Πόλεμο στο λαθρεμπόριο καπνού...

Ρηξικέλευθες τομές που δημιουργούν βάσιμες προσδοκίες για την πάταξη του λαθρεμπορίου καπνικών προϊόντων στη ρίζα του φέρνει το νέο νομοσχέδιο που πρόκειται να κατατεθεί αρχές Σεπτεμβρίου στη Βουλή, όπως προανήγγειλε σήμερα σε συνέντευξη Τύπου ο υπουργός Επικρατείας Επικρατείας για την Αντιμετώπιση της Διαφθοράς, Παναγιώτης Νικολούδης.
Το νομοσχέδιο για την «ενίσχυση της καταπολέμησης της λαθρεμπορίας καπνού
και βιομηχανοποιημένων προϊόντων καπνού» θα αποτελέσει βάση για την αντιμετώπιση κάθε είδους λαθρεμπορίας με σκοπό την εισροή στα δημόσια ταμεία εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ από έσοδα που μέχρι σήμερα χάνονται σε γκρίζα χωράφια και αχαρτογράφητα νερά της παράνομης επιχειρηματικότητας στη χώρα.
«Το λαθρεμπόριο αποτελεί μία από τις μεγάλες κοινωνικές πληγές των σύγχρονων κοινωνιών. Πρόκειται για μια πηγή σημαντικού πλουτισμού, από προϊόντα που παράγονται, εισάγονται ή εξάγονται, διακινούνται, πωλούνται και καταναλώνονται, κατά κανόνα με οργανωμένο τρόπο και με σταθερές εγκληματικές υποδομές, χωρίς τον έλεγχο και την εποπτεία του κράτους και χωρίς την καταβολή των νόμιμων δασμών, τελών και φόρων», ανέφερε ο Παναγιώτης Νικολούδης, κατά τη σημερινή παρουσίαση του σχεδίου νόμου.
Χαρακτηρίζοντας το νομοσχέδιο ως «πρώτο βήμα σε έναν από τους πιο ευαίσθητους τομείς του λαθρεμπορίου, όπως είναι τα καπνά, βιομηχανοποιημένα και μη», ο υπουργός Επικρατείας ανακοίνωσε ότι αυτό επρόκειτο να δοθεί σε δημόσια διαβούλευση στις 10 Αυγούστου.
Επέμβαση στην εφοδιαστική αλυσίδα
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του σχεδίου νόμου έγκειται στη ριζική επέμβαση στην εφοδιαστική αλυσίδα των καπνών (βιομηχανοποιημένων και μη), ώστε να περιοριστεί, στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό η λεγόμενη «γκρίζα» περιοχή των προϊόντων καπνού, που διακινούνται στην αγορά. Αυτή η γκρίζα περιοχή δημιουργείται όταν τα καπνά και τα προϊόντα τους προέρχονται μεν από επισήμως αδειοδοτημένες βιομηχανίες, επιχειρήσεις, εργαστήρια κ.λπ., για κάποιον λόγο όμως η κυκλοφορία τους δεν είναι νόμιμη, επειδή λ.χ. η επικολημμένη σε αυτά ένσημη ταινία έχει κάποιο πρόβλημα.
Για να περιορίσει λοιπόν μέχρι εξαφανίσεως την γκρίζα αυτή περιοχή στο εμπόριο με καπνικά προϊόντα, το σχέδιο νόμου επεμβαίνει με καινοτόμο τρόπο σε όλες τις φάσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας, από την παραγωγή, κατασκευή ή εισαγωγή των προϊόντων καπνού, μέχρι την εξαγωγή ή κατανάλωσή τους.
Για να επιτευχθεί ο έλεγχος κάθε δραστηριότητας της εφοδιαστικής αλυσίδας και κάθε προϊόντος καπνού που διακινείται εντός αυτής, το σχέδιο νόμου προβλέπει τα εξής:

• Εισάγει ένα νέο σύστημα αδειοδότησης κάθε δραστηριότητας που έχει σχέση με την εφοδιαστική αλυσίδα καπνικών προϊόντων, ώστε να καθίσταται ευχερής η παρακολούθηση της νομιμότητας των χορηγούμενων αδειών. Για το σκοπό αυτό ιδρύονται δύο κεντρικές βάσεις δεδομένων στην Διεύθυνση των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης και Φ.Π.Α. της Τελωνειακής Υπηρεσίας του Υπουργείου Οικονομικών. Η πρώτη βάση, που φέρει την ονομασία «Ενιαίο Κεντρικό Μητρώο Παραγωγών και Βιομηχανιών Καπνού και των Προϊόντων αυτού» (ΕΚΕΜΚΑ) αφορά τους παραγωγούς καπνού και τις καπνοβιομηχανίες, ενώ η δεύτερη βάση δεδομένων, που φέρει την ονομασία «Ενιαίο Κεντρικό Μητρώο Εφοδιαστικής Αλυσίδας Καπνού και Βιομηχανοποιημένων Καπνών» (ΕΚΜΕΑ), αφορά κάθε άλλη εμπορική ή επιχειρηματική δραστηριότητα εντός της εφοδιαστικής αλυσίδας καπνών και των προϊόντων τους.
