Γιατί ο ελληνοτουρκικός διάλογος θα είναι παρένθεση – Εκτός κι αν...

Λυγερός Σταύρος 

Είναι ορατό δια γυμνού οφθαλμού πως έχουμε εισέλθει στην τελική ευθεία για να αρχίσει ο ελληνοτουρκικός διάλογος, όπως αποκαλούν για επικοινωνιακούς λόγους τις διαπραγματεύσεις. 

Ο ελλιμενισμός του Oruc Reis ήταν το πρόσχημα που ζητούσε ο Μητσοτάκης για να καθίσει στο τραπέζι, ισχυριζόμενος –σε αντίθεση με τους Τούρκους– ότι το μόνο θέμα στην ατζέντα θα είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ.

Κι αυτό, παρότι ο Τσαβούσογλου –στη συνέντευξή του στο CNN Turk– δήλωσε πως στην τηλεδιάσκεψη που είχε με την Μέρκελ, ο Ερντογάν ξεκαθάρισε ότι το Oruc Reis δεν αποσύρθηκε, αλλά ελλιμενίστηκε για εργασίες συντήρησης, που θα διαρκέσουν μερικές εβδομάδες, προσθέτοντας: «Αφού ολοκληρωθεί η συντήρηση, θα συνεχίσουμε τις δραστηριότητές μας με αποφασιστικότητα».

Τί σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι στην καλύτερη περίπτωση η Άγκυρα θα κρατήσει το Oruc Reis στην Αττάλεια μόνο εάν κρίνει ότι οι διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα εξελίσσονται κατά τον τρόπο που επιδιώκει. Τι επιδιώκει η Άγκυρα; Το είπε ξεκάθαρα ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών. Θέλει στην ατζέντα να συμπεριληφθούν όλες οι μονομερείς τουρκικές επεκτατικές διεκδικήσεις (εύρος ελληνικών χωρικών υδάτων, "γκρίζες ζώνες" και αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου) με αρχικό στόχο να νομιμοποιηθούν πολιτικά.

Ο Τσαβούσογλου απέρριψε ότι στην ατζέντα θα είναι μόνο η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ. Είπε, μάλιστα, ότι θέματα που βάζει η Άγκυρα έχουν στο παρελθόν συζητηθεί στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών. Αυτό είναι αληθές, τουλάχιστον για τα ελληνικά χωρικά ύδατα.

Ο ελληνοτουρκικός διάλογος και το πακέτο

Ενώ η επέκτασή τους στα 12 μίλια είναι –σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο– δικαίωμα που ασκείται μονομερώς από κάθε παράκτιο κράτος, η Ελλάδα, υποκύπτοντας στο τουρκικό casus belli, αποδέχθηκε να μετατραπεί σε αντικείμενο διμερούς διαπραγμάτευσης. Είχε, μάλιστα, αποδεχθεί τα ελληνικά χωρικά ύδατα να έχουν διαφορετικό εύρος από περιοχή σε περιοχή.

Αναφορικά με τις "γκρίζες ζώνες" υπενθυμίζουμε ότι η Άγκυρα πλέον μιλάει για "τουρκικά νησιά υπό ελληνική κατοχή". Και δεν αναφέρεται μόνο σε βραχονησίδες, αλλά και σε κατοικημένα νησιά (π.χ. Φούρνοι, Οινούσσες, Αγαθονήσι). Ουσιαστικά, οι Τούρκοι επιδιώκουν να ακρωτηριάσουν την Ελλάδα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, χρησιμοποιώντας ως όπλο το φοβικό σύνδρομο της Αθήνας.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών μίλησε ρητά για πακέτο: «Είναι χρήσιμο να τα συζητήσουμε αυτά ως πακέτο, όχι να επιλέξουμε ένα θέμα». Υπογραμμίζω ότι από έναν οποιονδήποτε συμβιβασμό σ' αυτό το πακέτο, η Ελλάδα έχει μόνο να χάσει, αφού στο τραπέζι είναι μόνο ελληνικό έδαφος και ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Αντιθέτως, η Τουρκία έχει μόνο να κερδίσει.

