ΘΑ ΓΙΝΕΙ Ο ΣΥΡΙΖΑ Ο ΣΩΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ;

Ο καθένας έχει τη γνώμη του για τις ελληνικές εκλογές. Οι περισσότεροι σχολιαστές εμπίπτουν σε δύο στρατόπεδα. Για τη μία πλευρά, η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είναι το τέλος του πολιτισμού όπως τον γνωρίζουμε, και για την άλλη, είναι το τέλος της Ελλάδας όπως την ξέρουμε.
Ωστόσο οι της αριστερής πλευράς, το κόμμα της αντι-λιτότητας παρέχει μια ευκαιρία
που ολόκληρη η Ευρώπη θα ήταν σοφό να λάβει. Τέλος, η ολοένα και πιο περιττή «αποδεκτή κουλτούρα» μπορεί η ίδια να αναμορφωθεί πριν να είναι πολύ αργά για όλους μας. Η ευκαιρία δεν θα υπάρχει για πολύ, αλλά αν αρπαχθεί, ο ΣΥΡΙΖΑ θα καταλήξει να υπηρετεί την Ευρώπη, περισσότερο από την Ελλάδα, περισσότερο από ό, τι θα ήθελαν να το κάνουν.
Η Πρόοδος ενός ανθρώπου είναι το «δηλητήριο» κάποιου άλλου
Όταν η Ελλάδα εντάχθηκε στην ΕΕ το 1981, δεν είχε κοινά σύνορα με οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ. Είχε όμως πρόσφατα αποτινάξει μια στρατιωτική δικτατορία. Εμποδιζόταν η ένταξή της στην ΕΕ, κατά τη διάρκεια του καθεστώτος των «συνταγματαρχών», και ήταν έτσι σε θέση να «εκβιάσει» αποτελεσματικά το δρόμο της σε ένα σύλλογο όπου υπήρχε δημοκρατία. Είναι αυτή η δράση απ” όπου ξεκίνησε η σταδιακή πολιτικοποίηση της ΕΕ, η οποία απείχε πολύ από τον αρχικό σκοπό της ενοποίησης των οικονομιών για την αποτροπή πολέμου.
Κατά την ένταξη νέων χωρών στην ΕΕ, υπάρχει συνήθως μια αντίδραση από ορισμένες σημαντικές πολιτικές δυνάμεις. Στις πρώτες άμεσες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 1979, το Κίνημα του λαού της Δανίας ενάντια στην ΕΕ κατόρθωσε το 20% της εθνικής ψήφου και ήρθε πολύ κοντά ως δεύτερο μετά τους Σοσιαλδημοκράτες.
Η Δανία ήταν ένα από τα νεότερα μέλη, που προσχώρησαν το 1973. Ως συνήθως, η αντίδραση στην ΕΕ προήλθε από την Αριστερά, που το είδε ως ένα μέσο της οικονομικής κυριαρχίας από μια ακόμη μεγαλύτερη εγκατάσταση, παρά ένα επαναστατικό μέσο υπονόμευσης των υπαρχόντων οικονομικών εξαρτήσεων. Για πολλά χρόνια, αυτό ήταν το σχέδιο: η ΕΕ ήταν μια επέκταση της υφιστάμενης αρχής,και ως εκ τούτου, η ιδεολογική αριστερά πρέπει να αντιταχθεί.
Στην Ελλάδα, η κατάσταση ήταν κάπως διαφορετική. Η επαναφορά της φιλελεύθερης δημοκρατίας, σε αντίθεση με τη δικτατορία, έγινε ευμενώς δεκτή από την Αριστερά, και η ΕΕ είχε θεωρηθεί ως η σημαιοφόρος αυτής της δημοκρατίας. Οι απαγορευμένοι και εκδιωγμένοι αριστεροί θα μπορούσαν όχι μόνο να επιστρέψουν στην Ελλάδα, αλλά και να αποκτήσουν διεθνή προστασία σύμφωνα με το έμβλημά τους.
