Για το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο...

Της Ασπασίας Κόκκινου

Το έθιμο του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου δεν είναι ελληνικό. Πριν 150 χρόνια περιοριζόταν στις σκανδιναβικές και γερμανικές χώρες, απ’ όπου προφανώς κατάγεται. Στη συνέχεια, πέρασε στη Γαλλία, την Αγγλία, την Αυστροουγγαρία και τη Ρωσία. Πήγε στην Αμερική και σήμερα έχει γίνει παγκόσμιο σε χριστιανικούς και μη λαούς.

Η πρώτη χρήση του δέντρου ήταν συμβολική.

Το δέντρο συμβολίζει την αναβλάστηση και τη νέα ζωή, την ελπίδα και την παρηγοριά μέσα στη νέκρωση του χειμώνα.

Αξίζει να σημειωθεί ιστορικά ότι πριν το 1833 κανείς στην Ελλάδα δε γνώριζε το «Χριστουγεννιάτικο Δέντρο». Το έλατο με τα παιχνίδια πρωτοστήθηκε από τους Βαυαρούς στα ανάκτορα του Όθωνα, στο Ναύπλιο αρχικά ,και έπειτα στην Αθήνα. Μάλιστα ,σα γερμανικό και σκανδιναβικό έθιμο, το 1839 το γνώρισε για πρώτη φορά και η Αγγλία, όταν το έστησε στα ανάκτορά της ,ο βασιλιάς σύζυγος της Βικτωρίας, Αλβέρτος.

Το δέντρο θα έπρεπε να είναι με τις ρίζες του, καταπράσινο και αειθαλλές, με φύλλωμα έντονο και ζωηρό. Στις βόρειες χώρες άφθονα τέτοια δέντρα ήταν το έλατο και το πεύκο. Οι πρώτοι λοιπόν Ευρωπαίοι πανηγυριστές χρησιμοποιούσαν για το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο τους το έλατο, το πεύκο ή άλλα δασικά και βελονόφυλλα φυτά. Πάνω στα ολόρριζα πρώτα δεντράκια κρεμούσαν καρπούς: μήλα, καρύδια , αμύγδαλα. Ανάμεσά τους έβαζαν λιχουδιές, χρυσωμένα ζαχαρωτά , κρεμούσαν κοσμήματα, άναβαν κεριά. Το σπουδαιότερο; Οι ρίζες των δέντρων γέμιζαν δώρα για τα παιδιά.

Και όντως, κανείς δε μπορεί ,ακόμη και σήμερα, να αρνηθεί πως το έθιμο του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου αποτελεί πηγή χαράς για τα παιδιά, είναι ωραίο και ευπρόσδεκτο. Το στόλισμα του καταπράσινου δέντρου τις χειμωνιάτικες μέρες των Χριστουγέννων στο σπίτι ,χαρίζει στην οικογένεια ζωντάνια και ζεστασιά. Με τα φανταχτερά στολίδια και τα δώρα του δίνει ιδιαίτερη χαρά στα παιδιά, που βλέπουν το χριστουγεννιάτικο δώρο τους να έρχεται πάνω από το δέντρο σαν «καρπός». Αυτός είναι και ο λόγος που τα Χριστούγεννα αποτελούν τον κυριότερο σταθμό των παιδικών δώρων. Αν το δούμε ,άλλωστε, θρησκευτικά, τα Χριστούγεννα είναι η πιο αντιπροσωπευτική γιορτή του παιδιού.

Το έλατο κρίθηκε το πιο κατάλληλο δέντρο λόγω σχήματος, αφού η χρήση ενός ολόρριζου δέντρου δεν ήταν πλέον πρακτική λύση. Έτσι πλέον η κορυφή ή κλαδιά του έλατου επικράτησαν για το στολισμό.

Η ελληνική απάντηση στο στήσιμο του δέντρου ήταν με το στόλισμα του σπιτιού με μυρτιές, σκίνα και κουμαριές. Στην ελληνική ζωή, τα πράσινα κλαδιά αντικαθιστούν αυτή την εποχή , τα λουλούδια που λείπουν. Η βαθύτερη εξήγηση ,ωστόσο, του ελληνικού στολίσματος είναι ο συμβολισμός της βλάστησης ,η λαχτάρα του πράσινου και ζωντανού μέσα στη «νεκρή» περίοδο του χειμώνα. Κάτι το οποίο βλέπουμε και στη χριστιανική θεώρηση των Χριστουγέννων. Προσμονή και ελπίδα για τη σωτηρία. Το πραγματικό «δώρο» των Χριστουγέννων έρχεται με τη Γέννηση του Σωτήρος.

Οι άφθονοι καρποί του τόπου μας στόλιζαν το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο με τον ελληνικό τρόπο. Μήλα, πορτοκάλια, λεμονόκλαρα, μανταρίνια ήταν χαρά ματιού ,όχι μόνο στα παιδιά αλλά και στους μεγάλους. Και ήταν το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο μια γωνιά ελπιδοφόρα και χαρούμενη, βαμμένη σε ελληνικά χρώματα.

Μακάρι και φέτος ένα Χριστουγεννιάτικο Δέντρο φορτωμένο με δώρα-καρπούς να στολίσει κάθε σπίτι. Κάθε γονιός να αισθανθεί παιδί πλάι στα παιδιά του. Και μαζί «να δουν τι θα τους πέσει απ’ τα πλούσια κλαδιά!».