Κρίσιμες διαπραγματεύσεις Ελλάδας και Αιγύπτου για τις θαλάσσιες ζώνες

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Νίκος Δένδιας μεταβαίνει την Πέμπτη 18 Ιουνίου στην Αίγυπτο, όπου θα
γίνει δεκτός από τον Πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι (Abdel Fattah el-Sisi).
Αμέσως μετά, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, ο κ. Δένδιας θα συναντηθεί με τον υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου, Σάμεχ Σούκρι (Sameh Shoukri), με τον οποίον θα συνομιλήσουν για ζητήματα διμερούς και περιφερειακού ενδιαφέροντος, με έμφαση στην οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, τις εξελίξεις στη Λιβύη και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Όπως ανέφερε πρόσφατα σε συνέντευξη του ο Νίκος Δένδιας, θα μεταβεί μαζί του στο Κάιρο όλη η ελληνική τεχνική ομάδα προκειμένου να ξαναπιάσει το νήμα της διαπραγμάτευσης οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών με την Αίγυπτο.

Το στοίχημα της συμφωνίας

Στην Αθήνα εκτιμάται ότι πιθανή συμφωνία οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών ανάμεσα σε Ελλάδα και Αίγυπτο θα άλλαζε δραματικά τους όρους του παιχνιδιού στην Ανατολική Μεσόγειο και θα μετέτρεπε τους πολεμικούς τόνους που χρησιμοποιεί ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε απειλές κενές περιεχομένου.
Ειδικότερα, μία ταχεία συμφωνία για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με το Κάιρο θα αφαιρούσε από την Άγκυρα το περιτύλιγμα διεθνούς νομιμότητας που της προσφέρει το μνημόνιο που συνυπέγραψε με την κυβέρνηση της Τρίπολης υπό την πίεση τον περασμένο Δεκέμβριο, του –υποχωρούντος πλέον – Xαλίφα Χαφτάρ και θα έβαζε στο παιχνίδι έναν παράγοντα τον οποίο η Aγκυρα δεν μπορεί να αγνοήσει.

Ο παράγων Αλ Σίσι

Αυτή τη στιγμή ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, ο οποίος εκφράζεται για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με ανοιχτά εχθρικό ύφος για διάφορους λόγους, έχει ως πρώτη προτεραιότητά του στην περιοχή, τη διάσωση της Λιβύης από τη συνολική επικράτηση ενός καθεστώτος όπου θα είχαν προνομιακή εκπροσώπηση και οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι.
Επίσης, έχοντας πρακτικά λάβει υπό την προστασία του τον Xαλίφα Χαφτάρ, επιθυμεί την κατάπαυση του πυρός και μια σταθεροποίηση η οποία θα του επιτρέψει να διατηρήσει τα δυτικά σύνορά του καθαρά από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Παρά το γεγονός ότι η θέση της αιγυπτιακής κυβέρνησης σήμερα είναι καθαρά αρνητική έναντι της Aγκυρας, δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι επιθυμεί να ανοίξει ένα ακόμα μέτωπο, αυτή τη φορά στην Ανατολική Μεσόγειο.

Συζητήσεις από το ’70

Στην πραγματικότητα συζητήσεις με την Αίγυπτο (για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ) γίνονται από τη δεκαετία του 1970, με διαλείμματα, αρκετές αναθερμάνσεις, αλλά κανένα αποτέλεσμα, παρά το γεγονός ότι το Κάιρο προχώρησε σε οριοθέτηση με τη Λευκωσία το 2003. Αγκάθι στις διαπραγματεύσεις με την Αίγυπτο ήταν διαχρονικά η πλήρης επήρεια του Καστελόριζου, την οποία το Κάιρο δεν δέχεται.
Σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα (πρόσφατα επί Νίκου Κοτζιά και λίγο νωρίτερα Ευάγγελου Βενιζέλου στο υπουργείο Εξωτερικών) Αθήνα και Κάιρο έφθαναν σε σχετικά παρεμφερείς θέσεις ως προς τη ζώνη Ρόδος-Κάρπαθος-Κάσος, ωστόσο το Καστελόριζο αλλά και η νήσος Χρυσή στα νοτιοανατολικά της Κρήτης (πρακτικά την οριοθέτηση με την Αίγυπτο αφορά ο ανατολικότερος νομός του νησιού, εκείνος του Λασιθίου) αποτελούσαν σταθερά επιχείρημα μη ολοκλήρωσης των συζητήσεων από πλευράς των Αιγυπτίων.
Σε κάθε περίπτωση, από το παρελθόν των έως τώρα διαπραγματεύσεων, είναι απολύτως σαφές ότι η Αθήνα θα πρέπει να προχωρήσει σε μία σειρά από συμβιβασμούς, οι οποίοι μέχρι πρότινος θα ήταν πολιτικά δύσκολο, αν όχι αδύνατον, να αποτελέσουν αντικείμενο διαχείρισης οποιασδήποτε κυβέρνησης.
Ωστόσο, οι συνθήκες έχουν πλέον αλλάξει σημαντικά