«Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ»

Οι Υπουργοί Εξωτερικών ΗΠΑ-Ιράν κ.κ. Κέρυ-Ζαρίφ

του Νίκου Τοπούζη

  Η συμφωνία για τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν από την Διεθνή Κοινότητα στις 2 Απριλίου, αν τηρηθεί, θα μείνει αναμφίβολα στην Ιστορία.  Με δέλεαρ την άρση των κυρώσεων κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας, η Κυβέρνηση του κ.Ροχανί έκανε αυτό ακριβώς που υποσχέθηκε κατά την διάρκεια της περσινής προεκλογικής εκστρατείας.  Να διαπραγματευτεί δηλαδή τον έλεγχο της πυρηνικής της «προόδου» με αντάλλαγμα την άρση του διεθνούς αποκλεισμού κατά του Ιράν.

  Ενώ πολλοί «ειδικοί» αναλύουν το μέλλον της ευρύτερης περιοχής, εγώ θα παραμείνω στους λόγους που αυτή η συμφωνία είναι θετική για τα συμφέροντα της Ελλάδος.  Η Μέση Ανατολή έχει, τα τελευταία χρόνια, διαψεύσει πολλές φορές αυτούς τους ειδικούς άλλωστε.  Είναι η περιοχή του πλανήτη όπου όλες οι θεωρίες και ιδεολογίες χάνουν το νόημα τους, εκεί που διαψεύδονται όλοι οι εγκυρότεροι αναλυτές γεωπολιτικής.

  Όντας από τους πρώτους που μίλησα τόσο για την ενδεχόμενη συμφωνία, όσο και για τα οφέλη της Ελλάδος από αυτή http://www.joomag.com/magazine/geopolitics-magazine-november-december-2013/0349305001385633882?short (Νοέμβριος 2013, σελ. 23) δεν μπορώ παρά να εκφράσω την απογοήτευση μου που το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδος δεν ενήργησε κατά το 2014 υπέρ της εξεύρεσης κάποιας λύσης στο Ιρανικό αδιέξοδο.  Η προηγούμενη ηγεσία του ΥΠΕΞ χρησιμοποιούσε, δυστυχώς, τον θεσμό για προσωπική προβολή και μόνο.

  Ας δούμε όμως τους λόγους που αυτή η συμφωνία που συμφέρει την Ελλάδα.  Να θυμίσω πως μόνο δύο έννοιες μετράνε στις διεθνείς σχέσεις, η Ισχύς και το Συμφέρον.

  Ο πρώτος και ευνόητος λόγος που αυτή η συμφωνία συμφέρει την Ελλάδα δεν είναι άλλος από την ελπίδα της μη-διασποράς πυρηνικών όπλων στην ευρύτερη περιοχή της Μ.Ανατολής.  Η συμφωνία Ιράν-Δύσης δίνει την δυνατότητα στη διεθνή κοινότητα να έχει πλήρη διαφάνεια στο πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Η Δύση είτε με κυρώσεις, είτε με βομβαρδισμό, είτε με σύγχρονες πολεμικές τακτικές cyberwar (stuxnet), ήταν εξαιρετικά αμφίβολο αν θα κατάφερνε τελικά να αποτρέψει τους Ιρανούς να αποκτήσουν τη «Βόμβα».  Αυτό θα είχε ως συνέπεια την άμεση πυρηνικοποίηση της Σ.Αραβίας αλλά και άλλων χωρών της περιοχής, ιδίως της Αιγύπτου και της Τουρκίας.  Με βάση τη συμφωνία, το ενδεχόμενο πυρηνικοποίησης της γειτονιάς μας απομακρύνεται αρκετά.

  Ο δεύτερος λόγος που αυτή η συμφωνία συμφέρει την Ελλάδα είναι η σημαντική μείωση του γεωστρατηγικού ρόλου της Τουρκίας για τις ΗΠΑ και την ΕΕ.  Με ανοικτό το ενδεχόμενο αεροπορικής εκστρατείας κατά του Ιράν, η Άγκυρα είχε σημαντικό ρόλο και λόγο σε όλη την περιοχή παρά την διεθνή της καταδίκη για την ενεργή συμμετοχή της στην «αραβική άνοιξη».  Δεδομένου του Αμερικάνικου «pivot to Asia» και την εξομάλυνση (πλέον) των σχέσεων με Τεχεράνη, είναι πολύ πιθανόν η Τουρκία να βρεθεί αντιμέτωπη με τις επιλογές της στήριξης των ισλαμοφασιστών στη Μέση Ανατολή χωρίς να ελπίζει σε βοήθεια πέραν του Ατλαντικού.