Αποστρατιωτικοποίηση των νησιών

Ο Τσαβούσογλου προανήγγειλε, μάλιστα, ότι το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης μετατρέπεται σε αιχμή του δόρατος της τουρκικής διπλωματίας: «Θα συνεχίσουμε να το διατηρούμε στην επικαιρότητα της διεθνούς κοινότητας. Ένας από τους σκοπούς των συνομιλιών είναι η επίλυση αυτού του προβλήματος». Ο λόγος που οι Τούρκοι προτάσσουν το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης είναι διπλός.

Ο πρώτος είναι ότι έχουν κάποια νομικά ερείσματα. Ο δεύτερος είναι ότι επιδιώκουν μία μερική αποστρατιωτικοποίηση, ή τουλάχιστον να αποτρέψουν τον εξοπλισμό των ελληνικών νησιών με σύγχρονα πυραυλικά συστήματα (εδάφους-αέρος, εδάφους-θαλάσσης και εδάφους-εδάφους), τα οποία αντικειμενικά μπορούν να ενισχύσουν δραστικά την ελληνική αποτρεπτική στρατηγική. Είναι ενδεικτικό ότι ο Τσαβούσογλου κατηγόρησε την Ελλάδα ότι «μεταφέρει βαρύ οπλισμό στα νησιά».

Είναι προφανές ότι κανείς –ούτε καν οι Τούρκοι– δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι ο εξοπλισμός των νησιών έχει στόχο ελληνική απόβαση στα τουρκικά παράλια. Στο νομικό επίπεδο, η Ελλάδα επικαλείται το προβλεπόμενο από τη Χάρτα του ΟΗΕ δικαίωμα στην αυτοάμυνα. Δεν πρόκειται για πρόσχημα. Η τουρκική στρατιά του Αιγαίου, που εδρεύει στα μικρασιατικά παράλια, έχει επιθετική διάταξη. Όπως δείχνουν οι ασκήσεις της, έχει επιχειρησιακό στόχο την απόβαση σε ελληνικά νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Γι’ αυτό και έχει συγκροτηθεί ο μεγάλος τουρκικός αποβατικός στόλος που ναυλοχεί απέναντι από τα νησιά.

Η ύπαρξή του είναι η αναμφισβήτητη απόδειξη των προθέσεων της Άγκυρας, δεδομένου ότι τα αποβατικά είναι αμιγώς επιθετικά σκάφη. Αποκαλυπτική είναι και η κριτική του Τσαβούσογλου προς τους κεμαλιστές ότι με τη Συνθήκη της Λωζάννης «δώσαμε τα νησιά που βρίσκονται ακριβώς δίπλα μας». Οι Τούρκοι ξεχνούν πως τα νησιά κατοικούνται από Έλληνες επί αιώνες. Το ίδιο και οι μικρασιατικές ακτές. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή πληθυσμών η Μικρά Ασία εκκενώθηκε από το ελληνικό στοιχείο και με τη Σύνθήκη της Λωζάννης το σύνορο μπήκε ανάμεσα στα νησιά και τις μικρασιατικές ακτές.

Η φόρμουλα-παγίδα

Δεν είναι, λοιπόν, περίεργο που ο Ερντογάν ζητάει την αναθεώρηση της Συνθήκης, ούτε ότι διάφορα στελέχη του καθεστώτος του δηλώνουν συχνά-πυκνά πως το Καστελλόριζο και στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, λόγω γειτνίασης με τις τουρκικές ακτές πρέπει να περιέλθουν στην Τουρκία! Κάποιοι, μάλιστα, επικαλέσθηκαν ως λόγο κατάληψης των νησιών την –κατ’ αυτούς– παράνομη στρατιωτικοποίησή τους από την Ελλάδα!

Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι στο παρελθόν έχει προταθεί (και από Αμερικανούς) τα νησιά να αποστρατιωτικοποιηθούν και η Τουρκία να αποσύρει τόσο τη Στρατιά του Αιγαίου (από τα παράλια στο εσωτερικό) όσο και τον αποβατικό στόλο. Είναι αξιοσημείωτο, μάλιστα, ότι επί κυβέρνησης Σημίτη ορισμένοι κύκλοι στην Αθήνα συζητούσαν σοβαρά αυτή την πρόταση!