Για το μεγαλύτερο μέρος του Ελληνικού Δικαίου, η ΕΕ ήταν επίσης μια λογική επιλογή, που θα έληγε την προηγούμενη διεθνή απομόνωση της χώρας και θα έδειχνε στον κόσμο ότι η νέα Ελλάδα ήταν στο ίδιο επίπεδο με τους εμπορικούς εταίρους της. Παρά το γεγονός ότι σε όλες τις χώρες οι περιθωριακές ακροδεξιές ομάδες συχνά βρίσκονταν επίσημα σε αντίθεση με την ΕΕ, κάτι τέτοιο στην Ελλάδα θα σήμαινε ότι η εν λόγω ομάδα θα διέκειτο φιλικά με την έκπτωτο και αποδιωγμένη χούντα, και αυτό ποτέ δεν θα το έκανε. Η ΕΕ ήταν προοδευτική, και καλοδεχούμενη, για εσωτερικούς, πολιτικούς όσο και για οικονομικούς λόγους.
Καθώς τα χρόνια περνούν, αυτός ο φορέας έχει αλλάξει ριζικά. Αντιτιθέμενηστην ΕΕ είναι πλέον σε μεγάλο βαθμό η Δεξιά πλευρά. Τα παλαιά επιχειρήματα της αριστεράς έχουν υπονομευθεί από τη δυσκολία να διεξαχθούν, και οι φτωχότεροι Ευρωπαίοι πολίτες φέρεται να απολαμβάνουν το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο υπό την ΕΕ και, πάνω απ “όλα,η διαρκής αρνητική αξία της ΕΕ.
Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ βρίσκονται όπου μπορεί να βρεί κανείς ανθρώπους που δεν θέλουν και τους δίνουν πολύ υψηλούς μισθούς για να είναι αποτυχημένοι, χωρίς να χρειάζεται να παραδεχθεί ότι προωθεί τις αποτυχίες για ξεκινήσει με αυτές. Ποιος δεν θέλει μια τέτοια επιλογή άμεσα διαθέσιμη, δεδομένης της συνεχούς πίεσης για να παρουσιάσει αποτελεσματικές ομάδες που θα κερδίσουν ψήφους; Αυτή η επιλογή είναι τόσο ελκυστική για την Αριστερά όσο και για τη Δεξιά, και είναι επίσης μια έμμεση παρουσίαση των Αριστερών που δεν είναι επιθυμητοί, ως προδότες, οι οποίοι ποτέ δεν νοιάζονταν για τον κοινό άνθρωπο, επειδή έχουν αποδεχθεί μεγάλες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη, πουλώντας τις ψυχές τους στο διάβολο.
Η Ελλάδα κίνησε αρχικά να πάει στην ίδια κατεύθυνση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Το κίνημα της Χρυσής Αυγής, που πιστεύεται ότι έχει άμεση σχέση με φυλακισμένα μέλη της παλιάς στρατιωτικής δικτατορίας, ήταν αρχικά δημοφιλές δεξιό κίνημα αντι-ΕΕ, που υποσχόταν μια εθνικιστική λύση στο χάος της απρόσωπης Ευρωκρατίας, όπου η χώρα έχει περιέλθει.
Τώρα η Ελλάδα έχει πληγεί από την αντίθετη κατεύθυνση, εκλέγοντας ένα ομολογουμένως πολύ-αριστερό κόμμα που παντρεύει την ίδια λογική που σε μεγάλο βαθμό εγκαταλείπεται στις άλλες χώρες. Όπως θα περίμενε κανείς, το κόμμα αντιτίθεται στην λιτότητα που επιβλήθηκε στη χώρα από τη χάραξη πολιτικής της ΕΕ που οι Έλληνες δεν εξέλεξαν, των οποίων οι διασώσεις και οι όροι, δεν θα ήταν αναγκαίοι αν ήξεραν τι κάνουν. Αλλά αυτό έρχεται με ένα πολύ διαφορετικό υπόβαθρο από τη Χρυσή Αυγή και των συνοδοιπόρων της στην υπόλοιπη Ευρώπη, και βάζοντας τα δυο κόμματα μαζί θα μπορούσε, στο τέλος, να σωθεί η ίδια η Ευρώπη.