  Τρίτος λόγος είναι η απελευθέρωση των εισαγωγών/εξαγωγών προς την Ισλαμική Δημοκρατία.  Σημαντικό μέρος των υδρογονανθράκων που χρησιμοποιούσε η Ελληνική βιομηχανία αλλά και τα νοικοκυριά της Ελλάδος ήταν εισαγόμενα από το Ιράν.  Η επιχειρηματική δραστηριότητα θα μπορέσει να ξεκινήσει και πάλι σύντομα, με την άρση των δυτικών κυρώσεων.  Δυο λόγια για όσους κινδυνολογούν για δήθεν μείωση των τιμών των υδρογονανθράκων λόγω της επικείμενης άρσης του εμπάργκο, που ίσως καταστήσει τις επενδύσεις στην ελληνική ΑΟΖ μη-επικερδείς.

• Το Ιρανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα καταναλωθεί κυρίως από Κίνα και Ινδία που με τη συνεχή αύξηση της βιομηχανικής τους δραστηριότητας αλλά και πληθυσμού, θα αυξάνουν και την ζήτηση για υδρογονάνθρακες.

• Οι αναμενόμενες επενδύσεις στην ελληνική ΑΟΖ κινδυνεύουν από το Αμερικανικό σχιστολιθικό αέριο (shale gas), η παραγωγή του οποίου έχει καλύψει ήδη τις ανάγκες των ΗΠΑ σε ενέργεια

  Τέταρτο μεγάλο συμφέρον της Ελλάδος από την συμφωνία αυτή είναι η πιθανή, πολύ πιθανή πλέον, αποτυχία της «αραβικής άνοιξης».  Οι σιίτες Ιρανοί και κυρίως η δύναμη AlQuds του διάσημου πλέον κ.Σολεϊμανί, είναι ο μοναδικός στρατιωτικός σχηματισμός που έχει επικρατήσει με ιδιαίτερη ευκολία κατά του ISIS, με τελευταία μεγάλη νίκη την εκδίωξη των ισλαμοφασιστών από το Τικρίτ του Ιράκ.  Το Ιράν θα μπορεί πλέον να συνεργαστεί ανοικτά με τις ΗΠΑ έναντι στον κοινό εχθρό που ονομάζεται «Ισλαμικό Κράτος».  Η καταστροφή των ακραίων σουνιτικών ομάδων θα συμβάλλει στην προστασία των Χριστιανών στην περιοχή αλλά και θα ελαττώσει ή/και αποτρέψει την περαιτέρω μετακίνηση ακραίων Τζιχαντιστών στην γειτονιά μας, με ότι αυτό σημαίνει για την εσωτερική ασφάλεια της Πατρίδος μας.

   Τι πρέπει να πράξει η Ελλάδα από εδώ και πέρα μετά την υπογραφή του πλαισίου συμφωνίας;  Όχι πολλά θα πουν ορισμένοι.  Εδώ θα διαφωνήσω.

α) ΤΩΡΑ είναι η ώρα να θέσουμε θέμα προστασίας των Χριστιανών της Μ.Ανατολής χρησιμοποιώντας επιτέλους το χαρτί της «γεωθρησκείας», τόσο για να σώσουμε ανθρώπινες ζωές, όσο και για να δυναμώσουμε την θέση της Ελλάδος στην περιοχή.

β) Ακόμη ένα βήμα θα πρέπει να είναι η προσπάθεια γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ Αιγύπτου-Ιράν.  Οι σχέσεις μας και με τις δύο χώρες είναι εξαιρετικές  και τυχόν εξομάλυνση των μεταξύ τους σχέσεων (που οφείλονται στον εσωτερικό πόλεμο Στρατού-Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο), θα είχε πολλαπλά οφέλη για την Ελλάδα.

γ)Η Ελλάδα επίσης θα μπορούσε να καταστεί και δίαυλος επικοινωνίας Ιράν-Ισραήλ, σε θέματα χαμηλής πολιτικής για αρχή.  Η Σαουδική Αραβία αποδέχθηκε τελικά την συμφωνία Ιράν-Δύσης http://www.politico.com/story/2015/04/saudi-arabia-iran-nuclear-deal-116694.html λόγω της επιμονής του προέδρου Ομπάμα και την πίστη του στη συμφωνία αυτή.  Η στροφή της Σ.Αραβίας στον ρεαλισμό ίσως αποτελέσει οδηγό και για το Ισραήλ και κάποια στιγμή στο μέλλον (όχι με τον Νετανιάχου στο τιμόνι), αποδεχθεί τα τετελεσμένα και προσπαθήσει να βρει ένα win-win σενάριο από την υπόθεση.

  Η συμφωνία Ιράν-Δύσης, αν δεν παραβιαστεί, θα μπορέσει να αποτελέσει οδηγό επίλυσης κρίσεων στο μέλλον.  Είναι μια συμφωνία που θα διδάσκεται στα πανεπιστήμια όλου του κόσμου, μια ιστορική συμφωνία.  Ας μην γίνει η Ελλάδα απλός θεατής και πάλι και ας προσπαθήσει να κερδίσει τα μέγιστα προς όφελος, κυρίως, των Ελληνορθοδόξων της περιοχής.

Φιλικά

Νίκος Τοπούζης