Σημειώσεις – παρατηρήσεις επί της Συμφωνίας της 12ης Ιουλίου

Του Γιώργου Τσακίρη

Κατανοώ απόλυτα την διάθεση της ελληνικής κυβέρνησης για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής της θέσης, όσον αφορά τις δηλώσεις για την ΜΗ ύπαρξη προαπαιτουμένων για την έναρξη των διαπραγματεύσεων. Θα έπρεπε όμως να προσεχθούν περισσότερο....

κάποιες προτάσεις που "εισχώρησαν" στη Συμφωνία της 12ης Ιουλίου, όπως (τα κεφαλαία και οι υπογραμμίσεις -όπου υπάρχουν- δικά μου):

Α) Η ΠΡΩΤΗ πρόταση ΣΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ του κειμένου που αναφέρει «H σύνοδος κορυφής για το ευρώ τονίζει την κρίσιμη ανάγκη να οικοδομηθεί εκ νέου σχέση εμπιστοσύνης με τις ελληνικές αρχές ως προαπαιτούμενο για πιθανή μελλοντική συμφωνία σχετικά με νέο πρόγραμμα του ΕΜΣ. Στο πλαίσιο αυτό έχει βασική σημασία η ανάληψη ιδίας ευθύνης από τις ελληνικές αρχές, τις δε δεσμεύσεις πολιτικής πρέπει να ακολουθήσει η επιτυχής υλοποίησή τους»

Β) « ...μόνον μετά τη νομική εφαρμογή των τεσσάρων πρώτων προαναφερόμενων μέτρων (τα δύο νομοσχέδια δηλαδή που έχουν ήδη ψηφισθεί από την ελληνική Βουλή) καθώς και την ΕΓΚΡΙΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΔΕΣΜΕΥΣΕΩΝ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ ΕΓΓΡΑΦΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΟΥΛΗ, κατόπιν επαλήθευσης από τους θεσμούς και την Ευρωομάδα, ΜΠΟΡΕΙ να ληφθεί απόφαση προκειμένου ΝΑ ΔΟΘΕΙ στους θεσμούς Η ΕΝΤΟΛΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ μνημονίου συνεννόησης (ΜΣ). Η απόφαση αυτή θα ληφθεί υπό την προϋπόθεση ότι έχουν ολοκληρωθεί οι εθνικές διαδικασίες ...» και

Γ) «Προκειμένου να αποτελέσει τη ΒΑΣΗ για την επιτυχή σύναψη του μνημονίου συνεννόησης, Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ μεταρρυθμιστικών μέτρων ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΘΕΙ σε σημαντικό βαθμό ώστε να ληφθεί υπόψη η σοβαρή επιδείνωση της οικονομικής και δημοσιονομικής θέσης της χώρας το τελευταίο έτος. Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει ΝΑ ΔΕΣΜΕΥΘΕΙ ΕΠΙΣΗΜΩΣ να ενισχύσει τις προτάσεις της σε τομείς που έχουν προσδιορίσει οι θεσμοί, με ικανοποιητικό και σαφές ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ για τη θέσπιση και την εφαρμογή νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένων των διαρθρωτικών κριτηρίων, των ΟΡΟΣΗΜΩΝ και των ΠΟΣΟΤΙΚΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ, ώστε να είναι σαφής η κατεύθυνση των πολιτικών μεσοπρόθεσμα»

Ειδικά δε στο σημείο που αναφέρει « … την ΕΓΚΡΙΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΔΕΣΜΕΥΣΕΩΝ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ ΕΓΓΡΑΦΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΟΥΛΗ …» υπάρχει ευθεία αναφορά σε ΟΛΕΣ τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η κυβέρνηση και περιέχονται στη Συμφωνία της 12^ης Ιουλίου όπως (επιγραμματικά) :