Το ανθρώπινο λάθος που διορθώθηκε από ανθρώπινο λάθος
Το αυξανόμενο κύμα του αντι-ΕΕ συναισθήματος, είτε εναγκαλίζεται από την Αριστερά ή τη Δεξιά, μοιράζεται τα χαρακτηριστικά των κινημάτων ανεξαρτησίας που πάντοτε υπήρχαν και δημιούργησε τα περισσότερα σύγχρονα κράτη της Ευρώπης. Οι άνθρωποι αισθάνονται ότι κυβερνώνται από αποστασιοποιημένους ανθρώπους, με τους οποίους δεν έχουν καμία σχέση με. Αν δεν μπορούν να κάνουν κάτι με αυτό, συμβιβάζονται. Αν αισθάνονται ότι δεν έχουν να κερδίσουν κάτι από από τη ρύθμιση, καλώς ή κακώς, θεωρούν ότι το να κυβερνούν οι ίδιοι τους εαυτούς τους είναι η καλύτερη λύση.
Σε ανθρώπινο επίπεδο, γνωρίζουμε ότι υπάρχει μια ουσιαστική διαφορά μεταξύ της ανοχής και της μισαλλοδοξίας. Αν οι άνθρωποι είναι σίγουροι για τις απόψεις τους, μπορούν να ανεχθούν άλλους ανθρώπους που έχουν διαφορετικές από αυτούς, ακόμα και αν έχουν με τους συγκεκριμένους σημαντική προσωπική διαφορά. Αν οι άνθρωποι είναι λιγότερο βέβαιοι, γίνονται όλο και πιο ανεκτικοί, αποφασισμένοι να επιβάλουν τις απόψεις τους στους άλλους, με οποιοδήποτε μέσο. Αυτό γίνεται στο όνομα της αρετής, αλλά στην πραγματικότητα προκύπτει από τον φόβο.
Η ΕΕ θα πρέπει να έχει συνειδητοποιήσει εδώ και πολύ καιρό ότι οι πολίτες της θα απογοητεύονται όλο και περισσότερο από την οικονομική τους κατάσταση για περισσότερους από έναν λόγο. Επαγγελματίες οικονομολόγοι είναι πολύ δυσανεκτικοί. Πολλές αποχρώσεις της οικονομικής θεωρίας υπήρχαν ανέκαθεν, και σε άλλες ακαδημαϊκές πειθαρχίες αυτό δεν θα ήταν πρόβλημα.
Αλλά η διαφωνία καταστέλλεται όλο και περισσότερο τα οικονομικά. Εάν δεν αποδεχθείς ορισμένες ιδέες, όπως η απορρύθμιση, και απορρίπτεις άλλες, όπως τον κεϋνσιανισμό, δεν είσαι απλά σε λάθος δρόμος, αλλά δεν έχεις και καμία αξιοπιστία. Σήμερα δεν επιτρέπεται να αποφοιτήσεις, να εργαστείς ως οικονομολόγος ή να εκφέρεις γνώμη ή να συμβουλευτείς κάποιον, εάν έχεις ναλλακτικές απόψεις, ακόμη και αν τα πολιτικά και κοινωνικά συνακόλουθα τέτοιων απόψεων εξακολουθούν να θεωρούνται αποδεκτά. Για παράδειγμα, ο μαρξισμός εξακολουθεί να διδάσκεται στα ίδια τα πανεπιστήμια, όπου οι οικονομικές σχολές έχουν «ξεριζώσει» την καπιταλιστική θεωρία εδώ και πολύ καιρό.
Όπως όλα τα διεθνή όργανα, η ΕΕ υπόκειται στις πιο αποδεκτές ιδέες της ημέρας. Είναι πολύ δύσκολο για έναν οργανισμό με τόσο πολλούς ενδιαφερομένους, να εκπροσωπεί τόσες πολλέςι κα διαφορετικές εκλογικές περιφέρειες, να αναλαμβάνει όλα τα ριζοσπαστικά μέτρα που θα υπονομεύουν εκείνους που κατέχουν την πραγματική εξουσία,τους ανθρώπους που διοικούν τα σχολεία και τις επαγγελματικές οργανώσεις που υπερασπίζονται και προωθούν αυτές τις ιδέες.