• Εισάγεται ένα σύστημα αυστηρού ελέγχου των πωλήσεων καπνού και των προϊόντων του που γίνονται μέσω Διαδικτύου ή άλλων σύγχρονων τεχνολογικών μεθόδων. Έτσι θα αποτρέπεται η εύκολη πρόσβαση των ανηλίκων στα προϊόντα καπνού.
• Εισάγεται ένα σύγχρονο σύστημα ιχνηλασιμότητας των καπνών και των προϊόντων τους που διακινούνται στην εφοδιαστική αλυσίδα. Με το σύστημα αυτό θα καταστεί για πρώτη φορά δυνατό να διαπιστώνεται αν οποιοδήποτε προϊόν καπνού και τα βιομηχανοποιημένα καπνά που παράγονται ή εισάγονται στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως εάν προορίζονται για κατανάλωση στο εσωτερικό ή διατίθενται σε σημεία πώλησης αφορολογήτων ειδών, είναι αυθεντικά ή πρόκειται για λαθραία προϊόντα.
• Προβλέπεται η ίδρυση, εντός του ΣΔΟΕ, ενός Ενιαίου Επιχειρησιακού Κέντρου Δίωξης του Λαθρεμπορίου (ΕΕΚΔΙΛ). Το Κέντρο αυτό θα λειτουργεί ως ενιαία εθνική μονάδα ανάλυσης και διαχείρισης των πληροφοριών και των δεδομένων από τις «πρωτοβάθμιες» μονάδες δίωξης του λαθρεμπορίου. Το Κέντρο αυτό θα έχει αρμοδιότητα για όλα τα προϊόντα, που υπόκεινται σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ).
• Προβλέπεται η λειτουργία μιας Υπηρεσίας Ανώνυμων Καταγγελιών σχετικά με το Λαθρεμπόριο στο Κέντρο Εξυπηρέτησης Φορολογουμένων, που έχει ιδρυθεί στην Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων.
• Παράλληλα, με τις παραπάνω θεσμικές τομές, εκσυγχρονίζεται και το κυρωτικό σύστημα κατά της λαθρεμπορίας, και δη τόσο προς την κατεύθυνση επιβολής διοικητικών κυρώσεων, όσο και προς την κατεύθυνση θεσπίσεως ειδικότερων ποινικών αδικημάτων. Έτσι, θα τιμωρείται εφεξής ως σοβαρή τελωνειακή παράβαση με διοικητικό πρόστιμο μέχρι 30.000 ευρώ, το οποίο σε περίπτωση υποτροπής θα τριπλασιάζεται, οποιαδήποτε παραβίαση των σχετικών με τις νόμιμες αδειοδοτήσεις διατάξεων, όπως επίσης σχετικά με την εγγραφή στα αντίστοιχα μητρώα, για τα οποία έγινε παραπάνω λόγος. Ομοίως, ως τελωνειακή παράβαση θα αντιμετωπίζεται εφεξής (και όχι μόνο ως ποινικό αδίκημα λαθρεμπορίας) η κυκλοφορία προϊόντων καπνού και βιομηχανοποιημένων καπνών χωρίς ενεργοποιημένη ένσημη ταινία φορολογίας και ασφάλειας. Για την πράξη αυτή θα επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο από 40 μέχρι 100 ευρώ ανά πακέτο λιανικής συσκευασίας, ενώ σε περίπτωση υποτροπής το διοικητικό πρόστιμο θα τριπλασιάζεται και θα επιβάλλεται επιπροσθέτως αφαίρεση της άδειας λειτουργίας του παραβάτη για χρονικό διάστημα τριών ετών.
• Στο πεδίο του Ποινικού Δικαίου προβλέπεται κατ’ αρχήν μια αυστηροποίηση των ποινικών κυρώσεων για το αδίκημα της κυκλοφορίας καπνών, βιομηχανοποιημένων ή μη, χωρίς την προβλεπόμενη ένσημη ταινία φορολογίας και ασφάλειας. Επίσης, εξορθολογίζονται οι προβλεπόμενες στο άρθρο 218 Π.Κ. ποινές για την πλαστογραφία και κατάχρηση των ένσημων ταινιών φορολογίας και ασφάλειας.

