη δόση ρύθμισης από εκείνες για τις οποίες χορηγήθηκε παράταση καταβολής και αναστολή είσπραξης, καταβάλλεται όχι νωρίτερα από την 30η Απριλίου 2021. Οι επόμενες παραταθείσες δόσεις καταβάλλονται έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα των επόμενων μηνών, από την καταληκτική ημερομηνία καταβολής της πρώτης παραταθείσας
• Παρέχεται η δυνατότητα σε οφειλέτες, με οφειλές βεβαιωμένες στις Δ.Ο.Υ. και τα Ελεγκτικά Κέντρα, οι οποίοι απώλεσαν κατά τη διάρκεια του χρονικού διαστήματος Μαρτίου 2020 έως και Οκτωβρίου 2020, ρύθμιση τμηματικής καταβολής, να επανενταχθούν στο ίδιο καθεστώς ρύθμισης (100 και 120 δόσεις) με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις για την υπολειπόμενη οφειλή και για τον εναπομείναντα αριθμό δόσεων της ρύθμισης.
• Καταργείται η εξαίρεση από τη δυνατότητα υπαγωγής σε καθεστώς ρύθμισης, των οφειλών που έχουν ήδη υπαχθεί σε οποιαδήποτε νομοθετική ρύθμιση, ισχύουσα κατά την 1η.11.2019. Πρόκειται για την πάγια ρύθμιση των 24 δόσεων στην οποία μπορούν να επανενταχτούν όσοι την έχασαν.
• Βεβαιωμένες οφειλές στις Δ.Ο.Υ. και στα Ελεγκτικά Κέντρα σύμφωνα με τον Κ.Ε.Δ.Ε., που προέρχονται από επιχειρηματικά δάνεια και δάνεια φυσικών προσώπων, με εκδοθείσες έως και το έτος 2012 υπουργικές αποφάσεις παροχής της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου, ή παροχής της εγγύησης της εταιρείας με την επωνυμία «Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα ΑΕ», ή της εταιρείας με την επωνυμία «Ταμείο Εγγυοδοσίας Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων ΑΕ (ΤΕΜΠΜΕ ΑΕ), όπως ισχύουν, τα οποία είχαν καταστεί ληξιπρόθεσμα στα πιστωτικά ιδρύματα έως τις 7.10.2019, δύνανται να ρυθμίζονται σε έως και 120 μηνιαίες δόσεις, κατόπιν αίτησης του οφειλέτη, υπό την οριζόμενη προϋπόθεση.

Άλλες διατάξεις

• Παρατείνεται εκ νέου από τη λήξη της (31.10.2020) και μέχρι και τις 30.04.2021, η αναστολή καταβολής ΦΠΑ από τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τουριστικό τομέα της χώρας και έχουν πληγεί λόγω των συναλλαγών τους με την εταιρεία «Thomas Cook Group PLC».
• Αναστέλλεται, από 1.1.2020 έως και 30.6.2021, η υποχρέωση καταβολής στο ελληνικό Δημόσιο του πέντε τοις εκατό (5%) των νοσηλίων που εισπράττουν όλες οι ιδιωτικές μονάδες χρόνιας αιμοκάθαρσης (ΜΧΑ) που λειτουργούν βάσει των διατάξεων του π.δ. 225/2000. Καταβληθέντα ποσά, που αφορούν στο ως άνω χρονικό διάστημα, επιστρέφονται στις προαναφερθείσες ΜΧΑ ή συμψηφίζονται με οφειλές τους προς το Δημόσιο.
• Χορηγείται παράταση του ευεργετήματος μη καταχώρησης αξιογράφων σε αρχεία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, κατά παρέκκλιση των ειδικότερα οριζόμενων διατάξεων για τις επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου που επλήγησαν δραστικά από την εμφάνιση και διάδοση του κορωνοϊού COVID-19, υπό τις οριζόμενες προϋποθέσεις και προθεσμίες. Για τις απαιτήσεις που απορρέουν από τα ανωτέρω αξιόγραφα, αναστέλλονται η έκδοση διαταγής πληρωμής, καθώς και η λήψη πάσης φύσεως μέτρων, ή η διενέργεια πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης, έως τις προβλεπόμενες προθεσμίες.
• Υπάγονται, για το οριζόμενο χρονικό διάστημα, στο μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 13%, από 24% που ισχύει, η εισαγωγή αντικειμένων τέχνης, συλλογών ή αρχαιοτήτων και η παράδοση αντικειμένων καλλιτεχνικής αξίας (των παραγράφων 1, 2 και 3 του Κεφαλαίου Α’ του Παραρτήματος V του ν. 2859/2000), εφόσον πραγματοποιείται από τον ίδιο τον δημιουργό τους ή τους διαδόχους του.
• Αναστέλλεται μέχρι την 31.12.2021, η αυτοτελής φορολόγηση κτήσεων των νομικών προσώπων της παρ. 3 του άρθρου 25 του ν. 2961/2001 (ν.π.δ.δ., δήμοι, ιεροί ναοί, κ.λπ.). Για το ως άνω χρονικό διάστημα τα εν λόγω νομικά πρόσωπα απαλλάσσονται από το φόρο δωρεάς.
• Τροποποιείται το υπολογιζόμενο εμβαδόν των ακινήτων, το οποίο προσαυξάνει το συνολικό εμβαδόν των ακινήτων του δικαιούχου της απαλλαγής από τον φόρο μεταβίβασης ακινήτων για αγορά πρώτης κατοικίας, όταν ο δικαιούχος έχει ανήλικα τέκνα, προκειμένου να προσδιοριστεί η κάλυψη των στεγαστικών αναγκών και να χορηγηθεί η δικαιούμενη απαλλαγή.
• Αναστέλλεται εκ νέου μέχρι 29.01.2021 (έληξε 30.09.2020) η προθεσμία εξέτασης των ενστάσεων από τις αρμόδιες επιτροπές, στο πλαίσιο των διαδικασιών κτηματογράφησης.
• Προβλέπεται συγκεκριμένη διαδικασία επιλογής για δύο εκ των πέντε θέσεων υπαλλήλων, που αποσπώνται στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία (Μ.Ε.Α.) στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), για τη συμμετοχή τους στις εργασίες του οργανισμού.

