Το πτώμα του Ελσίνκι στον ... αναπνευστήρα

Κώστας Μαυρίδης, ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ – S & D

Τις προάλλες έκλεισαν 10 χρόνια από τότε που καθιερώθηκε η λεγόμενη πολιτική του Ελσίνκι, με πρωτοστάτες Σημίτη-Παπανδρέου. Εκείνη η πολιτική βασίστηκε έκτοτε στην προσδοκία ότι παρέχοντας ευρωπαϊκή προοπτική στην Τουρκία με άνοιγμα κεφαλαίων, Κύπρος και Ελλάδα θα είχαν την δυνατότητα να ασκήσουν πίεση για μια αποδεκτή λύση στο κυπριακό και Ελλαδοτουρκικά.

Έκτοτε, πολιτικές καριέρες χτίστηκαν «πουλώντας» την θεωρία και εκατοντάδες αναλύσεις και άρθρα «τεκμηρίωναν» τη … σοφία της. Δεκάδες εκδηλώσεις από ΜΚΟ με χρηματοδότηση εκτός Κύπρου και διοργανωτές διάφορους που «ανταμείφθηκαν» ανάλογα, με θέσεις  και χρηματοδοτήσεις με .. ορίζοντα. Παράλληλα επινοήθηκαν ευφάνταστες φράσεις τύπου «win-win» κ.ά. Τελικά, η θεωρία του Ελσίνκι έγινε κυρίαρχη πολιτική για αντιμετώπιση της Τουρκίας και λύση στο κυπριακό.

Αν μια πολιτική κρίνεται από το αποτέλεσμα της, η πολιτική που ακολουθήθηκε όχι μόνο δεν έφερε αποτέλεσμα αλλά άφησε σοβαρά βαρίδια. Σοβαρότερο ότι χάθηκαν 10 χρόνια με τα τετελεσμένα της κατοχής να παγιώνονται. Και είναι περίεργο που θα στραφούν οι ζηλωτές μιας πολιτικής που πέθανε επειδή ο Ερντογάν δεν θέλει ένταξη στην ΕΕ αλλά να εντάξει την Ευρώπη στα νέο-οθωμανικά του σχέδια.

Μετά από 10 χρόνια, κάθε ρεαλιστική πολιτική οφείλει να συνυπολογίζει το «στρατηγικό βάθος του Νταβούτογλου» και τα νέο-οθωμανικά  σχέδια του Ερντογάν. Κάθε νέα ρεαλιστική πολιτική οφείλει να περιλαμβάνει στο συλλογισμό της τη μεγαλύτερη προοπτική λόγω υδρογονανθράκων που έχει η Κύπρος εδώ και αιώνες και την ευνοϊκότερη συγκυρία εξελίξεων, συμφερόντων και προσωπικοτήτων στο προσκήνιο για δεκαετίες. Συνεπώς, το πτώμα του Ελσίνκι δεν αναστήνεται με τεχνική αναπνοή. Και χρειάζεται πολλή … φαντασία να συνεχίσει κάποιος στην ίδια νεκρή πολιτική.

Η Κύπρος, και γενικότερα η Αν. Μεσόγειος, διαθέτει φυσικό αέριο που η ΕΕ χρειάζεται στο πλαίσιο των στρατηγικών της επιλογών. Αυτό αποτελεί δυνατότητα για σύγκλιση συμφερόντων σημαντικών παικτών της περιοχής σε κορυφαίο ζήτημα για την ΕΕ. Η ευρωπαϊκή μας συμμετοχή με τις συνεργασίες και συμμαχίες με κράτη της περιοχής είναι αναγκαίος κρίκος στην αλυσίδα για αναβάθμιση της Κύπρου απέναντι στις επεκτατικές επιδιώξεις του Ερντογάν. Δεν είναι απλά θέμα για αναζήτηση λύσης αλλά και ζήτημα επιβίωσης.

Ωστόσο, με τον Ερντογάν στο νεοθωμανισμό του, η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας έχει βαλτώσει. Πάντως οι πρώτοι (ίσως οι μόνοι) που αποκάλεσαν τον Ερντογάν «οραματιστή» και «ισλαμοδημοκράτη» προέρχονταν από την Κύπρο! Σήμερα, η Τουρκία μεταλλάσσεται σε καταπιεστικό ισλαμιστικό καθεστώς και ο πολυδιαφημισμένος μοχλός πίεσης πάνω της, εξέπνευσε.

Γι αυτό, πρέπει να δημιουργήσουμε εμείς πίεση απαιτώντας πλήρη αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως αναγκαία προϋπόθεση για οποιοδήποτε περαιτέρω βήμα της Τουρκίας προς την ΕΕ. Τέτοιο αίτημα έχει ξεκάθαρη νομική και πολιτική κάλυψη. Οι οικονομικές κυρώσεις, φαντάζουν κάτι ισχυρό, αλλά δεν θα φέρουν αποτέλεσμα πάνω στην Τουρκία, ακόμη και αν η ευρωπαϊκή της χρηματοδότηση μηδενιστεί. 

Όμως, η απαίτηση για αναγνώριση είναι λογικό αίτημα και τυγχάνει στήριξης από αρκετούς ευρωπαίους αξιωματούχους. Δύσκολα προβάλλον αντιρρήσεις για αναγνώριση ακόμη και  παραδοσιακοί υποστηριχτές της Τουρκίας, επειδή η αναγνώριση αποτελεί κοινοτική υποχρέωση της Τουρκίας προς την ΕΕ εδώ και αρκετά χρόνια. Πρόκειται για ουσιαστικό βήμα αφού, για παράδειγμα, με αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας σοβαρές τουρκικές παρανομίες (π.χ. για Κυπριακή ΑΟΖ) μπαίνουν σε ευνοϊκό  πλαίσιο.

Παρεμπιπτόντως, πρόσφατα το ευρωβαρόμετρο κατέγραψε μεγάλη έλλειψη εμπιστοσύνης στις ελεύθερες περιοχές προς την ΕΕ, ενώ σε αντίθεση μεγάλη θετική γνώμη στα κατεχόμενα. Η διαπίστωση για τα κατεχόμενα είναι σημαντική και μπορεί να αποτελέσει βάση ώστε η αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας να έχει στήριξη από σοβαρή μερίδα στα κατεχόμενα ενάντια στον κοινό καταχτητή, την Τουρκία.

Το κείμενο πιο πάνω είναι σκληρό για ένα λόγο. Άλλος ένας χρόνος φεύγει και η λύση στη βάση του κοινοτικού δικαίου έχει απομακρυνθεί τα τελευταία 10 χρόνια. Δεν θέλω να περάσουν άλλα 10 άγονα χρόνια.