Η ΕΕ πρέπει να συνεχίσει να προωθεί τις οικονομικές ιδέες που δημιούργησαν τη σημερινή παγκόσμια κρίση επειδή η δομή της δεν την αφήνει να κάνει διαφορετικά. Είναι άξιο απορίας, επομένως, η αύξηση του αριθμού των ανθρώπων σε όλες τις γωνιές που θέλουν να ξεφύγουν, με όποιον τρόπο μπορούν, πριν εκραγεί και καούν χωρίς ίχνος.
Μέχρι σήμερα η ΕΕ είχε μια δικαιολογία. Πρώτα οι αντιπάλοι της διέθεταν όλο το υπόβαθρο της Αριστεράς: αθεϊσμός, φόροι και έξοδα, κεντρικός έλεγχος, ταξικός πόλεμος. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν δέχονται αυτές τις ιδέες, κι έτσι δεν θέλουν να εισάγουν από την πίσω πόρτα την εκλογή αντι-ΕΕ κομμάτων. Ύστερα είχαν το υπόβαθρο της Δεξιάς: ξενοφοβία, αυταρχισμός, υποστήριξη της ελίτ, εθνικισμός και αντι-διανοουμενισμός. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν υποστηρίζουν ούτε τέτοιες ιδέες, οπότε και πάλι τα αντι-ΕΕ κόμματα υπονομεύθηκαν θανάσιμα.
Τώρα, η αντι-ΕΕ Δεξιά, η οποία δεν έχει ακόμη εκλεγεί από μόνη της, έχει ενωθεί με ένα κόμμα της Αριστερά αντι-ΕΕ, που έχει εκλεγεί. Είτε μας αρέσει είτε όχι, τα μέλη της ΕΕ θα πρέπει να εναρμονιστούν με μια κυβέρνηση που προσφέρει μια ριζοσπαστική εναλλακτική λύση την οποία οι ίδιοι οι Έλληνες διαρκώς απέρριπταν και δαιμονοποιούσαν κατά το παρελθόν. Τώρα ο εχθρός είναι στο στρατόπεδο, αλλά δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως εχθρός, εφόσον και οι κανόνες συμμετοχής στην ΕΕ δεν θα επιτρέψουν τέτοια πράγματα, όπως μποϊκοτάζ και διακρίσεις εις βάρος των άλλων μελών για πολιτικούς λόγους.
Η ΕΕ δεν μπορεί πλέον να ασκεί αντίθεση σαν να ανήκει σε κάτι ακραίο, όταν πρέπει να αντιμετωπίζει αυτούς τους αντιπάλους ως μέρος των δικών της θεσμών. Δεν μπορεί πλέον να λεχθεί ότι η αντίθεση στην ΕΕ σημαίνει να φτάνει σε απαράδεκτες καταστάσεις, όταν αυτες αποτελούν μέρος της. Κανείς πλέον δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η ΕΕ είναι μια μετριοπαθής δύναμη όταν έχει δημιουργήσει τις δικές της πολιτικές, και όχι την ειρήνη και την αρμονία που έπρεπε, αλλά μια ριζοσπαστική κυβέρνηση που επέλεξε να αποκαταστήσει την ειρήνη, που η ΕΕ έχει πάρει μακριά.
Καθαρισμός των στάβλων με τα απορρίματα
Ολοένα και περισσότερο, οι πολιτικοί υπέρ της ΕΕ έχουν εκφράσει την αυξανόμενη αντίθεση με αυτό, επισημαίνοντας ότι τα μέλη τους έχουν εργαστεί στην ΕΕ, και έχουν δει τα λάθη από πρώτο χέρι, και ως εκ τούτου θα πρέπει να βρίσκεται κανείς στο «εσωτερικό» του για να διορθώσει. Αυτό σημαίνει ότι οι μεγαλύτεροι ευρωσκεπτικιστές όλων μπορεί να βρεθούν μέσα στο προσωπικό της ΕΕ καθώς και οι ίδιοι οι πολιτικοί, και όχι διαδηλωτές απ” έξω που απλά παρατηρούν. Αν αυτό ισχύει, τότε η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα είναι η ιδανική ευκαιρία για την ΕΕ να μεταρρυθμίσει τον εαυτό της ξεκινώντας από το εσωτερικό.