• να πραγματοποιήσει φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό
• να προχωρήσει σε πιο φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις στην αγορά προϊόντων με σαφές χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση όλων των συστάσεων της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ
• να προχωρήσει στην ιδιωτικοποίηση του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), εκτός αν μπορούν να βρεθούν μέτρα αντικατάστασης με ισοδύναμο αποτέλεσμα
• να προχωρήσει σε αυστηρή επανεξέταση και εκσυγχρονισμό των συλλογικών διαπραγματεύσεων, των εργατικών κινητοποιήσεων
• να πραγματοποιήσει τα απαραίτητα βήματα για την ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού τομέα, συμπεριλαμβανομένων τόσο αποφασιστικής δράσης για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια
• να αναπτύξουν ένα σημαντικά ενισχυμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων με βελτιωμένη διακυβέρνηση· ελληνικά περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας θα μεταφερθούν σε ανεξάρτητο ταμείο, το οποίο θα τα ρευστοποιήσει με ιδιωτικοποιήσεις και άλλους τρόπους
• να εκσυγχρονίσουν και να ενισχύσουν σε σημαντικό βαθμό την ελληνική διοίκηση

Και κάπου εδώ, ΜΕΤΑ από τις ανωτέρω επισημάνσεις, υπάρχει και η πρόταση :

«Οι αναφερόμενες ανωτέρω ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ αποτελούν ελάχιστες απαιτήσεις για την ΕΝΑΡΞΗ των διαπραγματεύσεων με τις ελληνικές αρχές.»

Για να συνεχίσει με το «Εντούτοις, η σύνοδος κορυφής για το ευρώ κατέστησε σαφές ότι η έναρξη διαπραγματεύσεων δεν προδικάζει οποιαδήποτε ενδεχόμενη τελική συμφωνία επί νέου προγράμματος του ΕΜΣ» αλλά και το ότι «Οι κίνδυνοι της μη ταχείας ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων βαρύνουν πλήρως την Ελλάδα»

Όταν λοιπόν εν γνώσει σου έχεις ήδη υπογράψει (με το «πιστόλι στον κρόταφο», ναι) τέτοιες προτάσεις που περιέχονται στο κείμενο της Συμφωνίας της 12^ης Ιουλίου, είναι κατά τη γνώμη μου άνευ ουσίας και εκ των προτέρων αποτυχημένη, η οποιαδήποτε προσπάθεια να πείσεις τους εκπροσώπους των θεσμών (του κουαρτέτου πλέον), πως η έναρξη των διαπραγματεύσεων δεν έχει προαπαιτούμενα.

Εκτός εάν το επιχείρημα δεν απευθύνεται σε αυτούς, αλλά στους ψηφοφόρους σου.

Όσον αφορά δε τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πιθανό επόμενο πρόγραμμα, αλλά και την αναφορά στην βιωσιμότητα του ελληνικού δημοσίου χρέους, το κείμενο της Συμφωνίας της 12^ης Ιουλίου προβλέπει ότι :

Α) «Τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ που ζητούν χρηματοπιστωτική συνδρομή από τον ΕΜΣ αναμένεται να απευθύνουν, εφόσον είναι δυνατόν, ανάλογο αίτημα και στο ΔΝΤ. Αυτό αποτελεί ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ προκειμένου η Ευρωομάδα να συμφωνήσει σχετικά με νέο πρόγραμμα του ΕΜΣ. Επομένως, η Ελλάδα θα ζητήσει τη συνέχιση της στήριξης του ΔΝΤ (παρακολούθηση και χρηματοδότηση) από τον Μάρτιο του 2016»

Β) «Υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Αυτό οφείλεται στη χαλάρωση των πολιτικών που ακολουθήθηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων δώδεκα μηνών, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την πρόσφατη επιδείνωση του εσωτερικού μακροοικονομικού και χρηματοοικονομικού περιβάλλοντος.»

Γ) «Η σύνοδος κορυφής για το ευρώ υπενθυμίζει ότι τα κράτη μέλη της ευρωζώνης έχουν θεσπίσει κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών μία αξιοσημείωτη δέσμη μέτρων προς υποστήριξη της βιωσιμότητας του χρέους της Ελλάδας, η οποία εξομάλυνε την πορεία εξυπηρέτησης του χρέους της Ελλάδας και μείωσε το κόστος σημαντικά. Με αυτά τα δεδομένα και στο πλαίσιο του πιθανού μελλοντικού προγράμματος του ΕΜΣ, καθώς και σύμφωνα με το πνεύμα της δήλωσης της Ευρωομάδας του Νοεμβρίου του 2012, η Ευρωομάδα παραμένει έτοιμη να εξετάσει, εάν χρειαστεί, πιθανά πρόσθετα μέτρα (πιθανή παράταση των περιόδων χάριτος και αποπληρωμής), για να εξασφαλιστεί ότι οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες παραμένουν σε βιώσιμο επίπεδο. Τα μέτρα αυτά θα εξαρτώνται από την πλήρη υλοποίηση των μέτρων τα οποία πρόκειται να συμφωνηθούν σε πιθανό νέο πρόγραμμα και θα εξεταστούν μετά την πρώτη θετική ολοκλήρωση επανεξέτασης. Η σύνοδος κορυφής για το ευρώ τονίζει ότι δεν μπορούν να αναληφθούν απομειώσεις της ονομαστικής αξίας του χρέους.»

