Μπορεί η ΕΕ να λύσει την ελληνοτουρκική διένεξη;

Ο αρθρογράφος της Welt εντάσσει την διένεξη Ελλάδας-Τουρκίας μέσα σε ένα ευρύτερο διαχρονικά γεωπολιτικό περιβάλλον, όπως διαμορφώθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. 

«Στα χρόνια ίδρυσης της Βορειοατλαντική Συμμαχίας ήταν το αμερικανικό ναυτικό εκείνο, που από το 1947 ανέλαβε ρόλο ισορροπητικό και επιβολής τάξης, όταν η Βρετανική Αυτοκρατορία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει θέσεις της ανατολικά του Σουέζ μετά από πάνω από ένα αιώνα παρουσίας στην ανατολική Μεσόγειο, τη Διώρυγα του Σουέζ και τα Δαρδανέλια», θυμίζει ο αρθρογράφος.
Χαμένες μάχες
«Ο πολεμικός ύμνος των Αμερικανών ναυτών “from the halls of Montezuma to the shores of Tripolis” θυμίζει μέχρι σήμερα ότι οι 13 βορειοαφρικανικές χώρες δεν ήταν σε θέση να εξασφαλίσουν τάξη και ασφάλεια κατά των πειρατών... Το τί θα μπορούσε να συμβεί όμως εάν οι ΗΠΑ πάρουν στρατηγικά και πολιτικά στα σοβαρά την αρχή του „America first" δεν μπορεί κανείς να το προβλέψει. Έλληνες και Τούρκοι, αφημένοι πλέον στη μοίρα τους, θα μπορούσαν να γίνουν αιχμάλωτοι της δικής τους παλιάς και νέας ιστορίας». Ο Γερμανός σχολιαστής ξεδιπλώνει τη σκέψη του, μεταφέροντας την ελληνοτουρκική διαμάχη στο σήμερα.
«Το ΝΑΤΟ, αν και σε μια μεταβαλλόμενη και πολύ ασταθή γεωμετρία δυνάμεων, είναι αναντικατάστατο. Το αν όμως η ΕΕ κατορθώσει υπό τη σημερινή της μορφή να αναπτύξει στρατηγική ταυτότητα και ηγετικό προφίλ, ανήκει στις μοιραίες ερωτήσεις του παρόντος, κυρίως για τη Γερμανία. Οι οιωνοί δεν είναι ευνοϊκοί. Οι ΗΠΑ, που επί εποχής Κλίντον και με υπουργό Εξωτερικών την Μαντλίν Ολμπράιτ ανέλαβαν εμφανώς για άλλη μια φορά τις διεθνοπολιτικές τους υποχρεώσεις, σήμερα, με το σύνθημα „America first" στην εκδοχή Τραμπ, εννοούν πιθανώς ότι η αναντικατάστατη υπερδύναμη μπορεί να αδιαφορεί για τον υπόλοιπο κόσμο. Οι πιθανότητες να γίνει κάτι τέτοιο, δεν είναι λίγες. Τούρκοι και Έλληνες θα συμβάλουν σε αυτό, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα διαπιστώσεις. Και δεν θα σκέφτονται σε αυτή τη διαδικασία μόνο το φυσικό αέριο και της Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά και την ιστορία χιλιάδων χρόνων, τις χαμένες μάχες και τις απογοητευμένες ελπίδες».
Θα ξυπνήσουν οι παλαιοί δαίμονες;

H Welt υπενθυμίζει τα γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας και διερωτάται εάν θα ξυπνήσουν και πάλι οι παλιοί δαίμονες

Η γερμανική εφημερίδα συνεχίζει: «Έτσι όπως εξελίσσεται η ιστορία στην ανατολική Μεσόγειο εντάσσεται στην τραγικότητα της περιοχής το ότι η ταυτότητα των δύο πλευρών καθορίζεται από την μεταξύ τους αντίθεση. Στο ότι οι λαϊκοί μύθοι συνεχίζουν να βρίσκονται ο ένας απέναντι στον άλλο. Στο ότι οι Έλληνες αυτοπροσδιορίζονται μέσα από τη διαμάχη τους κατά της Τουρκίας και οι Τούρκοι κατά της σύγχρονης Ελλάδας. Οι συνέπειες είναι μέχρι σήμερα υπαρκτές και με πολλές επιδράσεις. Το ότι η αναζήτηση φυσικού αερίου από τους Τούρκους συνεχίζεται, το ότι το γεωτρύπανο φέρει το όνομα ενός Οθωμανού ναυάρχου που ανάμεσα στους καπετάνιους της Βενετίας ήταν ιδιαίτερα μισητός, μπορεί κανείς να το περάσει ως κακογουστιά ανάμεσα σε νατοϊκούς εταίρους. Όμως η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί από τον Ερντογάν, όταν επί Κεμάλ Ατατούρκ είχε γίνει μουσείο, είναι κάτι πολύ πιο σοβαρό. Είναι μια ισχυρή υπενθύμιση ιστορίας χιλίων χρόνων Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, το πικρό τέλος της με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και την Τουρκοκρατία των επόμενων αιώνων επί της ελληνικής κληρονομιάς της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας».
Στον επίλογό της η εφημερίδα υπενθυμίζει τα γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας για να αναρωτηθεί, εάν θα ξυπνήσουν και πάλι οι παλιοί δαίμονες. Ας παρακολουθήσουμε τη σκέψη του αρθοργράφου:
«Η σύγχρονη Ελλάδα δημιουργήθηκε κομμάτι-κομμάτι στο διάβα του 19ου αιώνα και μέχρι το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέσα από τα ερείπια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Έλληνες ανάμεσα στους νικητές, οι Τούρκοι ανάμεσα στους ηττημένους - και η σύγχρονη Τουρκία από την εξέγερση του Ατατούρκ εναντίον των υποστηρικτών του Νεοελληνικού κράτους από την Δύση. Η ελληνική εκστρατεία στη Μ. Ασία, με τη στήριξη των Δυτικών Δυνάμεων, με στόχο να αποτρέψει μια για πάντα την κυριαρχία των Τούρκων, κατέληξε το 1922 σε ένα διπλό τραύμα: στην μικρασιατική καταστροφή με τον θρίαμβο των Τούρκων και τους ατέλειωτους διωγμούς και ταπεινώσεις. Τα 70 χρόνια ειρήνης που εξασφάλισε το ΝΑΤΟ από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ίσως μια ανάσα, εάν οι ΗΠΑ πραγματικά αποχωρήσουν (γεωστρατηγικά) και οι Ευρωπαίοι συνεχίσουν να μην γεμίζουν το κενό παρά τις προειδοποιήσεις. Η ιστορία του χώρου που ορίζεται με το ακρωνύμιο ΜΕΝΑ (Middle East and North Afrika) είναι ακόμη μακρυά από το τέλος της, προς το καλύτερο, ίσως προς το χειρότερο. Οι παλαιοί δαίμονες κρύβονται στα επίπεδα μνήματα».
Ειρήνη Αναστασοπούλου, DW