Οι του εσωτερικού δεν θα είναι πλέον απογοητευμένοι με αυτό που βλέπουν και αναγκασμένοι να τοποθετούν τους εαυτούς τους στην δεξιά ή στην άκρα αριστερά, ή να υιοθετήσουν άλλες απόψεις που βρίσκουν απεχθείς, για να το πράξουν. Μπορούν απλώς να υποστηρίξουν το μέλος μιας κυβέρνησης για ένα συγκεκριμένο θέμα. Αυτό θα εξακολουθεί να είναι μέρος του συστήματος, και επιπλέον θα προστατεύονται από διακρίσεις στη δουλειά.
Οι εκ των έσω μπορούν να προσφύγουν στα πράγματα που ο ΣΥΡΙΖΑ περιφρονεί – την παραδοσιακή φιλελεύθερη συναίνεση, το διεθνισμό, τη δημοσιονομική ακεραιότητα, τη συμμετοχικότητα – την προώθηση της ανεκτικότητας των διαφορετικών προσεγγίσεων ως αντίδοτο στην οικονομική δυσανεξία που δημιούργησε η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Οι πολιτικοί δεν μπορούν να το κάνουν αυτό, γιατί πρέπει να λάβουν την καθιερωμένη πορεία για να φτάσουν εκεί που βρίσκονται. Οι Γνώστες της ΕΕ μπορούν, επειδή είναι υποχρεωμένοι να λάβουν τις απόψεις της κυβέρνησης ενός κράτους υπόψη, ακόμα και όταν οι οικονομολόγοι λένε ότι δεν μπορούν.
Αν είμαστε τυχεροί, η ΕΕ θα μπορούσε να αναρωτηθεί τι τελικά έχει διδάξει ο καθένας για το δημόσιο χρέος τόσα πολλά χρόνια, από το πλεονεκτικό σημείο που βρίσκεται. Η οικονομία του σήμερα λέει ότι οι χώρες πρέπει να καταβάλουν τα χρέη πάντα το δικό τους τρόπο και όχι να προβάλλουν τις απαιτήσεις των γειτόνων τους. Αυτό ακούγεται λογικό, μέχρι να συνειδητοποιηθεί ότι κανείς δεν το εφαρμόζει. Οι κυβερνήσεις δεν υπάρχουν για να παράγουν τα χρήματα, αλλά για να τα παίρνει από εκείνους πουτο κάνουν, και αν η ΕΕ μπορεί να απαιτήσει διαρκή φορολογική επιδότηση για να κάνει ό, τι θέλει, τότε μπορεί και ο ΣΥΡΙΖΑ της Ελλάδας.
Ένα μέλος δεν πρόκειται να καταστρέψει το σύνολο της ΕΕ. Εάν η Ελλάδα σταματήσει να παίζει με τους κανόνες της ΕΕ, αλλά παραμένει μέλος, το ίδιο θα κάνουν και τα άλλα μέλη, αν τους βολεύει. Στη συνέχεια, η ΕΕ θα πρέπει να γίνει πραγματικά όλα τα πράγματα που μισεί ο ΣΥΡΙΖΑ ότι προσποιείται ότι είναι, και θα λειτουργεί ως φιλελεύθερη δημοκρατία όπου βρίσκονται λύσεις που ταιριάζουν τον βέλτιστο αριθμό, ή θα πάψει να υπάρχει, και πάρα πολλά άλλα με σημαντική φήμη.
Αυτές οι λύσεις δεν θα είναι αντι-ΕΕ, Αριστερές ή Δεξιές λύσεις, αλλά αυτές που απορρέουν από την ίδια την ΕΕ, της οποίας η δομή θα διευκολυνθεί τώρα που παραλύει , και δεν θα την αποδυναμώσει. Η ΕΕ θα είναι σε θέση να ελέγξει το πεπρωμένο της, να μην καθοδηγείται από τη δυσανεξία των άλλων μεταμφιεσμένων ως αναγκασμένη. Όποια και αν είναι η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, η ΕΕ θα ήταν σοφό να εκμεταλλευτεί αυτή την ευκαιρία, εφόσον μπορεί, διότη αυτή μπορεί να είναι και η τελευταία της.
Seth Ferris (investigative journalist and political scientist, expert on Middle Eastern affairs)
Μετάφραση-Απόδοση: Ειρήνη Καμπίτση
Αποκλειστικά για το Hellasforce