Η στρατηγική σημασία των ευρωμεσογειακών δικτύων φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο της ενεργειακής ασφάλειας.

Γράφει ο Χρήστος Κουτσογιαννόπουλος*

Στη διάσκεψη υψηλού επιπέδου των Υπουργών Ενέργειας στη Ρώμη στις 18 Νοεμβρίου 2015 με θέμα «κτίζοντας μια ευρωμεσογειακή ενεργειακή γέφυρα» ο υπουργός Περιβάλλοντος και  Ενέργειας κ. Μανιάτης μετά την συνάντηση με τους ομολόγους του της Κύπρου του Ισραήλ και του αντιπρόεδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδιου για θέματα ενέργειας  ενημέρωσε  τους δημοσιογράφους

για τις σημαντικές εξελίξεις στον τομέα της ενεργειακής συνεργασίας Ελλάδας- Κύπρου και Ισραήλ και για την νέα σελίδα που ανοίγει με τον αγωγό φυσικού αερίου  East Med Pipeline 1.650 χλμ στο ενεργειακό γίγνεσθαι της ΝΑ. Μεσογείου.
Στη διάσκεψη αυτή ο Ισραηλινός υπουργός ζήτησε  να συμμετάσχει άμεσα η χώρα του στον αγωγό East Med Pipeline. Πρόκειται για αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου αποτέλεσμα συνεργασίας της Ελλάδας και της Κύπρου, ο οποίος με τη νέα αυτή εξέλιξη θα μπορεί να μεταφέρει αέριο από τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου  προς την Ευρώπη. Το Ισραήλ εκτός από τη συμμετοχή με τα κοιτάσματά του εξέφρασε ενδιαφέρον να πάρει μέρος και στην κατασκευή του αγωγού. Υπενθυμίζεται ότι ο αγωγός  East Med Pipeline προβλέπεται να μπορεί να μεταφέρει από οκτώ μέχρι και 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ανά έτος.
Σύμφωνα με το ενημερωτικό δελτίο της ΔΕΗ - Quantum Energy προχωρεί  επίσης και το δεύτερο έργο που αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση με υποθαλάσσιο καλώδιο Ισραήλ, Κύπρου και Κρήτης με την ονομασία  EuroAsia Interconnector. Το υποθαλάσσιο καλώδιο θα έχει μήκος 1.518  χλμ  εκ των οποίων τα 329 χλμ μεταξύ Κύπρου-Ισραήλ, τα 829 χλμ μεταξύ Κύπρου και Κρήτης και τα 310 χλμ μεταξύ Κρήτης και Αθήνας . Οι δέκα ομάδες εργασίας εργάζονται πυρετωδώς και συντονισμένα και η πρόοδός τους προπορεύεται του αρχικού προγραμματισμού. Προστίθεται ότι η κυπριακή Κυβέρνηση υπέβαλε αίτημα στην ΕΕ για αναγνώριση της ενεργειακής γέφυρας EuroAsia Interconnector ως διασυνοριακού έργου κοινών συμφερόντων. Ο λεπτομερής χάρτης πόντισης του καλωδίου είναι έτοιμος ενώ όλες οι ενδείξεις από τις μέχρι στιγμής αναλύσεις αγοράς επιβεβαιώνουν τη βιωσιμότητα του έργου διότι πρόκειται να ενταχτεί στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) της Ε.Ε. Αυτό πρακτικά σημαίνει πώς Θα εξασφαλιστεί  μία πιο γρήγορη διαδικασία για την αδειοδότηση  ενώ επιτυγχάνεται και πρόσβαση σε ιδιωτική χρηματοδότηση, πέραν της χρηματοδότησης που θα τύχουν τα έργα από τις Βρυξέλλες.

Από την στιγμή που το 2013 ο διευθύνων σύμβουλος του αυστριακού  ομίλου πετρελαίου και φυσικού αερίου OMV( επικεφαλής της κοινοπραξίας Nabucco West) ανακοίνωσε  πως δεν επέτυχε στο να επιλεγεί ο Nabucco West από την κοινοπραξία Σαχ Ντενίζ που εξασφαλίζει τη λειτουργία του αζερινού κοιτάσματος και το 2014 η GAZPROM  ανακοινώσε  την εγκατάλειψη του φιλόδοξου προγράμματος του αγωγού φυσικού αερίου  South Stream ποιοι αγωγοί φυσικού αερίου λειτουργούν και σχεδιάζονται για την μεταφορά του στην Ευρώπη ;

O Blue Stream (BS) που συνδέει την Ρωσία με την Τουρκία μέσω Μαύρης Θάλασσας , ο Trans Anatolian Natural Gas Pipeline (ΤΑΝΑΡ) από το Αζερμπαϊτζάν προς την Τουρκία και στη συνέχεια προς Ελλάδα  και ο Trans Adriatic Pipeline ( ΤΑΡ) που θα ξεκινά από την Ελλάδα(Κήποι) προς την Αλβανία και την Ιταλία(San Foca). Οι αγωγοί που λειτουργούν και σχεδιάζονται να λειτουργούν θα μεταφέρουν φυσικό αέριο κυρίως από την Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν ,αναπτύσσονται κατά το μεγαλύτερο μέρος τους στο έδαφος της Τουρκίας γεγονός που γεννά τα παρακάτω ερωτήματα: Tι θα συμβεί εάν κάποιος «πείσει» την Άγκυρα να προχωρήσει σε κάθε είδους εκβιασμό προς τη Μόσχα, ή τι θα συμβεί εάν η Άγκυρα προσπαθήσει να παίξει «διπλό» παιχνίδι μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας με επίκεντρο την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης; Τι εναλλακτική λύση υπάρχει για έναν ανεξάρτητο από την Ρωσία και την Τουρκία αγωγό φυσικού αερίου στην περιοχή της ΝA.Μεσογείου ;

Επί της ουσίας οι εξελίξεις αυτές ανοίγουν ακόμη περισσότερο το δρόμο για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων του Ισραήλ της Κύπρου και της Ελλάδος. Αυτό σημαίνει πώς η ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ είναι μονόδρομος γιατί τα έργα των αγωγών  είναι  εξαιρετικά μεγάλα από πλευράς γεωοικονομικής και στρατηγικής σημασίας, θα αποτελέσουν την αιχμή ή ένα από τα βασικά επιχειρήματα της ελληνικής κυβέρνησης για την ανακήρυξη της ΑΟΖ, αφού θα διέρχονται  μέσω αυτής.To Ισραήλ τα έχει  ήδη χαρακτηρίσει στρατηγικής σημασίας καθ’ ότι αποκτούν πρόσβαση στην Ευρωπαϊκή Ένωση την οποία διακαώς επιθυμούν να προμηθεύσουν με το φυσικό αέριο και ηλεκτρικό ρεύμα που θα παράγουν.

 *O Χρήστος Κουτσογιαννόπουλος είναι Ταξίαρχος  εν Αποστρατεία
  ΜΑ .Διεθνείς Σχέσεις και PhD. Επιχειρησιακή Οργάνωση