Δ) «Υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται όλες οι αναγκαίες προϋποθέσεις που περιέχονται στο παρόν έγγραφο, η Ευρωομάδα και το διοικητικό συμβούλιο του ΕΜΣ δύνανται, σύμφωνα με το άρθρο 13 παράγραφος 2 της Συνθήκης ΕΜΣ, να δώσουν εντολή στους θεσμούς να διαπραγματευτούν νέο πρόγραμμα του ΕΜΣ, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 13 της Συνθήκης ΕΜΣ, βάσει της εκτίμησης που αναφέρεται στο άρθρο 13 παράγραφος 1»

Τι προβλέπει όμως η Συνθήκη του ΕΜΣ στο άρθρο 13 (παρ.1 & 2) ;

ΑΡΘΡΟ 13

Διαδικασία για τη χορήγηση στήριξης σταθερότητας

1. Μέλος του ΕΜΣ μπορεί να απευθύνει αίτημα για στήριξη σταθερότητας προς τον πρόεδρο του Συμβουλίου των Διοικητών. Η εν λόγω αίτηση πρέπει να αναφέρει το όργανο (-α) χρηματοδοτικής συνδρομής που θα εξεταστούν. Κατά την παραλαβή της σχετικής αίτησης, ο πρόεδρος του συμβουλίου διοικητών αναθέτει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με την ΕΚΤ, τα ακόλουθα καθήκοντα:

(Α) να εκτιμήσει την ύπαρξη κινδύνου για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της ή των κρατών μελών της, εκτός εάν η ΕΚΤ έχει ήδη υποβάλει σχετική ανάλυση βάσει του άρθρου 18 (2)

(Β) ΝΑ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙ κατά πόσον το δημόσιο χρέος είναι ΒΙΩΣΙΜΟ. Όπου κρίνεται σκόπιμο και δυνατό, μια τέτοια εκτίμηση αναμένεται να διενεργείται από κοινού με το ΔΝΤ

(Γ) να αξιολογήσει τις πραγματικές ή δυνητικές ανάγκες χρηματοδότησης του εν λόγω μέλους του ΕΜΣ.

2. Με βάση την αίτηση του μέλους του ΕΜΣ και των αξιολογήσεων που αναφέρονται στην παράγραφο 1, το Συμβούλιο των Διοικητών μπορεί να αποφασίσει να χορηγήσει, κατ' αρχήν, στήριξη σταθερότητας στο ενδιαφερόμενο μέλος του ΕΜΣ, με τη μορφή ενός μηχανισμού οικονομικής στήριξης.

Κατά συνέπεια, για την ΕΝΑΡΞΗ των διαπραγματεύσεων, πρέπει να πληρούνται σωρευτικά :

1. ΟΛΕΣ οι προϋποθέσεις και τα προαπαιτούμενα που περιγράφονται στη Συμφωνία της 12^ης Ιουλίου, και
2. Το ελληνικό δημόσιο χρέος να κριθεί ως βιώσιμο τόσο από το ΔΝΤ όσο και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και την ΕΚΤ.

Το μόνο σίγουρο λοιπόν είναι ότι οι διαπραγματεύσεις ΔΕΝ πρόκειται να ξεκινήσουν, τουλάχιστον ομαλά, εάν ΚΑΙ οι δύο ανωτέρω όροι δεν πληρούνται ταυτόχρονα, ή εάν κάποια από τις δύο πλευρές δεν υποχωρήσει όσον αφορά τις απαιτήσεις της.

Ένας ενδιαφέρον (το λιγότερο) Αύγουστος, που θα καθορίσει την πορεία της χώρας στα επόμενα 50 τουλάχιστον χρόνια.