ΕΣΕΕ: Προσοχή στις παγίδες της ρύθμισης οφειλών, της δεύτερης ευκαιρίας και της πτωχευτικής διαδικασίας

Αναλυτικό Υπόμνημα στο οποίο επισημαίνει σημεία–παγίδες για επιχειρήσεις και νοικοκυριά κατέθεσε στη Βουλή η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), στο πλαίσιο της διαβούλευσης επί του Σχεδίου Νόμου «Ρύθμιση Οφειλών και Παροχή Δεύτερης Ευκαιρίας».

Στο Υπόμνημα της η ΕΣΕΕ τονίζει πως το σχέδιο νόμου ανταποκρίνεται στην ανάγκη ενοποίησης και απλοποίησης των ρυθμίσεων που ισχύουν έως σήμερα. Εντούτοις, περιέχει διατάξεις που ενδεχομένως εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για τα πλέον ευάλωτα τμήματα της πολύπαθης – ελέω μνημονίων και πανδημίας – μικροεπιχειρηματικότητας της χώρας.

Ως προς τις διατάξεις για ρύθμιση οφειλών:

• Εξακολουθεί να απαιτείται η έμμεση συναίνεση των τραπεζών για κεφαλαιοποίηση του συνόλου των οφειλών, ενώ όταν τα πιστωτικά ιδρύματα αρνούνται την εξωδικαστική ρύθμιση, προκύπτει  αδυναμία ρύθμισης και για τα υπόλοιπα χρέη του οφειλέτη σε Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία.

• Δεν θα έπρεπε να υφίσταται κανένα πλαφόν για την ενεργοποίηση της συμμετοχής του Δημοσίου και των ασφαλιστικών ταμείων στην σχετική διαδικασία.

• Θα πρέπει να διπλασιασθεί από δύο σε τέσσερις μήνες η προθεσμία ολοκλήρωσης της διαδικασίας ρύθμισης οφειλών μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας.

Ως προς την πτωχευτική διαδικασία:

• Το κριτήριο της τεκμαιρόμενης παύσης πληρωμών του 40% των οφειλών σε διάστημα 6 μηνών, που είναι μεγαλύτερο των 30.000 ευρώ ενδέχεται να ανοίξει τον δρόμο για μαζική κήρυξη πτωχεύσεων, ακόμη και για εκείνους τους οφειλέτες που δεν έχουν στην πραγματικότητα υπεισέλθει σε πραγματική και ουσιαστική παύση πληρωμών.

• Σημαντικό τμήμα των εισοδημάτων του επιχειρηματία μετά την κήρυξη της πτώχευσης θα συνυπολογίζεται πλέον στην πτωχευτική περιουσία. Με αυτόν τον τρόπο η «δεύτερη ευκαιρία» μειώνεται ως προς το εύρος της και μοιάζει πιο πολύ με δεύτερη ευκαιρία της πτώχευσης, παρά του πτωχού.

• Προβλέπεται απαλλαγή του μη δόλιου πτωχού 3 χρόνια μετά την απόφαση πτώχευσης, ακόμα και γι αυτούς που έχουν παγιδευτεί επί πολλά χρόνια σε ατέρμονες παλιές πτωχεύσεις. Μετά από 10 χρόνια κρίσης και πανδημίας τα 3 χρόνια κρίνονται πολλά στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η ελληνική οικονομία. Θα πρέπει να ισχύσει το 1 έτος, που είναι και ο προβλεπόμενος χρόνος για τον οφειλέτη που εισφέρει περιουσία στην πτώχευση.

Ως προς την προστασία της πρώτης κατοικίας:

• Η ρητή αναφορά της διάταξης στο άρθρο 3 ν. 4472/2017 (η οποία προσδιορίζει τους δικαιούχους ευάλωτους ως «νοικοκυριά» με στεγαστικό δάνειο) δείχνει ότι θέτει εκτός προστατευτικού πλαισίου τους μικρούς επιχειρηματίες, που έχουν προσημειώσει τα σπίτια τους για να στηρίξουν τις επιχειρήσεις, τα οικογενειακά τους εισοδήματα και τις θέσεις εργασίας που προσφέρουν.  Πρόκειται σαφώς για άνιση μεταχείριση και οπισθοδρόμηση καθώς η ένταξη των μικρών επιχειρηματιών στο προστατευτικό πλαίσιο επιτεύχθηκε μόλις πρόσφατα και μετά από πολλές προσπάθειες.

• Για την επαναγορά του ακινήτου, εφόσον ο οφειλέτης/ιδιοκτήτης υπαχθεί στο νέο καθεστώς προστασίας, θα πρέπει να συνυπολογίζονται τα ενοίκια που θα καταβάλει επί 12ετία, όπως επίσης και το αρχικό ποσό του δανείου που είχε ήδη πληρώσει. Τα εν λόγω μισθώματα είναι απαραίτητο να καθορίζονται σε εύλογα επίπεδα, που θα επιτρέπουν την ομαλή αποπληρωμή τους, ανάλογα με την εισοδηματική κατάσταση του οφειλέτη.