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς στρατιωτικός εμπειρογνώμονας για να καταλάβει ότι η Στρατιά του Αιγαίου και ο αποβατικός στόλος μπορούν να ξαναβρεθούν απέναντι στα νησιά σε μερικές ώρες, άντε σε 1-2 ημέρες, ενώ ο επανεξοπλισμός ενός νησιού είναι δύσκολο εγχείρημα και απαιτεί μήνες. Είναι προφανές, επίσης, ότι σε μία κρίση θα είναι εύκολο για τους Τούρκους να τον εμποδίσουν.

Υπενθυμίζουμε ότι η εισβολή στην Κύπρο κατέστη δυνατή μόνο επειδή είχε προηγηθεί από τη δικτατορία η απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας που είχε στείλει η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Από το τέλος του 1967 που αποσύρθηκε η μεραρχία (με εκβιασμό των Τούρκων και με υπόδειξη των Αμερικανών) η Κύπρος ήταν όμηρος. Έτσι, όταν δόθηκε η ευκαιρία με το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου, η Άγκυρα την εκμεταλλεύθηκε με αποτέλεσμα σήμερα το βόρειο τμήμα της Μεγαλονήσου να έχει πλήρως τουρκοποιηθεί.

Τέσσερα συμπεράσματα

Η Ιστορία, λοιπόν, μας διδάσκει, αλλά πρέπει και το ελληνικό πολιτικό σύστημα να θέλει να διδαχθεί. Ποια είναι, λοιπόν, τα συμπεράσματα από τα παραπάνω;

Πρώτον, υποκρινόμαστε ότι το Oruc Reis δεν πραγματοποίησε για ενάμιση μήνα έρευνες σε δυνάμει ελληνική ΑΟΖ. Η πραγματικότητα είναι ότι η Άγκυρα θα καθίσει στο τραπέζι, έχοντας δημιουργήσει ένα επεκτατικό τετελεσμένο, το οποίο και θα επικαλεσθεί στις διαπραγματεύσεις. Αυτό και εξαρχής επεδίωκε.

Δεύτερον, Η περιβόητη αποκλιμάκωση ήλθε μετά το τετελεσμένο και πριν τη Σύνοδο Κορυφής, ώστε να αποτρέψει την επιβολή ευρωπαϊκών κυρώσεων στην Τουρκία. Επιπλέον, δεν είναι καν δεδηλωμένη αποκλιμάκωση. Ο Ερντογάν λέει καθαρά ότι το Oruc Reis δεν αποσύρθηκε, αλλά θα επιστρέψει μετά τη "συντήρηση". Αυτό σημαίνει ότι έχει στα χέρια του τον μηχανισμό πρόκλησης κρίσης, τον οποίο θα ενεργοποιήσει όποτε κρίνει. Και δεν θα μπορεί κανείς να του πει τίποτα, αφού από τώρα έχει μιλήσει για προσωρινό ελλιμενισμό.

Τρίτον, η Ιστορία αποδεικνύει ότι ακόμα και ελληνικές κυβερνήσεις που ήταν διατεθειμένες να κάνουν παραχωρήσεις στην Τουρκία δεν κατάφεραν να κλείσουν το ελληνοτουρκικό μέτωπο. Ο λόγος είναι πως η Άγκυρα ζητάει τόσα πολλά που μέχρι τώρα καμία ελληνική κυβέρνηση δεν ήταν διατεθειμένη να δώσει.

Τέταρτον, είναι προφανές ότι εάν η ελληνική πλευρά αρνηθεί να διαπραγματευθεί επί των μονομερών τουρκικών επεκτατικών διεκδικήσεων για να μην τις νομιμοποιήσει, ο Ερντογάν θα ξαναστείλει το Oruc Reis για έρευνες, ανακυκλώνοντας την κρίση. Θα ξαναβρεθούμε δηλαδή στην ίδια κατάσταση και μάλιστα Γερμανοί και Αμερικανοί (κι όχι μόνο) θα μας κατηγορούν ότι δεν είμαστε επαρκώς εποικοδομητικοί, επειδή αρνούμαστε να συζητήσουμε! Εκτός κι αν αυτή η κυβέρνηση επιλέξει να διαπραγματευθεί επί της ουσίας, οπότε θα προκύψει άλλης τάξεως πρόβλημα...

slpress.gr