Προτεραιότητα η δημόσια υγεία
Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, ο Παναγιώτης Νικολούδης ανέφερε ότι ο τομέας αυτός λαθρεμορίου είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος, διότι η κατανάλωση λαθρεμπορικών προϊόντων καπνού δεν έχει μόνο επιπτώσεις στα δημόσια ταμεία, αλλά πολύ σημαντικότερες επιπτώσεις στην δημόσια υγεία. Ο υπουργός Επικρατείας παραδέχθηκε πως το γεγονός ότι το λαθρεμπόριο συνδέεται σε ορισμένους τομείς άμεσα με επιπτώσεις σε κοινά αγαθά, όπως είναι η δημόσια υγεία, «δεν είχε μέχρι σήμερα αξιολογηθεί όπως θα έπρεπε από τον εθνικό νομοθέτη, παρά την πληθώρα των ευρωπαϊκών και διεθνών κανονιστικών κειμένων, ιδίως δε εκείνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που εδώ και καιρό είχαν κινηθεί προς την κατεύθυνση αυτή».
Ως προς το ζήτημα τη σύνδεσης του λαθρεμπορίου καπνού με τη δημόσια υγεία, ο κ. Νικολούδης ήταν κατηγορηματικός: «Οι τομές που επιδιώκουμε να επιφέρουμε στην πάταξη του λαθρεμπορίου με το σχέδιο νόμου που καταρτίσαμε, δεν αποσκοπούν στην αποτελεσματικότερη είσπραξη των φόρων, δασμών και τελών που διαφεύγουν με την λαθρεμπορία καπνικών προϊόντων από το Δημόσιο Ταμείο, όσο κυρίως και πρωτίστως, στην ενίσχυση της δημόσιας υγείας με την καταπολέμηση λαθρεμπορικών πράξεων και την αποτροπή της διάδοσης και κατανάλωσης προϊόντων, όπως είναι τα καπνικά, που, όταν πωλούνται λαθραία και δεν υφίστανται κανέναν έλεγχο αυθεντικότητας, πιθανολογείται ότι βλάπτουν την δημόσια υγεία, δηλαδή επιβαρύνουν την υγεία αόριστου αριθμού ανθρώπων».
Η τελευταία επισήμανση του υπουργού αναδεικνύει και τη σημαντικότερη μεταρρύθμιση που επέρχεται με το νομοσχέδιο στο πεδίο του Ποινικού Δικαίου. Αυτή αφορά στην «αντιμετώπιση αφενός μεν της κατ’ επάγγελμα τελούμενης θέσης σε κυκλοφορία προϊόντων καπνού χωρίς ενεργοποιημένες ένσημες ταινίες φορολογίας και ασφάλειας, αφετέρου δε της ίδιας πράξης, όταν αυτή τελείται από εγκληματική οργάνωση». Ετσι, στις αυστηρές κακουργηματικές ποινές που προβλέπονται, εκτός των άλλων αποτυπώνεται, όχι μόνο το άδικο μιας σοβαρής λαθρεμπορικής συμπεριφοράς, αλλά και εκείνο των βλαπτικών για τη δημόσια υγεία λαθρεμπορικών πράξεων που αφορούν προϊόντα καπνού.
Κυβερνητικό προαπαιτούμενο για την γενική πάταξη του λαθρεμπορίου
Αναφορικά με τη θέση των θεσμών, ο κ. Νικολούδης ανέφερε ότι υπάρχει συνεννόηση μαζί τους για το τελικό κείμενο, το οποίο δεν θα επικυρωθεί με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, καθώς δεν συμπεριλαμβάνεται στα προαπαιτούμενα. Ο ίδιος τόνισε ότι το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου αναμένεται να χρησιμοποιηθεί ως βάση για την αντιμετώπιση στη συνέχεια κάθε είδους λαθρεμπορίας, καυσίμων, οινοπνευματωδών κλπ., και ει δυνατόν οδηγός γιά την αντιμετώπιση και άλλων εγκληματικών οργανώσεων.
Ως προς αυτό, είναι χαρακτηριστική η εξής τοποθέτησή του: «Τα τελευταία χρόνια έχουμε όλοι συνηθίσει οι ατέλειες και οι ελλείψεις στην λειτουργία των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους, να αντιμετωπίζονται με επίταση των προβλεπόμενων κυρώσεων. Ο πολίτης έτσι αποκομίζει την συχνά άδικη εικόνα ενός εκδικητικού κράτους, που υπερβάλλει στις ποινές, επειδή υστερεί στους ελέγχους του. Συνέπεια της καταστάσεως αυτής είναι τα τελευταία χρόνια να έχουν γίνει πολύ λίγες μεταρρυθμίσεις στους τομείς διευρύνσεως των δικαιωμάτων των πολιτών σε σχέση με τον αριθμό των επεμβάσεων που έλαβαν χώρα για τον περιορισμό τους».

koutipandoras.gr